Nieuwpoort (België)

Stad Nieuwpoort
ligging binnen het arrondissement Veurne in de provincie West-Vlaanderen
Wapen	Vlag

Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	West-Vlaanderen
Arrondissement	Veurne
Geografische ligging	51°7′NB 2°45′OL
Oppervlakte	31,00 km²
Bevolking (Bron: NIS)
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid	10.855 (01/01/2006) 49,10% 50,90% 350 inw./km²
Leeftijdsopbouw 0–19 jaar 20–64 jaar 65 jaar en ouder	(01/01/2006) 18,92% 57,18% 23,90%
Buitenlanders	1,98% (01/07/2005)
Economie
Werkloosheidsgraad	9,79% (01/01/2006)
Gemiddeld inkomen	11.763 euro/inw. (2003)
Politiek
Burgemeester	Roland Crabbe (CD&V)
Bestuur	CD&V, sp.a
Zetels CD&V sp.a VLD INZET	21 12 3 3 3
Deelgemeenten met postcode
Postcode	Deelgemeente
8620 8620 8620	Nieuwpoort Ramskapelle Sint-Joris
Overige info
Zonenummer	058
NIS-code	38016
Politiezone	Westkust
Webadres	www.nieuwpoort.be

Nieuwpoort (Frans: Nieuport) is een badplaats en stad aan de Vlaamse Kust. Nieuwpoort zelf bestaat eigenlijk uit twee delen, Nieuwpoort-Stad en Nieuwpoort-Bad. Daarnaast behoren tot de gemeente ook de dorpjes Sint-Joris en Ramskapelle. De stad telt bijna 11.000 inwoners.

In Nieuwpoort mondt de rivier de IJzer via de Ganzepoot (zie Bezienswaardigheden) uit in de Noordzee.

[bewerk] Geschiedenis

De kuststreek onderging in de loop der eeuwen de invloed van de drie Duinkerkse transgressies die het landschap drastisch veranderden.

Isera Portus, de eerste naam voor Nieuwpoort dook in 1150 in geschriften op. Later sprak men van Neo Portus en Novum Oppidum. Novus Portus (Nieuwpoort) is de benaming die het ten slotte haalde.

Filips van de Elzas verleende de nederzetting een stichtingskeure die haar rechten en verplichtingen op sociaal, economisch, financieel en politiek vlak vastlegde. In de 14e en 15e eeuw kreeg Nieuwpoort te maken met plunderaars uit Frankrijk (1213 en 1299) en Gent (1383).

In 1489 vielen Bruggelingen, Fransen en Gentenaars de stad aan. Jan Turpin, toenmalig burgemeester van de stad, riep de hulp in van de Nieuwpoortse vrouwen die volgens een plaatselijk kroniekschrijver soo cloeckelijkcke vochten als Amazones. Als bedanking voor de strijd die Jan Turpin leverde, werd een reus van hem gemaakt.

In de 16e en 17e eeuw kregen de inwoners vijf keer met de Fransen te maken (1647, 1658, 1745, 1793 en 1794).

Nieuwpoort werd vooral bekend door de Slag bij Nieuwpoort in 1600. In 1717 kwam Peter de Grote op bezoek. In de late 17e eeuw en eerste helft van de 18e eeuw was de stad een van de vestingsteden die deel uitmaakten van de Nederlandse vestingsbarrière in de Zuidelijke Nederlanden.

Het kusttoerisme kwam goed op gang na de aanleg van de spoorverbinding die Nieuwpoort-Bad met Brussel verbond. Op 15 augustus 1869 stoomde de eerste trein het station binnen, met niemand minder dan koning Leopold II als passagier aan boord.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog bij de slag om de IJzer raakte Nieuwpoort zwaar beschadigd. Het was een steunpunt voor de verdediging van het Belgisch leger dat zich kon handhaven na de inundatie van een gebied gelegen tussen de IJzer en de spoorwegbedding van de spoorweglijn Nieuwpoort-Diksmuide.

Een detachement van de Belgische genie, geholpen door schipper Hendrik Geeraert, opende in de nacht van 29 op 30 oktober 1914 de uitlaatsluizen van Veurne-Ambacht (ook genoemd Overlaat van de Noordvaart) en zette zo het terrein ten zuidwesten van de IJzer onder water.

Een eerste poging tot inunderen, op 26 oktober aan de kleine, Spaanse sluis (ook Oud-Veurnesas genoemd), onder leiding van geniekapitein Robert Thys en met de hulp van Karel Cogge, had niet de verhoopte resultaten opgeleverd.

Na de Tweede Wereldoorlog werden de haven en het kusttoerisme te Nieuwpoort verder uitgebouwd. Om dit te realiseren nam de stad in 1949 uitbreiding langs de IJzermonding via annexaties van gebieden ten koste van Lombardsijde, Westende en Ramskapelle. In het westen werd Nieuwpoort-Bad, dat volledig op het grondgebied van de gemeente Oostduinkerke lag, aangehecht. Het grondgebied van de stad verviervoudigde meteen in oppervlakte: van 2,05 km² naar 8,11 km².

In 1971 werden de gemeenten Ramskapelle en Sint-Joris volledig bij Nieuwpoort aangehecht samen met een gebiedsdeel van Westende zodat de oppervlakte nogmaals bijna verviervoudigde naar 29,67 km². In 1977 werd dan nog het gedeelte van Lombardsijde met het militaire kamp ten westen van de Kustlaan bij de stad Nieuwpoort gevoegd.

Belfort en Stadshalle (27 dec 2004)

Koning Albert I-monument (27 dec 2004)

Foto die een gedeelte van het gebied vanaf de vroegere spoorwegbedding (het huidige fietspad op de voorgrond) toont dat in 1914 onder water werd gezet (26 dec 2004)

Strand en pier van Nieuwpoort, gezien vanaf de Zeebermduinen in Oostduinkerke

[bewerk] Bezienswaardigheden

Stadhuis, wederopgebouwd in 1922 in Vlaamse renaissancestijl nadat het vorige, bij het begin van de Eerste Wereldoorlog, werd verwoest. Boven de ingang staat het wapenschild geflankeerd door een boer en een visser en de oude benaming van de stad Novus Portus. In het gebouw vind je een rijke verzameling kunstwerken.
Onze-Lieve-Vrouwekerk
Vismijn: je kan er wekelijks, tussen 15 juni en 15 september, deelnemen aan een geleide wandeling die om 9u30 vertrekt aan de Dienst voor Toerisme
Stadshalle met belfort: het 35m hoge belfort (op de lijst van het Werelderfgoed van de UNESCO) is opgevat als gedeeltelijke uitbouw van de voorgevel. Het torent uit boven de rechthoekige hal van 14e-eeuwse oorsprong die behoort tot de grensoverschrijdende baksteengotiek. Tijdens de Eerste Wereldoorlog is de toren gedynamiteerd en de halle, samen met de hele stad, bijna volledig verwoest. In 1921-1923 zijn het belfort en de halle naar historisch model gereconstrueerd. De bekroning is nu uitgewerkt waardoor het belfort meer aanleunt bij de streekeigen kerktorens. De halle heeft hetzelfde uitzicht als de eerste die vermoedelijk in 1280 werd gebouwd in laatgotische stijl.
Koning Albert I-monument: dit monument opgetrokken in baksteen houdt de herinnering aan alle slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog levend. In het centrum staat een ruiterstandbeeld van de koning.
Ganzepoot: het sluizencomplex dat voor de afwatering van de polders zorgt en voor de instandhouding van het waterpeil voor de scheepvaart
de reus Jan Turpin. Hij is 11,4m hoog, weegt 700 kg. en wordt door 24 personen gedragen. Hij is de grootste gedragen reus van Europa.

[bewerk] Kernen

De oude stadskern bevindt zich op een grote drie kilometer van de kustlijn. Aan de kust is echter een tweede nieuwe toeristische kern ontstaan. Bebouwing langs de vissershaven en de Albert I Laan verbindt deze delen. Naast Nieuwpoort zelf behoren tot de gemeente nog twee kleine dorpen in de Polders, namelijk Sint-Joris en Ramskapelle.

#	Naam	Oppervlakte	Bevolking 1999
I	Nieuwpoort	10,18	9.437
II	Sint-Joris	5,54	259
III	Ramskapelle	15,28	555

Nieuwpoort zelf ligt aan de kust geklemd tussen de gemeenten Koksijde en Middelkerke (meer bepaald de respectievelijke kernen Oostduinkerke en Lombardsijde. Door de grote uitgestrektheid van vooral Ramskapelle in het binnenland grenst de hele gemeente Nieuwpoort aan een groot aantal dorpen:

a. Lombardsijde (gemeente Middelkerke)
b. Westende (gemeente Middelkerke)
c. Slijpe (gemeente Middelkerke)
d. Mannekensvere (gemeente Middelkerke)
e. Schore (gemeente Middelkerke)

f. Pervijze (stad Diksmuide)
g. Veurne (stad Veurne)
h. Booitshoeke (stad Veurne)
i. Wulpen (gemeente Koksijde)
j. Oostduinkerke (gemeente Koksijde)

[bewerk] Kaart

Nieuwpoort, deelgemeenten en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen.

[bewerk] Demografische evolutie

Bron:NIS - Opm:1806 t/m 1970=volkstellingen op 31 december; vanaf 1977= inwoneraantal per 1 januari
1949: aanhechting van gebiedsdelen van Lombardsijde, Oostduinkerke, Ramskapelle en Westende (+ 6,06 km² met 1.000 inwoners)
1971: aanhechting van Ramskapelle en Sint-Joris en een gebiedsdeel van Westende (+21,56 km² met 1.031 inwoners)
1977: aanhechting van een gebiedsdeel van Lombardsijde (+1,33 km² met 99 inwoners)