Dom van Keulen

Kölner Dom

Plattegrond

Interieur rond 1900

De Dom van Keulen is een gotische kathedraal en kruiskerk in het centrum van Keulen (Duitsland), waarvan de bouw op 15 augustus 1248 begon en 632 jaar duurde. Vanaf de 157,38 meter hoge noordtoren en de 157,31 meter hoge zuidtoren (beiden 509 treden), kan men de hele stad overzien. De kathedraal is inclusief het schip en de torens, 144,58 meter diep en 86,25 meter breed. De kathedraal heeft enkele glas-in-loodramen, die dateren uit de 14e en de 16e eeuw. Het is de grootste kathedraal in Duitsland en hij behoort tot de grootste van Europa.

De huidige dom staat op de plek waar in de laatste jaren van het Romeinse Rijk christenen elkaar ontmoetten in Keulen. Verschillende kerken hebben sindsdien op die plek gestaan, maar de eerste waarvan men ongeveer weet hoe die eruit heeft gezien dateert uit 870. Het had aan beide kanten van het schip een koor, waarbij het oostelijke koor was gewijd aan de Heilige Maagd Maria en het westelijke koor aan de heilige Petrus. In 1164 bracht de aartsbisschop Rainald von Dassel relikwieën van de heilige drie koningen vanuit Italië naar Keulen. Deze waren een geschenk van Frederik Barbarossa. Hierna was de kerk niet langer een gewone kerk van het bisdom Keulen, maar ook meteen een van de belangrijkste pelgrimskerken in Europa.

Omdat men vond dat pelgrims naar een waardige kerk moesten kunnen komen, besloot men in 1225 dat de kerk aangepast moest worden. Men heeft daarop in 1248 het oostkoor laten afbranden en het westkoor werd gerestaureerd. Op 15 augustus startte de bouw van de eigenlijke Dom, onder leiding van bouwmeester Gerhard von Rile. Het oostelijk deel werd opnieuw gebouwd maar nu in de gotische stijl met als voorbeeld de Notre-Dame d'Amiens. De bouw vorderde zo snel dat het in 1265 al klaar was. In 1322 werd het gotische koor ingewijd.

Toen het gotische koor klaar was, wilde men een zijschip en twee torens bouwen. In 1410 kwam de zuidelijke toren van de Dom gereed, maar de bouw stagneerde. Geldgebrek en desinteresse leidden tot een definitieve stop in 1528. Toen in 1794 de revolutionaire troepen Keulen binnenvielen, vluchtten de aartsbisschop en het personeel van de kathedraal. Daarna is de kathedraal voor allerlei dagelijkse zaken gebruikt, onder andere als aandelenbeurs.

In 1801 werd de kathedraal weer ingewijd als een heilig huis. In de jaren na de inwijding groeide het enthousiasme voor de (her)bouw van dit godshuis. Niet in de laatste plaats omdat in 1814 en 1816 originele bouwplannen werden ontdekt uit de vroege veertiende eeuw. In 1842 zette men de bouw van de kathedraal weer voort. Ongeveer de helft van het geld kwam uit de Pruisische schatkist, de andere helft kwam van de Centrale Dom-bouw Stichting. Men hield zich precies aan de middeleeuwse plannen voor de dom, maar deze werden uitgevoerd met de voor die tijd moderne bouwtechnieken. In 1846 was het zijschip voltooid, ook het houten dakgeraamte was vervangen door een ijzeren dakgeraamte, iets dat bijzonder progressief was voor die tijd. In 1880 waren dan uiteindelijk de twee torens voltooid, en zo ook de bouw van de kathedraal. Dit was reden voor een groots nationaal feest waar ook de keizer bij aanwezig was. De Dom was toen het hoogste kerkgebouw en tot 1883 zelfs het hoogste bouwwerk in de wereld .

Al is de kathedraal in de Tweede Wereldoorlog geraakt met veertien zware luchtbommen, hij heeft de oorlog wel overleefd, omdat hij door de Amerikaanse vliegeniers (piloten) werd gebruikt als oriëntatiepunt zodat ze konden zien waar ze zich bevonden; bijna 90 % van Keulen was platgebombardeerd. Vele jaren van herstel volgden en pas in 1956 was de kathedraal weer hersteld. Sommige wonden van de oorlog zijn nog niet gerepareerd en gerestaureerd. Alleen al het feit dat de dom een eeuwigdurende bouwput is, waar constant aan wordt gewerkt, laat zien dat de kathedraal voor veel mensen een grote waarde heeft. De instandhouding van de Dom kost circa 14 miljoen Euro per jaar. Op 5 juli 2004 heeft Unesco de Dom van Keulen op de lijst van bedreigde werelderfgoederen geplaatst. Allerhande bouwprojecten in de directe omgeving ervan zouden het gotische bouwwerk aantasten. In 2006 werd de Dom weer van de Rode Lijst gehaald.

Elk jaar gaan verschillende scholen (zoals het Bonaventuracollege in Leiden) naar Keulen toe om onder ander de dom en de kerstmark te bezichtigen. Helaas durven maar enkelen leerlingen het aan om de dom te beklimmen. Het kost maar een euro en die is het echt waard, prachtig uitzicht!!!