Ziemia sanocka

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

**Ziemia sanocka**

Herb

Nazwa łacińska	Terra sanociensis
Istniało	1366 - 1772
Prowincja	województwo ruskie
Stolica	Sanok
Sejmik	Sądowa Wisznia
Wojewoda	Zobacz: Wojewodowie ruscy
Powierzchnia	ok. 2590 km²
Liczba powiatów	1
Liczba senatorów	1
Gęstość zaludnienia	ok. 24,4 mieszk./km²

Sztandar ziemi przemysko-sanockiej z okresu bitwy pod Grunwaldem, dewiza "Fortuna - Favet - Fortibus"

Powiat sanocki, położenie na mapie woj. podkarpackiego XXI w.

Ziemia sanocka – jedna z większych jednostek administracyjnych w I Rzeczypospolitej, jednostka ta funkcjonowała w okresie od XIV do XVIII wieku. W jej skład wchodziły późniejsze powiaty: Sanok, Brzozów, Lesko, Dobromil oraz część powiatu turczańskiego, krośnieńskiego i rzeszowskiego. Ziemia sanocka była częścią województwa ruskiego w skład, którego wchodziły jeszcze ziemia lwowska, ziemia przemyska, ziemia żydaczowska oraz ziemia chełmska i ziemia halicka. Stolicą województwa był Lwów.

Sejmiki generalne województwa ruskiego odbywały się w Sądowej Wiszni. Na zamku sanockim znajdował się również Sąd Wyższy Prawa Niemieckiego dla całej ziemi sanockiej (1425-1553). Pierwsze cztery ziemie weszły w 1772 r. w skład Królestwa Galicji i Lodomerii.

Spis treści

1 Herb i barwy
2 Osadnictwo
- 2.1 Osadnictwo wołoskie na ziemi sanockiej
- 2.2 Szlachta
3 Ziemia i powiat
4 miejscowości
5 Religia, wyznawcy
6 Kalendarium
7 Sławni ludzie pochodzący z Sanoka i z ziemi sanockiej
8 Bibliografia
9 Zobacz też
10 Linki zewnętrzne

[edytuj] Herb i barwy

Herbem ziemi sanockiej jest w polu błękitnym dwugłowy orzeł złoty z takąż koroną pod nim umieszczony. Kolory żółty i błękitny są barwami herbowymi Piastów śląskich zapisanych w XIV-wiecznym herbarzu flamandzkim Gerlego. Znak dwugłowego orła nawiązuje do symboliki Orientu, który pojawił się XIII w. z sąsiadującej z Polską Rusią Halicką. Złoty (żółty) orzeł jest symbolem siły i praworządności nawiązującej do heraldyki opolskiej linii Piastów oraz osoby księcia Władysława II Opolczyka, który obdarzył te ziemie szeregiem przywilejów i fundacji.

[edytuj] Osadnictwo

Ziemia sanocka została skolonizowana przez kilka niemieckich rodów rycerskich przybyłych do Polski głównie z Węgier - Balowie, Saksonii (Miśnia) - Fryderyk Myssnar (Jaćmirscy) i Fredrowie, z Czech - Herburtowie,Felsztyńscy i Czeszykowie, ze Śląska - Kmitowie. Ziemia sanocka graniczyła od zachodu z ziemią biecką, od południa z węgierskimi komitatami Zemplén oraz Ung, od wschodu z ziemią przemyską.

[edytuj] Osadnictwo wołoskie na ziemi sanockiej

Dziurdziów, Trzcianka, Bandrów, Jaśliska, Wola Sękowa, Odrzechowa, Blizne, Końskie, Hłomcza, Witryłów, Łubno, Hadle Szklarskie, Rudawka, Żohatyn, Lipa, Leszczawa, Brzeżawa, Tyrawa Wołoska, Bezmichowa, Serednica, Stefkowa, Ustianowa, Olszanica, Uherce, Bóbrka, Chrewt, Polana, Żurawin, Tarnawa, Wola, Tworylne, Rajskie, Smolnik, Wołkowyja, Solina, Mchawa, Serednie, Zahoczewie, Łukowe, Wola Czaszyńska, Czaszyn, Markowce, Niebieszczany, Morochów, Wola Morochowska, Płonna, Szczawne, Radoszyce

popis szlachty ziemi sanockiej, 4 grudnia 1648

[edytuj] Szlachta

Rody szlacheckie (magnackie):
- Balowie, Kmitowie, Herburtowie, Fredrowie, Krasiccy, Drohojowscy,
Rody szlacheckie (ziemiańskie), koniec XIX wieku: Bielińscy herbu Sas, Dydyńscy herbu Gozdawa, Gniewoszowie herbu Kościesza, Łobaszewscy herbu Łada, Poźniakowie herbu Poźniak, Ścibor-Rylscy herbu Ostoja, Truskolawscy herbu Ślepowron, Wiktorowie herbu Brochwicz.

[edytuj] Ziemia i powiat

Miasta: Babice, Brzozów, Dubiecko, Dynów, Nowotaniec, Bukowsko, Tyczyn, Jaćmierz, Frysztak, Krosno, Rymanów, Mrzygłód, Sanok, Lesko, Tyrawa Wołoska, Zarszyn.

[edytuj] miejscowości

Zamki: Sobień, Hoczew, Kamieniec, Sanok, Nowotaniec, Płonna, Zboiska.

[edytuj] Religia, wyznawcy

[edytuj] katolicy obrządku łacińskiego

Organizację kościoła łacińskiego na ziemi przemyskiej i sanockiej, podporządkowanego poprzednio bezpośrednio papieżowi, pzeprowadził od roku 1379 Eryk z Winsen, biskup przemyski, franciszkanin. Eryk z Winsen wystarał się m.in. do uposażenie biskupstwa. Swymi działaniami zapewnił warunki do prowadzenia na terenie biskupstwa przemyskiego normalnej działalności duszpasterskiej kościoła katolickiego.

[edytuj] katolicy obrządku wschodniego

[edytuj] obrządku protestanckiego

[edytuj] obrządku mojżeszowego

w roku 1765 na obszarze ziemi sanockiej znajdowała się sześć gmin wyznaniowych żydowskich z siedzibą w :
- Bukowsko
- Lesko
- Nowotaniec
- Rymanów
- Sanok
- Dynów

[edytuj] Kalendarium

Kultura Otomani epoka brązu
Lugiowie
Celtowie, IV w p.n.e - II w. n.e.
Wandalowie, Kultura przeworska, III-V wiek
Awarowie VI-VIII wiek
Lędzianie VIII-X wiek
944 trybutarna zależność od Rusi Kijowskiej
955 po klęsce Węgrów na Lechowym Polu, zwierzchnictwo państwa czeskiego
970 do państwa Mieszka.
981 podbój przez Ruś,
1018-1031 w skład państwa piastowskiego w wyniku wyprawy Bolesława Chrobrego na Kijów
1077-1086, do państwa Bolesława Śmiałego.
1054 do państwa Jarosława Mądrego
1087 panowanie Ruryka Rościsławowicza
Wołodar panowanie (zm.1124),
1150, zajęcie grodu sanockiego przez Gejzę II
Jarosław Ośmiomysł panowanie (zm.1187),
Roman panowanie (zm. 1205), zjednoczenie Halicza i Wołynia w jedno księstwo tzw. Ruś Halicko-Włodzimierską, oraz ostateczne zerwanie więzów między Wschodem a Zachodnim chrześcijaństwem po zburzeniu Konstantynopola przez krzyżowców.
1214-1227 pod panowanie Leszka Białego
1227-1234 pod panowaniem króla Madziarów Andrzeja II
1239-1339 zależność lenna od chanów tatarskich
1241 - najazd Tatarów,
1259 - kolejny najazd tatarski
Daniel - panowanie (zm. 1264),
Lew I - panowanie (zm. 1301),
Jerzy I - panowanie (zm. ok.1308),
Andrzej - panowanie (zm. ok. 1323)
Lew II panowanie (zm. ok. 1323)
1339 - pod panowanie Jerzego II Trojdanowicza
1340 - do państwa króla Kazimierza III Wielkiego
1370-1372 lenno Władysława Opolczyka oraz starostów węgierskich

[edytuj] Sławni ludzie pochodzący z Sanoka i z ziemi sanockiej

Artur Andrus - dziennikarz
Tomasz Beksiński - dziennikarz
Zdzisław Beksiński - malarz
Andrzej Bobola - święty Kościoła Katolickiego
Piotr Burzyński - prawnik
Adam Didur - śpiewak operowy
Henryk Dobrzański - ps. Hubal, mjr Woj. Polskim
Adam Fastnacht - uczony: historyk
Jan Gniewosz - malarz
Leon Goetz - malarz
Zygmunt Gorazdowski - święty Kościoła Katolickiego
Jan Grodek - rektor UJ (XVI w.)
Grzegorz z Sanoka - arcybiskup, humanista
Zygmunt Kaczkowski - poeta
Bronisław Prugar-Ketling - generał dyw.
Feliks Kiryk - historyk
Ignacy hr. Krasicki - Prymas Polski, bajkopisarz
Marian Kruczek - rzeźbiarz
Julian Krzyżanowski - uczony: filolog polski
Michał Leszczyński - malarz
Władysław Lisowski - malarz
Ryszard Pacławski - harcmistrz ZHP
Anastazy Jakub Pankiewicz OFM - błogosławiony Kościoła Katolickiego
Marian Pankowski - pisarz, prof. Uniwersytetu w Brukseli
Zdzisław Peszkowski - kapelan Rodzin Katyńskich
Onufry Poźniak - poeta
Franciszek Prochaska - malarz
Julian Przyboś - poeta
Izydor Izaak Rabi - fizyk, laureat nagrody Nobla
Józef Sitarz - malarz
Jan Szelc - poeta
Janusz Szuber - poeta,
Władysław Szulc - malarz i fotografik,
Kazimierz Świtalski - polityk, premier Polski
Roman Tarkowski - rzeźbiarz
Eugeniusz Tomaszewski - ks. prof.
Adam Vetulani - historyk, prof. UJ
Tadeusz Bolesław Vetulani - uczony: zootechnik, biolog
Katarzyna Wójcicka - panczenistka
Władysław Zaleski - działacz emigracyjny

[edytuj] Bibliografia

AGZ Akta Grodzkie i Ziemskie
Prof. Adam Fastnacht, "Osadnictwo ziemi sanockiej",
Prof. Przemysław Dąbkowski, "Stosunki narodowościowe ziemi sanockiej w XV stuleciu", Lwów 1921 [1]

[edytuj] Zobacz też

Lenna państwa Polskiego

[edytuj] Linki zewnętrzne

Granica pomiędzy ziemią przemyską a sanocką

Własne	• Księstwo Pomorskie • Ziemia santocka • Ziemia sieradzka • Ziemia łęczycka • Księstwo Mazowieckie • Ziemia chełmska • Księstwo Bełskie • Podole • Mołdawia • Księstwo Włodzimierskie • Wołoszczyzna • Księstwo Słupskie • Prusy Zakonne • Ziemia lęborsko-bytowska • Prusy Książęce
Wspólne z Litwą	• Księstwo Kurlandii i Semigalii

Źródło: "http://pl.wikipedia.org../../../z/i/e/Ziemia_sanocka.html"

Kategorie: Małopolska • Polskie krainy historyczne • Województwo ruskie

We provide Linux to the World