Koekelare

Gemeente Koekelare
ligging binnen het arrondissement Diksmuide in de provincie West-Vlaanderen
Wapen	Vlag

Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	West-Vlaanderen
Arrondissement	Diksmuide
Geografische ligging	51°5′NB 2°58′OL
Oppervlakte	39,19 km²
Bevolking (Bron: NIS)
Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid	8.291 (01/01/2006) 50,26% 49,74% 212 inw./km²
Leeftijdsopbouw 0–19 jaar 20–64 jaar 65 jaar en ouder	(01/01/2006) 21,90% 59,47% 18,62%
Buitenlanders	0,50% (01/07/2005)
Economie
Werkloosheidsgraad	6,23% (01/01/2006)
Gemiddeld inkomen	11.454 euro/inw. (2003)
Politiek
Burgemeester	Patrick Lansens (sp.a)
Bestuur	sp.a, CD&V
Zetels VLD sp.a CD&V	19 8 7 4
Deelgemeenten met postcode
Postcode	Deelgemeente
8680 8680 8680	Koekelare Bovekerke Zande
Overige info
Zonenummer	051
NIS-code	32010
Politiezone	Polder
Webadres	www.koekelare.be

Koekelare is een plaats en gemeente in de provincie West-Vlaanderen in België. Deze gemeente in de Westhoek telt ruim 8.000 inwoners.

Koekelare vormt de overgang van de Westhoek en de Polders met het Houtland en ligt op 18 km van de kust, binnen de driehoek Diksmuide, Torhout en Gistel.

Dorpsstraat in Koekelare met Sint-Martinuskerk

[bewerk] Geschiedenis

Op het grondgebied van wat nu Koekelare is, woonden al vóór 2000 v. C. bronstijdboeren, wat men afleidt uit een aantal grafvelden met kringvormige brandgraven die zij nalieten. Die bewoning bleef tijdens de Keltische ijzertijd, wat men afleidt uit keramiekvondsten en sporen van ijzerbewerking.

In de Gallo-Romeinse periode bleef de eeuwenoude Brugse Heirweg verder een belangrijke weg en kwam er een Romeinse legerweg bij, nl. de Steenstraat. Deze straat vormt tegenwoordig een deel van de zuidgrens van de gemeente. Er zijn een groot aantal scherven, een brandgraf en talrijke karrensporen uit die tijd teruggevonden, wat laat vermoeden dat er een bloeiende nederzetting bestond.

Germanen (Franken) namen na de Romeinse periode de nederzetting over en gaven haar de naam Coclars. De twee delen van die naam betekenen: coc of kook is heuvel, verhevenheid en lars of lare is open plek in een bebost, moerassig gebied. Die situatie is herkenbaar als de wat verheven plaats waarop de parochiekerk verrijst, en die zelfs nu nog, vooral in het zuiden, met poelen en zompige plaatsen is omringd.

Coclars werd voor het eerst geschreven in 847. In een oorkonde bevestigde koning Karel II de Kale dat benedictijnen van St.-Amand (Noord-Frankrijk) de villa Koekelare, een groot gebied, kregen. Deze monniken kerstenden de streek en verkozen Martinus, de soldaat-bisschop, en erg geliefd bij de Franken, als patroonheilige. Nog altijd spelen Germaanse gebruiken – door de Kerk overgenomen – mee op de vooravond van de feestdag van St.-Maartens overlijden (11 november). Kinderen gaan met uitgeholde bieten waarin een brandende kaars al zingend rond. Op dit eerste lichtfeest van de winter verjagen ze met 'ruusbuusbuus' de boze geesten en smeken om appelen en peren, symbolen voor de vruchtbaarheid van de winter.

Op het einde van de 9e eeuw betraden plunderende Noormannen Koekelare. De bevolking wierp een ovale vluchtburcht op in de kromming van de Sint-Maartensbeek, later werd daar het Oosthof ingericht.

Pas in 1106 kwam er weer orde op zaken. De graaf van Vlaanderen stimuleerde de ontginning van de Utfanc, het woeste, noordelijk deel van de gemeente, en hij schonk de parochie nu aan de benedictijnen van St.-Omaars, die er een priorij vestigden. Daaruit blijkt de centrumfunctie van Koekelare, die in de 14e eeuw nog werd versterkt als zetel van het Ambacht dat Koekelare, Ichtegem, Eernegem en Aartrijke omvatte. Die gemeenten droegen eeuwenlang hetzelfde wapenschild: drie zilveren bezanten (munten geslagen door de Byzantijnse keizer) op azuren veld. Dit wapen had een heer van Koekelare, Walter IV, van zijn kruisvaart in 1252 meegebracht. Deze heren van Koekelare hadden hun residentie op het Oosthof, toen een omwalde hoeve met een uitgebreid jachtgebied, de warande.

Ook in de Nieuwe Tijd bleef Koekelare een centrum. De schepenbank van het Brugse Vrije besliste er een leprozerie voor de hele streek op te richten. Talloze melaatsen kregen een paar honderd meter buiten de 'platse' een onderkomen. Dat alles verdween op het einde van de 16e eeuw met de godsdienstonlusten. De kerk werd vernield door de geuzen en bijna de hele parochie ontvolkte. Heel geleidelijk klom het bevolkingscijfer weer naar de ongeveer 1400 inwoners uit de Middeleeuwen. Oorlogen, pest en vooral hongersnood verhinderden de bevolkingstoename. Vanaf 1750 schoot het bevolkingscijfer naar 3500 inwoners een eeuw later. Daar profiteerde vooral het gehucht om de herberg Mokker van. Deze wijk met overwegend armen bleef meer dan een eeuw voor het centrum een bekeringsgebied. Ze werd in 1925 een zelfstandige parochie. Deze wijk leverde ook de meeste fransmans tot rond 1970 de werkgelegenheid in eigen streek toenam.

Na de Eerste Wereldoorlog verscheurden twee partijen de bevolking in evenwaardige kampen. De bitsige schoolstrijd in 1930-31 haalde de nationale pers. De gespletenheid werkte na de Tweede Wereldoorlog door, vooral tijdens vier ophefmakende verkiezingsronden in 1952-54.

In 1971 fusioneerden Bovekerke en Zande met Koekelare, de nieuwe gemeente telde nu ongeveer 7800 inwoners. Dit aantal was in 1976 evenwel al teruggevallen tot onder de 7500. Door de actieve sociale verkavelingsstrategie vanuit de gemeente werd de ontvolking tegengegaan en werd de bevolking verjongd. In de periode vanaf 1985 tot op heden werd een zeer actief beleid van dorpskernvernieuwing en dorpskernversteviging gevoerd. Van 1986 tot 1999 steeg het bevolkingsaantal jaar na jaar tot 8200, om nu al enkele jaren te stabiliseren.

[bewerk] Overige kernen en buurgemeentes

Koekelare, deelgemeenten en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen.

Naast Koekelare-centrum liggen binnen de gemeente ook nog de parochies Bovekerke, Zande en De Mokker. Bovekerke en Zande zijn deelgemeenten die vroeger zelfstandig waren, De Mokker is een kern en parochie die bij de hoofdgemeente Koekelare hoort. Deze dorpen komen overeen met de katholieke parochies Sint-Martinus (Koekelare), Sint-Gertrudis (Bovekerke), Sint-Andries (Zande) en Heilige Pastoor van Ars (De Mokker). Koekelare ligt in het dekenaat Torhout, deel van het Bisdom Brugge.

#	Naam	Oppervlakte	Bevolking (1999)
I (IV)	Koekelare - Koekelare - De Mokker	28,45	6.879
II	Bovekerke	5,40	1.000
III	Zande	5,34	302

Bron:Streekplatform Westhoek. Socio-economische beleidsvisie & hefboomprojecten voor de Westhoek

De gemeente Koekelare grenst aan de volgende dorpen:

a. Handzame (meer bepaald deelparochie Edewalle(gemeente Kortemark)
b. Werken (gemeente Kortemark)
c. Vladslo (stad Diksmuide)
d. Leke (stad Diksmuide)
e. Sint-Pieters-Kapelle (gemeente Middelkerke)
f. Zevekote (stad Gistel)
g. Moere (stad Gistel)
h. Eernegem (gemeente Ichtegem)
i. Ichtegem (gemeente Ichtegem)

[bewerk] Demografische evolutie

Bron:NIS - Opm:1806 t/m 1970=volkstellingen op 31 december; vanaf 1977= inwoneraantal per 1 januari

Fusie 1971: aanhechting van Bovekerke en Zande (+1358 inwoners)

[bewerk] Bezienswaardigheden

[bewerk] Het motepark

Het park De Mote is een 6 hectare groot domein dat bestaat uit een bos en een visvijver. Het bos reikt tot tegen de markt en het gemeentehuis, en de wandel- en fietspaden verbinden het dorpscentrum met de gemeentelijk sporthal, de visvijver, het speelplein en de sportvelden van de gemeenten.

De visvijver bij de Mote, met op de achtergrond de Sint-Martinuskerk

[bewerk] De Brouwerij

De brouwerij-mouterij Christiaen dateert van rond 1790 en bevindt zich op de hoek van het marktplein. Het industrieel complex 'Christiaen' heeft haar huidig uitzicht gekregen omstreeks 1878. De mouttoren en de slanke schoorsteen domineren hoofdzakelijk het uitzicht van deze brouwerij. De brouwerij was werkzaam tot 1968 en behoorde eertijds tot de grootste werkverschaffers in Koekelare. Er wordt niet meer gebrouwen in de brouwerij, maar het bier Couckelaerschen Doedel herinnert aan vroeger.

De brouwerij Christiaen werd door de gemeente in 1985 aangekocht en volledig gerestaureerd. In september 1993 mocht het gemeentebestuur de prijs "Vlaams Monument 1993" in ontvangst nemen voor de renovatie van de brouwerij-mouterij Christiaen. In de ast is de Käthe Kollwitz-toren ingericht. Een 70-tal grafische werken van de vermaarde Duitse kunstenares van "Het Treurend Ouderpaar" op het Duits kerkhof van Vladslo, zijn er permanent aanwezig. De stookplaats van weleer is omgebouwd tot Yves Rhayé-kamer, een hommage aan een hedendaagse beeldhouwer en kunstschilder. Een groot deel van het gebouw doet nu dienst als gemeentelijke openbare bibliotheek. Verder is er ook een restaurant in de brouwerij gevestigd, en zijn er vergaderzalen in beschikbaar. In de oude paardestallen van de brouwerij werd het "Museum van de Fransmans" ondergebracht.

De brouwerij, gezien vanaf de markt

[bewerk] Lange Max

Na Wereldoorlog I werd Lange Max dé toeristische attractie van Koekelare. Het reusachtig kanon dat door de Duitsers geïnstalleerd werd met de bedoeling Duinkerke plat te leggen, werd druk bezocht, niet alleen door Belgen, maar ook door buitenlanders. De vzw Lange Max heeft de bedoeling de Lange Max-site langs de Clevenstraat te restaureren en Koekelare een nieuwe toeristische attractie van niveau aan te bieden.

[bewerk] Sala Thai

Onder impuls van onder andere lokaal politicus Walter Holvoet kreeg Koekelare banden met Thailand. Op het Fransmansplein is een elektriciteitscabine aangekleed als Thais tempeltje en staat bekend als Sala Thai. Er bevindt zich in de Galgestraat een Vlaams-Thais Informatie- en Ontmoetingscentrum met er achter een Oosterse Tuin. In het Oosthofpark staat een Thais kunstwerk Kinaree.

De Sala Thai op het Fransmansplein

[bewerk] Sint-Martinuskerk

'Zie ook het artikel Sint-Martinuskerk (Koekelare)'

De huidige Sint-Martinuskerk dateert van het einde van de 19de, begin van de 20ste eeuw.

[bewerk] Verkeer

Het dorpscentrum van Koekelare zelf is een centrale kern, van waaruit verschillende wegen uitstralen naar de buurgemeentes. De belangrijkste zijn de Ichtegemstraat, de Kortemarkstraat, de Eernegemstraat, de Moerestraat die vanuit het centrum rechtstreeks naar de gelijknamige gemeentes lopen. De Zandestraat loopt vanuit de hoofdgemeente naar de kleine landelijke deelgemeente Zande, en verbindt de gemeente verder met de Polders en de kust. De grootste verkeersader door de gemeente is echter de Provinciebaan N363 die dateert uit de Oostenrijkse tijd. Deze kaarsrechte weg door het zuiden van de gemeente zorgt voor een verbinding naar de steden Diksmuide en vooral Torhout, van waaruit men de rest van het binnenland kan bereiken via de snelweg A17.