Oude Griekenland

Het oude Griekenland (Oud-Grieks: Ἑλλάς; Latijn: Græcia) was een regio op het Balkanschiereiland en op de eilanden in de Egeïsche zee, die sinds 3000 v. Chr. rijke hoogstaande culturen kende, zoals de Minoïsche en Myceense beschaving. De term wordt voor de periode na de Duistere eeuwen, toen de Indo-Europese Grieken in de regio binnensijpelden, gebruikt om alle gebieden waar men Grieks sprak aan te duiden.

Het kerngebied van het oude Griekenland. Peloponnesos. Cycladen. Kreta.

Inhoud 1 Geschiedenis 2 Taal & schrift 3 Geografie 4 Kunst & cultuur 5 Maatschappij 5.1 Oud-Griekse leger 5.2 Oud-Griekse godsdienst 6 Zie ook 7 Referenties 8 Externe links

[bewerk] Geschiedenis

Geschiedenis van Griekenland
Aegeïsche beschaving	voor 1600 v. Chr.
Minoïsche beschaving	ca. 3000–1400 v. Chr.
Helladische beschaving	ca. 1600–1100 v. Chr.
Cycladische beschaving	ca. 1600–1100 v. Chr.
Duistere eeuwen	ca. 1200–800 v. Chr.
Archaïsche periode	776–500 v. Chr.
Klassieke periode	ca. 500–323 v. Chr.
Hellenistische periode	323 v. Chr.–146 v. Chr.
Romeinse periode	146 v. Chr.–395
Byzantijnse periode	395–1453
Ottomaanse periode	1453–1832
Griekse geschiedenis	na 1832

De geschiedenis van Griekenland is een lange en complexe geschiedenis. Na de rijke hoogstaande culturen van de Minoïsche, Myceense en Cycladische beschavingen viel het Oude Griekenland in de Duistere eeuwen, waarin de basis zou worden gelegd voor de ons het best gekende Klassieke periode. De Duistere eeuwen gingen over in de Archaïsche periode (776–500 v. Chr.), de periode waarin de klassieke Oud-Griekse staatsvorm van de polis tot ontwikkeling kwam. De Klassieke periode (ca. 500–323 v. Chr.) zou de bloeiperiode van de poleis inluiden en werd afgebakend door twee oorlogen die het Oude Griekenland op de rand van de afgrond brachten: respectievelijk de Perzische oorlogen en Peloponnesische oorlog. De hellenistische periode (323 v. Chr.–146 v. Chr.), zou de hellenistische mengcultuur voortbrengen, maar de poleis naar het tweede plan op het internationale toneel verdringen ten voordele van de Diadochenrijken die ontstonden na de onverwachte dood van Alexander de Grote, die stierf in het jaar 323 v. Chr.. Door de oorlogen die de hellenistische vorsten van het oude Griekenland voerden met het machtiger wordende Rome, kwam het oude Griekenland uiteindelijk in de Romeinse periode (146 v. Chr.–395) onder Romeins bestuur. Het werd onderverdeeld in de provinciae Macedonia, Achaea en Creta. Met het uitdoven van de heidense cultuur en het verderleven van het Imperium Romanum in het Christelijke Byzantijnse Keizerrijk, maakte het oude Griekenland plaats voor een gechristianiseerde Byzantijns Griekenland dat de basis zou leggen voor het huidige Griekenland.

[bewerk] Taal & schrift

Voor de oude Grieken was het onderscheid tussen zij die Grieks spraken en zij die geen Grieks spraken van belang: ze noemen deze laatsten namelijk Barbaren. Hiermee doelden zijn vooral op het murmeltaaltje van de hen meest bekende niet-Griekssprekenden: de Perzen, de erfvijanden van het oude Griekenland. Hoewel de oudere Minoïsche en Myceense beschaving al een schrift kenden, respectievelijk het Lineair A en B, ging dit tijdens de Duistere eeuwen verloren. Daarom gebruikten de oude Grieken voor hun Indo-Europese taal te schrijven een alfabet dat ze overnamen van de Feniciërs en aanpasten naar de vereisten van hun taal.

[bewerk] Geografie

Zoals gezegd was de regio die wij bestempelen als het oude Griekenland gelegen op het Balkanschiereiland en op de eilanden in de Egeïsche zee, maar zou het zich na de Duistere eeuwen uitbreiden over de hele Grieks-sprekende wereld. Men duidde dit uitgestrektere gebied dan ook vaak aan met de naam Magna Graecia ("Groot Griekenland"), dat zich uitstrekte over het gehele Middellandse Zeegebied.

[bewerk] Kunst & cultuur

De Oud-Griekse kunst wordt over het algemeen door kunsthistorici gedefiniëerd als kunst die in de Grieks-sprekende wereld werd vervaardigd tussen ongeveer 1050 v. Chr. en 27 v. Chr. De kunst van de Myceense beschaving, die van ongeveer 1600 v. Chr. tot ongeveer 1200 bloeide, wordt hier doorgaans niet onder begrepen: ondanks het feit dat de dragers van de Myceense cultuur een Grieks dialect spraken, daar er weinig of geen continuïteit tussen deze kunst en de latere Griekse kunst was. De Oud-Griekse kunst laat men eindigden met de inlijving van Griekenland in het Imperium Romanum. Dit is een redelijk rigide indeling, die soms moet worden doorbroken om de samenhang tussen de verschillende beschavingen die het oude Griekenland heeft gekend aan te tonen.

[bewerk] Maatschappij

De Oud-Griekse maatschappij is moeilijk als geheel te behandelen, daar ze van polis tot polis verschilde. Toch kende men enkele gemeenschappelijke kenmerken, waaronder onder meer juist de polis zelve. Ook slavernij kende men in heel het oude Griekenland. De Panhelleense Spelen, zoals de Olympische spelen te Olympia, waren een voorbeeld van de Griekse agonale geest. Het was trouwens in de Oud-Griekse godsdienst dat de Grieken zich ook vaak verbonden zagen door hun gezamenlijke mythologie.

[bewerk] Oud-Griekse leger

Het Oud-Griekse leger verschilde weliswaar van polis tot polis maar werd gedurende de Klassieke periode gekenmerkt door hoplieten in falanxformatie. Later zouden de lichtgewapende pelasten de centrale rol van de hoplieten overnemen.

[bewerk] Oud-Griekse godsdienst

De Oud-Griekse godsdienst verbond zowel de Grieken als het hen verdeelde. Hoewel de Grieken bijeenkwamen voor religieuze feesten, mythologische verhalen deelden en vaak dezelfde goden eerden, kende elke polis haar polisgodheid en rites.

[bewerk] Zie ook

• Olympische Spelen in de Klassieke Oudheid
• Sport in het oude Griekenland
• Polis (stad)

[bewerk] Referenties

• L. Mozatti, Het oude Griekenland. Van de vroegste Griekse kunst tot het hellenisme, Roeselare, 2002. ISBN 9054668237
• E.J. Stafford, Het oude Griekenland. Leven, mythen en kunst, Hilversum, 2004. ISBN 9057645076

[bewerk] Externe links

• R. Hooker, Ancient Greece, wsu.edu (1996-1999).
• M. Moerbeek, HELLAS:NET - An exploration of ancient Greece, monolith.dnsalias.org (1997).
• E. Papakyriakou/Anagnostou, Ancient Greek Cities, Sikyon.com (1997-2004).
• K-H. Schreiber, Der Hellenismus. Eine Materialsammlung, mittelalter-genealogie.de (2005).
• Archaeological Atlas of the Aegean. From Prehistoric Times to Late Antiquity.
• Greece, in Exploring Ancient World Cultures. An Introduction to Ancient World Cultures on the World-Wide Web. (1997).
• Laconia.org 30 centuries of History.