Aardbeving Indische Oceaan 2004

Tsunami Indische Oceaan 2004
Datum	26 december 2004
Kracht	9,3 (op de schaal van Richter)
Epicentrum	Indische Oceaan
Coördinaten	3,298° NB 95,779° OL
Getroffen land(en)	Bangladesh, India, Indonesië, Kenia, Madagaskar, Maladiven, Maleisië, Myanmar, Seychellen, Somalië, Sri Lanka, Tanzania, Thailand
Slachtoffers	290.000

Op zondag 26 december 2004 vond een zeer zware zeebeving plaats in de Indische Oceaan die een vloedgolf veroorzaakte die zich in verschillende richtingen over de Indische Oceaan verplaatste met ongeveer 290.000 doden als gevolg.

[bewerk] Zeebeving en naschokken

De zware zeebeving met een kracht van 9,0 bij Sumatra met de naschokken (de witte cirkels). De rode stippellijnen geven de grenzen tussen de tektonische platen weer. Middenboven ligt India, links de oostkust van Afrika.

De breuklijn ontstaat doordat de tektonische platen over elkaar heen schuiven. In dit plaatje schuift de Indisch-Australische plaat van links onder de Euraziatische plaat waarop Indonesië ligt

De zeebeving deed zich voor om 7:58:50 lokale tijd (in Jakarta en Bangkok), ongeveer 2 uur 's nachts Centraal-Europese tijd.

Het epicentrum lag op 3,298° Noorderbreedte, 95,779° Oosterlengte, ongeveer 160 km ten westen van het Indonesische eiland Sumatra, op een ongebruikelijk geringe diepte van ongeveer 10 km in de Indische Oceaan. De beving had een kracht van 8,9 op de schaal van Richter (in februari 2005 bijgesteld naar 9.3), waardoor de zeebodem zich met tientallen meters verplaatste. Daarmee was het de op vier na zwaarste zeebeving sinds 1900.

De zeebeving zelf werd gevoeld tot in Bangladesh, de Kokoseilanden, India, Maleisië, Myanmar, Singapore en Thailand. Meerdere naschokken volgden in de uren daarna. Vanaf de eilandengroep de Andamanen werden naschokken van 5,7 en 6,3 gemeld. Vanaf de eilandengroep de Nicobaren werden naschokken gemeld, waaronder een van 7,3 op de schaal van Richter. Uit deze naschokken bleek dat de breuklijn over een lengte van 1000 km aan het bewegen was. Uit de grootte van de zeebevingen wordt geschat dat de aardschollen een vijftiental meters langs elkaar geschoven moeten zijn. Vierentwintig uur na de zeebeving deden zich nog steeds naschokken voor van ca. 6 op de schaal van Richter. Bij het KNMI in De Bilt werd de zeebeving bij Sumatra ongeveer dertien minuten later geregistreerd. Zelfs zes dagen later, op 1 januari, deden zich nabij Sumatra nog naschokken voor van 6,5 op de schaal van Richter.

Aardbevingen met een grootte van meer dan 8 zijn zeldzaam. Toch had zich drie dagen eerder een aardbeving van 8,1 voorgedaan in een onbewoond gedeelte van de Macquarie-eilanden, gelegen tussen Antarctica en Australië.

Op 28 maart vond er een naschok van 8.2-8.5 plaats, zie Aardbeving Indische Oceaan 2005

[bewerk] Vloedgolf

Verloop van de vloedgolf

Bij deze zware zeebeving ontstond een vloedgolf of tsunami die zich in verschillende richtingen over de Indische Oceaan verplaatste met een snelheid tot 900 km per uur. Waar de vloedgolf op land stuitte kon deze door het ondiepere water een hoogte van 10 meter bereiken.

[bewerk] Slachtoffers en schade

De doden vielen als gevolg van de vloedgolf. In de Indische Oceaan is geen waarschuwingssysteem voor vloedgolven, zoals wel in de Grote Oceaan aanwezig is.

In Zuidoost-Azië kwamen duizenden mensen om het leven. Onder andere India, Sri Lanka en Thailand zijn ernstig getroffen door de zeebeving. Hieronder zijn landen en eilandengroepen vermeld naar schade.

[bewerk] Koraalriffen

Gevreesd werd ook voor een catastrofale ecologische ramp omdat koraalriffen voor de kust ernstig en permanent beschadigd leken. De Volkskrant meldt op 3 september 2005 echter dat achteraf blijkt dat 60% van de riffen onbeschadigd zijn en slechts 13% zware schade op heeft gelopen. Herstel lijkt mogelijk binnen 5 tot 10 jaar.

[bewerk] Bondig overzicht

Ontspoorde trein in Sri Lanka door vloedgolf

[bewerk] Getroffen landen en territoria

[bewerk] Indonesië

Zie voor details: Aardbeving Indische Oceaan 2004/Indonesië.
Het dichtst bij het epicentrum ligt de provincie Atjeh op het eiland Sumatra. Volgens de Indonesische autoriteiten zijn er ruim 237.000 slachtoffers in Indonesië omgekomen. Er wordt gevreesd voor nog veel meer slachtoffers, er worden nog duizenden mensen vermist.

[bewerk] Sri Lanka

Zie voor details: Aardbeving Indische Oceaan 2004/Sri Lanka.
Sri Lanka lijkt naar verhouding het op één na hardst te zijn getroffen. De ziekenhuizen zijn vol en kunnen geen gewonden meer opnemen. Het officiële dodental is meer dan 38.000. Eén miljoen mensen zijn getroffen door de vloedgolf. De noodtoestand is uitgeroepen.

Een extra probleem doet zich voor vanwege de landmijnen, die in de burgeroorlog tussen de regering en de Tamilbeweging op het strand werden ingegraven en nu uit het zand gespoeld worden.

[bewerk] India

India heeft met zijn lange kustlijn veel schade.

In de Indische Oceaan liggen de Andamanen, een eilandengroep die tot India behoort. Een zware naschok van 7,3 op de schaal van Richter vond in de buurt van deze eilandengroep plaats. Er werden meer dan 16.000 doden gemeld.

Auto in Chennai (Madras) in India

[bewerk] Thailand

Zie voor details: Aardbeving Indische Oceaan 2004/Thailand.
In Thailand werd vooral de westelijke kuststreek van het land getroffen: de provincies Ranong, Phang Nga, Phuket, Krabi, Trang en Satun. De zeebeving zelf werd tot in Bangkok gevoeld. Bijna gelijktijdig vond er ook een lichte aardbeving plaats in de provincie Chiang Mai, die voornamelijk materiële schade opleverde.

De provincie Phang Nga lijkt het zwaarst getroffen. In een gebied bij de plaats Khao Lak zijn alleen al meer dan 700 doden gevallen. Verder zijn de toeristische provincie Phuket (vooral de westkust van het eiland Phuket met de populaire vakantiebestemming Patong), het eiland Koh Phi Phi en de badplaats Ao Nang, de beide laatste in de provincie Krabi, zwaar getroffen.

Op Ko Phi Phi zijn vrijwel alle constructies weggevaagd. Ook in de provincies Phang Nga en Krabi zijn veel gebouwen aan de kust totaal weggevaagd. 40% van de bezoekers aan Thailand bezoekt dit gebied en de lokale economie draait voor een groot deel op de inkomsten van dit toerisme.

In totaal zijn er in Thailand 5395 mensen omgekomen.

Een van de doden bij Khao Lak in Phang Nga was de kleinzoon van de Thaise koning Bhumibol Adulyadej, Bhumi Jensen, de zoon van prinses Ubol Ratana. Ook is een voormalige minister omgekomen.

De Maldiven getroffen door de tsunami

[bewerk] Myanmar

Officieel is er een dodental van 59 in Myanmar. Maar volgens de National Coalition Government of Union of Burma, een organisatie van Birmese dissidenten ligt het werkelijke aantal doden tussen de 400 en 600. Volgens de Verenigde Naties hebben ongeveer 30.000 mensen hulp nodig.

[bewerk] Maldiven

Op de Maldiven zouden 82 doden zijn gevallen. Tweederde van de hoofdstad Malé liep onder water. Er zijn vele kleine eilanden (atollen), die slechts weinig boven water uitkomen, soms slechts 1 meter. De vloedgolf lijkt enkele atollen volledig overspoeld te hebben. De noodtoestand is uitgeroepen.

[bewerk] Maleisië

Maleisië meldt 75 doden, maar er wordt voor 600 doden gevreesd.

Maleisië: auto's getroffen door de tsunami Penang

[bewerk] Somalië

Zelfs in Somalië vielen doden door de vloedgolf. Er zouden honderden mensen omgekomen zijn door omslaande boten.

[bewerk] Bangladesh

Uit Bangladesh worden 2 doden gemeld.

[bewerk] Seychellen

De Seychellen liggen ten oosten van Afrika. Hier zouden 3 doden zijn gevallen, 7 andere werden vermist.

[bewerk] Réunion (Frankrijk)

Verschillende boten (200) aan de kusten van dit politiek Franse eiland in Afrika zonken, de schade wordt op € 500.000 geraamd.

[bewerk] Kenia

Vooral in de stad Mombasa moesten honderden de kust ontvluchten. Er is officieel al 1 dode geteld.

[bewerk] Singapore

Golven raakten luxueuze appartementsblokken in het zuiden van de stad.

[bewerk] Australië

Zware golven beukten op de noordwestelijke kust van dit Oceanische land.

[bewerk] Cocoseilanden (Australië)

Geen gewonden of ernstige problemen gemeld vanuit deze archipel.

[bewerk] Oman

Golven beukten op de kust in, echter geen zware schade.

[bewerk] Gevolgen voor andere landen

Lijst met de doden, vermisten en gewonden van verschillende nationaliteiten die betrokken waren bij de tsunami. Bijgewerkt tot ongeveer 14 april 2005. Nederland bijgewerkt tot en met 11 augustus 2005.

[bewerk] België

Er zijn op dit moment tien Belgen overleden en er worden er nog vier vermist. De identificatieprocedures in Thailand lopen voort. 'De families van de vermisten worden systematisch van alle ontwikkelingen in de identificatieprocedure op de hoogte gebracht.' Uit respect voor hun privacy en hun rouw' geeft Buitenlandse Zaken geen verdere informatie.

(bijgewerkt tot 13 februari)

[bewerk] Nederland

Er zijn 36 Nederlanders omgekomen, waartussen tenminste 28 mensen in Thailand, en 2 in Sri Lanka. Er worden geen Nederlanders meer vermist.

(bijgewerkt tot 11 augustus 2005, locatie van het omkomen van de 6 laatste slachtoffers niet bijgewerkt)

[bewerk] Hulp

Overheden en humanitaire organisaties van over de hele wereld beloven technische en andere hulp. De Wereldbank schat het benodigde hulpbedrag op 5 miljard Amerikaanse dollar. ^[1]

[bewerk] Nederland

In Nederland is door de Samenwerkende Hulporganisaties giro 555 opengesteld voor noodhulp aan de slachtoffers. Op giro 555 is tot nu toe € 183,6 miljoen binnengekomen; dit bedrag is exclusief de toezegging van € 5 miljoen van minister Van Ardenne. De Samenwerkende Hulporganisaties hebben tot nu toe ruim € 66 miljoen besteed aan de eerste noodhulp. De eerste levensreddende fase waarin de nadruk lag op het aanleveren van water, voedsel, eerste medische zorg, opvang van slachtoffers en het voorkomen van epidemieën is voorbij.

Opbrengsten acties:

• Radio 555 : € 5.033.235
• TV-acties op Nederland 2, RTL 4, SBS 6 en TMF 9 : ruim € 60.000.000
• Totaal opbrengst van giro 555 : ruim € 205.000.000 (stand 14 juli 2005)
• EO Metterdaad: Tussenstand op 22 maart 2005: € 1.800.000

[bewerk] België

In België is door het Belgisch Consortium voor Noodhulpsituaties de rekening 000-0000012-12 opengesteld voor noodhulp aan de slachtoffers. Op de slotdag van Tsunami is door samenwerking van de "pax media" (TV1, VTM en enkele regionale zenders langs Vlaamse zijde en RTL-TVI en RTBF langs Waalse zijde) veel geld ingezameld. Naast de grote show was er ook Tsunami 12-12 Kick-Off, een gezamenlijk programma met Jim-TV en TMF. Daarnaast was er van 6 uur 's ochtends tot 7 uur 's avonds een radioactie onder de naam Radio 1212. Door middel van platenaanvraag (minimum € 250) door particulieren of bedrijven kan men liedjes beluisteren op de radio. Dit met samenwerking van Donna, Q-Music en 4FM.

Opbrengsten acties:

• De Grote Show Tsunami 2004 : € 38.058.157 ^[2]
• Radio 1212 : ± € 330.000
• Veiling Jim-TV en TMF : ± € 55.000

Zes weken na het lanceren van de gemeenschappelijke oproep voor steun aan de slachtoffers van de vloedgolf in Azië, is het resultaat van de campagne in België opgeklommen tot 48,2 miljoen euro.

[bewerk] Amerika

Ondanks de grote begrotingstekorten, heeft de Amerikaanse overheid 350 miljoen Amerikaanse dollar ter beschikking gesteld ^[3] en troepen voor directe hulp. Het Amerikaanse Rode Kruis en particulieren stortten nog eens 401 miljoen Amerikaanse dollar (stand 6 januari 2005) ten bate van de gebieden die het slachtoffer werden van de natuurramp. Deze bedragen zijn exclusief het geld dat door de Amerikaanse multinationals en andere bedrijven en instellingen werd gegeven, alsook directe donaties aan vrienden en famileleden. De federale inzamelingsacties worden voortgezet onder leiding van twee voormalige presidenten, Bill Clinton en George H.W. Bush.

[bewerk] Zie ook

• Aardbeving
• Tsunami
• Aardbeving Indische Oceaan 2005

[bewerk] Externe links

• Stichting voor hulp aan de slachtoffers in Phi Phi Eiland Thailand. Ook veel foto's
• Weblog over de tsunami met uitleg, mediaberichten, foto's, en links
• WikiNews (Engelstalig)
• De U.S. Geological Survey, waaruit enkele gegevens van dit artikel zijn overgenomen
• Informatie over vermisten en verslagen van ooggetuigen
• Dossier over de tsunami in Maleisië, incl. videobeelden
• Forum : Aardbeving Indische Oceaan 2004
• Indische Oceaan 2004: Phuket, Khao Lak, Phi Phi & Aceh
• Foto's : Penang, Maleisië
• Foto's : Kota Kuala Muda, Maleisië

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina 2004 Indian Ocean earthquake op Wikimedia Commons.

[bewerk] Voetnoten

1. ^  BBC
2. ^  VRT Nieuws
3. ^  BBC