Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen
| Europese Unie |
 Dit artikel maakt deel uit van de serie: |
|
|
|
|
|
Het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen (ook wel: Europese Hof van Justitie, of afgekort: HvJ EG) verzekert de eerbiediging van het recht bij de uitlegging en toepassing van de Europese verdragen.
In de hoedanigheid van gerechtelijke instelling van de Europese Unie voorkomt het Hof dat iedereen het Gemeenschapsrecht naar eigen inzicht uitlegt en toepast. Het zorgt er dus voor dat het recht hetzelfde blijft voor iedereen onder alle omstandigheden.
Sinds de oprichting in 1952 zijn er duizenden zaken bij het Hof aanhangig gemaakt. Teneinde deze stroom te verwerken en de rechtsbescherming van de burgers te verbeteren is in 1989 een Gerecht van eerste aanleg toegevoegd. Dit Gerecht spreekt zich in eerste instantie uit in bepaalde categorieën zaken, zoals met name geschillen die verband houden met mededingingsregels en hoger beroep dat door particulieren is ingediend.
Inhoud |
[bewerk] Zetel en samenstelling
Het Hof van Justitie zetelt in de stad Luxemburg.
In het verdrag is geen samenstelling op basis van nationaliteit vastgelegd, maar in praktijk bestaat het Hof uit één rechter per lidstaat, zodat de verschillende nationale rechtsstelsels worden vertegenwoordigd. Het Hof wordt bijgestaan door acht advocaten-generaal, die in het openbaar in volkomen onpartijdigheid met redenen omklede conclusies presenteren met betrekking tot zaken die aan het Hof zijn voorgelegd.
De rechters en advocaten-generaal worden in onderlinge overeenstemming benoemd door de regeringen van de lidstaten voor een ambtsperiode van zes jaar. Zij zijn herbenoembaar, waarbij om de drie jaar een gedeeltelijke vervanging plaatsvindt. Het betreft hoge magistraten of gerenommeerde rechtsgeleerden die alle waarborgen van onafhankelijkheid bieden.
Uit de leden van het Hof en het Gerecht wordt een president gekozen voor de duur van drie jaar.
[bewerk] Taken
Teneinde de eerbiediging van het recht te verzekeren bij de uitlegging en toepassing van de verdragen, beschikt het Hof over uitgebreide juridische bevoegdheden die worden toegepast in het kader van de verschillende soorten beroep waarin het een uitspraak moet doen. Het gaat met name om de volgende soorten beroep:
- prejudiciële verwijzing;
- beroep wegens niet-nakoming;
- beroep tot nietigverklaring;
- beroep wegens nalatigheid.
[bewerk] De prejudiciële verwijzing
Teneinde een effectieve tenuitvoerlegging van het Gemeenschapsrecht te garanderen en te voorkomen dat de nationale rechtbanken dit recht naar eigen inzicht uitleggen, is er door middel van de verdragen een procedure voor prejudiciële verwijzing in het leven geroepen waarmee de samenwerking tussen het Hof van Justitie en de nationale rechtbanken is geïnstitutionaliseerd, zonder dat er sprake is van een hiërarchische verhouding.
Dus bij zaken die onder het Gemeenschapsrecht vallen kunnen - en in sommige gevallen moeten - de nationale rechters zich met vragen tot het Hof wenden als er twijfel bestaat over de uitlegging of validiteit van dit recht.
Met de prejudiciële verwijzing wordt duidelijk benadrukt dat ook de nationale rechtbanken hoeders van het Gemeenschapsrecht zijn. Daarom is het communautaire rechtsstelsel gebaseerd op een vruchtbare samenwerking tussen communautaire rechters en nationale rechters.
[bewerk] Het beroep wegens niet-nakoming
Hiermee kan het Hof toetsen of lidstaten de verplichtingen nakomen die hun krachtens het Gemeenschapsrecht zijn opgelegd. Deze procedure kan ook worden ingeleid door de Europese Commissie (in de meeste gevallen) of een lidstaat. Als de overtreding is geconstateerd, is de lidstaat gehouden om hieraan onmiddellijk een einde te maken.
[bewerk] Het beroep tot nietigverklaring
Hiermee kunnen de lidstaten, de Europese Raad, de Europese Commissie en onder bepaalde voorwaarden het Europees Parlement verzoeken om een communautair voorschrift nietig te verklaren en kunnen particulieren verzoeken om rechtshandelingen die hen rechtstreeks en individueel raken nietig te verklaren. Zo heeft het Hof de mogelijkheid om te controleren of de handelingen van de communautaire instellingen rechtsgeldig zijn. Als het Hof van mening is dat het beroep gegrond is, kan de betwiste handeling nietig worden verklaard.
[bewerk] Het beroep wegens nalatigheid
Deze procedure heeft betrekking op gevallen waarin het Europees Parlement, de Europese Raad of de Europese Commissie geen uitspraak doet bij schending van het verdrag. In dit verband kunnen de lidstaten, de overige instellingen van de Gemeenschap en onder bepaalde voorwaarden natuurlijke of rechtspersonen zich tot het Hof wenden om deze schending aanhangig te maken.
[bewerk] Organisatie van de werkzaamheden
De zaken worden ter griffie geregistreerd en onder de rechters verdeeld. Elk dossier wordt gevolgd door een specifieke rechter en advocaat-generaal.
Als een rechter is aangewezen als rechter-rapporteur, moet deze een rapport ter terechtzitting opstellen waarin een samenvatting wordt gegeven van het juridisch kader van de zaak en de opmerkingen van de partijen die tijdens de eerste, schriftelijke fase van de procedure aanwezig zijn. In het licht van de conclusies van de advocaat-generaal die voor de zaak is aangewezen, formuleert de rechter-rapporteur ook een voorlopig arrest dat ter beoordeling aan de overige leden van het Hof wordt voorgelegd.
Vervolgens doorloopt de procedure voor het Hof een schriftelijke en een mondelinge fase. Tijdens de schriftelijke procedure worden memories tussen de partijen uitgewisseld en het verslag door de rechter-rapporteur of overheid opgesteld. Gedurende de openbare hoorzitting worden de advocaten van de partijen verzocht om hun pleidooi voor de rechters en de advocaat-generaal te houden, die hun vragen kunnen stellen. Vervolgens zet de advocaat-generaal zijn conclusies uiteen, waarna de rechters beraadslagen en uitspraak doen.
In principe komt het Hof bijeen in plenaire zitting, maar kan Kamers oprichten die uit drie of vijf rechters van het Hof bestaan, afhankelijk van het belang of de complexiteit van de zaken. De arresten van het Hof worden bij meerderheid van stemmen genomen en tijdens een openbare hoorzitting wordt uitspraak gedaan. De arresten worden ondertekend door alle rechters die aan de beraadslaging hebben deelgenomen, ook als ze een afwijkende mening hebben.
Op administratief vlak werven de rechters hun medewerkers rechtstreeks om hun kabinetten te vormen. Deze bestaan uit drie referendarissen voor het Hof en twee referendarissen voor het Gerecht van eerste aanleg. De referendarissen ondersteunen de rechters bij het opstellen van de verslagen en voorlopige arresten.
De administratieve diensten van het Hof staan onder leiding van de griffier, die ook is belast met de procedurele follow-up van zaken.
[bewerk] Externe links
| Bron(nen): |
|
