Землятрус ля Суматры 2004

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

Землятру́с ля Сума́тры 2004 — падводны буйнамаштабны землятрус, які адбыўся ў Індыйскім акіяне 26 сьнежня 2004 году 00:58:50 UTC з гіпацэнтрам непадалёк ад інданэзійскай выспы Суматра (160 кілямэтраў ад выспы, 3.298°N, 95.779°E), на глыбіні 30 кілямэтраў, і моцнасьць якога дасягнула 9.0 балаў (першапачаткова паведямлялася, што ягоная сіла была 8.5, потым - 8.8 балаў), і які меў катастрафічныя наступствы для ўсяго рэгіёну Паўднёва-Ўсходняй Азіі.

Гэта быў наймацнейшы землятрус на плянэце за апошнія сорак гадоў (пасьля землятрусу на Алясцы ў 1964 годзе), і чацьверты па сіле з усіх задакумэнтаваных землятрусаў пачынаючы з 1900 году.

Землятрус выклікаў велізарныя хвалі цунамі, якія ўдарыла па ўзьбярэжжы Шры-Ланкі, Індыі, Інданэзіі, Тайлянду, Малайзіі, Самалі (знаходзіцца за 4,100 кілямэтры ад эпіцэнтру). Пасьля першага землятрусу былі зафіксаваныя шматлікія паўторныя штуршкі сілай ад 5.7 да 7.3 балаў.

Зьмест

1 Характарыстыка землятрусу
2 Ахвяры землятрусу і цунамі
3 Зьнешнія спасылкі
- 3.1 Навіны
- 3.2 Відэа, мапы і фота

[рэдагаваць] Характарыстыка землятрусу

Гэты землятрус акрамя сваёй велізарнай сілы меў надзвычайна вялізны маштаб — адбылося сутыкненьне тэктанічных плітаў на лініі даўжынёй 1,200 кілямэтраў. Энэргія, якая вызвалілася ў выніку гэтага землятрусу (2 эксаджоўляў = 2x10¹⁸ джоўляў), перавышае ўсю энэргію, якую спажывае ЗША за год (гэтай энэргіі хапіла б для таго, каб на кожнага жыхара плянэты ўскіпяціць некалькі тысяч літраў вады). У выніку сутыкненьня плітаў некаторыя маленькія выспы ля Суматры пасунуліся на 20-30 мэтраў. Паўночная частка Суматры пасунулася на 36 мэтраў.

У выніку землятрусу зямная вось зьмясьцілася на некалькі сантымэтраў з Захаду на Ўсход, а папярэднія падлікі паказваюць, што ў выніку гэтага суткі скараціліся на 3 мікрасэкунды. Пра гэта паведамілі адмыслоўцы з італьянскай касьмічнай агенцыі. У выніку гэтага зруху Зямля будзе круціцца трошачкі павольней, што прывядзе да мікраскапічнага скарачэньня працягласьці сутак. Гэткія зьмяшчэньні восі кручэньня Зямлі адбываюцца падчас любых буйных прыродных катастрофаў. Часам нават без стыхійных бедзтваў зямная вось зьмяшчаецца нават больш, чым цяпер. Але цяперашні зрух адбыўся надзвычай хутка, што ўяўляе апроч іншага і навуковы інтарэс.

[рэдагаваць] Ахвяры землятрусу і цунамі

Мапа землятрусу ля ўзьбярэжжа Суматры

Паводле папярэдніх дадзеных у выніку хваляў цунамі, якія сягалі 15 мэтраў вышынёй і дасягалі хуткасьці 800 км/г, загінулі як найменей 160,000 чалавек. Паводле колькасьці загіблых, гэтае цунамі сталася адной з найбуйнешых катасторфаў сучаснасьці. Каля траціны ўсіх загінулых - дзеці.

Пацьверджаныя дадзеныя на гэты момант (колькасьць ахвяраў працягвае расьці):

Каля 110,000 у Інданэзіі;
Амаль 32,000 на Шры-Ланцы;
Больш за 10,000 у Індыі;
Каля 5,000 у Тайляндзе, у тым ліку шмат турыстаў;
Каля 150 у Самалі;
Некалькі дзясяткаў чалавек загінулі ў Малайзіі, Бірме, Танзаніі, на Мальдывах;

Сярод ахвяраў да пяці тысяч турыстаў з Эўропы.

Адна з асноўных прычынаў вялікай колькасьці ахвяраў — адсутнасьць сыстэмы папярэджаньня. У 2003 годзе адносна бедныя краіны рэгіёну Паўднёва-Ўсходняй Азіі адмовіліся ад спэцыяльнай электроннай сыстэмы раньняга папярэджаньня. Па-другое, папярэдзіць людзей у гэтых краінах наўрад ці пасьпелі б таму, што эпіцэнтар быў вельмі блізка — за 66 кілямэтраў ад тайляндзкай выспы Пхукет, а хвалі цунамі могуць дасягаць хуткасьці 700-800 км/г.

Эканамічная шкода ад землятрусу й цунамі ацэньваецца як найменей у 12-14 мільярдаў даляраў ЗША.

Паводле ААН, прыблізна 1,7 мільёна чалавек у Інданэзіі і Шры-Ланцы павінны будуць атрымліваць харчовую дапамогу цягам многіх месяцаў. Таксама каля двух мільёнаў чалавек у Інданэзіі, Тайляндзе і Шры-Ланцы маюць патрэбу ў леках, ежы, чыстай вадзе, і ня маюць даху над галавой. Паводле ААН, пацярпелым краінаў будуць ахвяраваныя амаль тры мільярды даляраў. Найбольшыя сумы выдзелілі Аўстралія (810 мільёнаў даляраў), Нямеччына (660 мільёнаў даляраў), Японія (500 мільёнаў даляраў), ЗША (350 мільёнаў даляраў), Сусьветны банк (250 мільёнаў даляраў).

Беларускі ўрад пакуль не выдзяляў сродкаў на дапамогу пацярпелым.

Паводле папярэдніх дадзеных Міністэрства замежных справаў, афіцыйна ў зоне цунамі былі прынамсі 24 беларускіх турыстаў, але ніхто зь іх не пацярпеў. Неафіцыйна, прадстаўнік беларускага турагенцтва заяўляе, што ў зоне бедзтва мусіла быць да тысячы беларусаў. Дзясяткі беларусаў ужо вярнуліся з зоны бедзтва.