Petrus
|
||||||||||
 |
||||||||||
|
||||||||||
|
Petrus (Sint-Pieter) is een persoon uit het Nieuwe Testament en één van de twaalf apostelen van Jezus Christus. Hij geldt voor katholieken als de eerste paus. In kunst en iconografie is Petrus vrijwel altijd te herkennen aan een markante grijze baard en de sleutels van de hemel, die het petrusambt symboliseren. Andere attributen zijn een omgekeerd kruis en een haan.
Petrus was een visser op het meer van Gennesareth. Oorspronkelijk heette hij Simon Bar Jona ('Simon, zoon van Jona'). Zijn broer Andreas leidde hem tot Jezus, die zijn prediking nog maar net was begonnen. Jezus noemde hem in het Aramees Keefas, wat in het Grieks Petros is en Rots betekent. Hij begeleidde Jezus gedurende diens hele openbare leven – geen andere apostel komt in het evangelie zo vaak voor – waarbij hij soms uit naam van alle apostelen het woord voerde, zoals in de centrale tekst over zijn zending, het zestiende hoofdstuk van Matteüs. Na de dood, verrijzenis en hemelvaart van Jezus Christus trad Petrus op als hoofd van Zijn leerlingen. Ten tijde van keizer Nero onderging hij de marteldood. Petrus vond zijn laatste rustplaats vlak bij het stadion van de Vaticaanse heuvel waar hij was gekruisigd. Petrus werd, volgens de traditie, op eigen verzoek ondersteboven gekruisigd, met het hoofd naar beneden, omdat hij zichzelf niet goed genoeg vond te sterven zoals Jezus.
Petrus speelde in de vroege kerk een centrale rol, die onder meer in de Handelingen beschreven en door de kerkvaders overgeleverd wordt. De overlevering vermeldt dat de stichting van de kerken in Rome, Antiochië en Jeruzalem op Petrus teruggaat. Voor het verblijf van Petrus in Rome reiken bronnen (naast de apostolische Handelingen) terug tot in het onmiddellijke na-apostolische tijdvak (o.m. De Eerste brief van Clemens aan de christenen van Korinte en de brief van Dionysius van Korinthe aan de christenen van Rome). Het standpunt jegens de authenticiteit van Petrus' verblijf in Rome wordt evenwel vaak beïnvloed door de houding ten opzichte van de legitimiteit van het katholieke petrusambt.
Het evangelie vermeldt Petrus als rots van de Kerk: "Gij zijt Petrus, en op deze Steenrots zal Ik Mijn Kerk bouwen en de poorten van de hel zullen Haar niet overweldigen. Ik zal U de Sleutels geven van het Koninkrijk der Hemelen, en wat Gij op Aarde bindt zal ook in de Hemel gebonden zijn, en wat Ge op Aarde ontbindt zal ook in de Hemel ontbonden zijn". (Mt.16, 18-19). Het is zijn opdracht om zijn broeders in het geloof te sterken ("Ik heb voor je gebeden dat je geloof niet zou bezwijken; als je eenmaal tot inkeer bent gekomen, sterk dan op jouw beurt je broeders.", Lc.22,32) en op te treden als herder van Christus' kudde ("Toen ze gegeten hadden vroeg Jezus aan Simon Petrus: ‘Simon, zoon van Johannes, heb je Me lief, meer dan de anderen hier?’ ‘Ja, Heer,’ zei hij, ‘U weet dat ik van U houd.’ Daarop zei Jezus: ‘Zorg dan voor mijn kudde." Joh. 21,15 e.v.). In de laatste opdracht, die drie keer werd gegeven in verschillende bewoordingen, is het afwisselen van de woorden agape (NBG: waarlijk liefhebben) en fileo (NBG: liefhebben) interessant.
De bijzondere rol van Petrus als bisschop van Rome werd al vroeg door de Apostolische Vaders en kerkvaders onderstreept, met name door Tertullianus, Clemens van Alexandrië, Irenaeus van Lyon, Ignatius van Antiochië, Cyrillus van Jeruzalem en Cyprianus van Carthago. Zij schreven aan de Romeinse bisschop een bijzondere verantwoordelijkheid voor de eenheid van de christenen toe (bijvoorbeeld in de strijd rond het Sabellianisme, het Marcionisme en schisma van Novatianus), die steeds werd verantwoord met het teruggrijpen naar Petrus. Op deze basis ontwikkelde zich in de kerk een ecclesiologische theologie van het petrusambt.
[bewerk] Verering
Algemeen wordt aanvaard dat het aediculamonument het grafmonument is van de apostel Petrus. Deze steen is door keizer Caligula uit het Egyptische Heliopolis geplunderd en in het circus geplaatst dat keizer Nero voltooide. De opschriften die in de roodgranieten steen zijn gebeiteld, werden ooit ter ere van de Romeinse keizers Augustus en Tiberius opgesteld. Zoals toen gebruikelijk werd het lichaam van Petrus vlak bij de plaats van excecutie begraven langs een doorgaande weg. Een klein monument werd al snel daarna opgericht ter herkenning voor de pelgrims die het graf bezochten. Door keizer Constantijn werd hier de eerste sint-pieters basiliek gebouwd die tot in de 16de eeuw dienst deed. Boven het graf werd het altaar geplaatst. De huidige kerk is op precies dezelfde plek gebouwd. Bij renovatie werkzaamheden in de jaren 30 van de 20ste eeuw werd het graf van Petrus geopend. Men vond het redelijk goed bewaard gebleven skelet van een stevig gebouwde man van ongeveer 60-70 jaar oud bij overlijden. Algemeen gaat men ervan uit dat dit inderdaad de stoffelijke resten zijn van de Joodse visser Simon, de flamboyante apostel van Jezus, die hier begraven werd.
Petrus heeft drie feestdagen. De belangrijkste is ‘Petrus en Paulus’ op 29 juni. Volgens de overlevering zijn beide apostelen op dezelfde dag en binnen hetzelfde uur gestorven. De bevrijding van Petrus wordt gevierd op 1 augustus met het feest van Sint-Petrus’ Banden. Op 22 februari wordt binnen de katholieke kerk het leergezag (ex cathedra) met het feest van Petrus’ Stoel gevierd.
Petrus is de patroonheilige van de abdijen van Bath en Berchtesgaden, van Bremen, Chartres, Keulen, Trier, Las Vegas, het bisdom Jackson, Köpenick, Worms, Lessen, Leuven, Oostende, Sint-Pieters-Rode, Leiden, Maastricht, Moissac, Naumburg, Regensburg, Rome, de Kerk, Umbrië, Sint-Petersburg, het bisdom Providence, Obermarsberg, het bisdom Philadelphia en Poznań en verder van de pausen, de bakkers, de slachters, de bruggenbouwers, de boetelingen, de metselaars, de glazeniers, de schrijnwerkers, de slotenmakers, de smeden, de loodgieters, de uurwerkmakers, bij de oogst, de zegelbranders, de steenkappers, de pottenbakkers, de schoenmakers, de netten- en doekenwevers, de vissers en de vishandelaars, de schippers, de scheepsbouwers en de schipbreukelingen, de jonge vrouwen, de rouwenden en de boetelingen, en tegen zinsverbijstering, slangenbeten, hondsdolheid, diefstal, voetpijnen, koorts, bezetenheid en vallen.
[bewerk] Canonieke geschriften
Het Nieuwe Testament telt twee brieven, die worden toegeschreven aan Petrus. Het betreft de Eerste brief van Petrus en Tweede brief van Petrus. Er is onenigheid over de vraag of een of beide brieven pseudepigrafisch zijn; naar gelang de opvatting over het auteurschap, worden beide brieven doorgaans gedateerd op ofwel rond 65 ofwel rond 100.
[bewerk] Apocriefe geschriften
Het apocriefe evangelie naar Petrus is een kort passieverhaal, dat op sommige punten docetisch gedachtegoed bevat. Het eerste commentaar over deze apocrief dateert uit de 4e eeuw van Eusebius van Caesarea (die zich daarbij echter beroept op uitspraken van Serapion van Antiochië van rond 210). Bewaarde tekstfragmenten dateren uit de 6e en 8e eeuw. Het evangelie naar Petrus heeft tijdens de canonvorming van het Nieuwe Testament geen controverse rol gespeeld, het werd overwegend als niet-canoniek geschrift herkend.
| {{{afb_links}}} | Apostelen | {{{afb_rechts}}} | {{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Andreas - Bartolomeüs - Filippus - Jakobus de Meerdere - Jakobus de Mindere - Johannes - Judas Taddeüs - Matteüs - Mattias - Petrus - Simon - Tomas |
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Saint Peter van Wikimedia Commons. |
