Antarctica
 |
|
Antarctica is een continent rond de Zuidpool van de aarde, omringd door de Indische Oceaan en de Grote Oceaan, die beneden de 60e breedtegraad tegenwoordig worden aangeduid als de Zuidelijke Oceaan (of Antarctic). Het land en de zeeën om Antarctica worden gezamenlijk aangeduid als Antarctis. Antarctica is de koudste plek op aarde (de laagste temperatuur officieël ooit gemeten was op de Zuidpool: -88°C; (Officieus zelfs -91°C), en het continent is bijna volledig bedekt met ijs. Antarctica mag niet verward worden met de Arctis, de Noordpool, een naam die afkomstig is van het Griekse woord "arctos" (beer). Antarctica ligt aan de andere kant (anti-) van de aarde waar het sterrenbeeld Grote Beer niet zichtbaar is.
Antarctica is het vijfde continent qua oppervlakte, na Azië, Afrika, Noord-Amerika en Zuid-Amerika. Het is ook het continent met de laagste gemiddelde luchtvochtigheid. Van al het ijs op de wereld ligt 90% op Antarctica. De gemiddelde dikte van de ijskap bedraagt 2200 meter en op het dikste punt is het ijs maar liefst 4776 meter dik. Het meeste ijs is miljoenen jaren oud, maar niet heel Antarctica heeft al die tijd onder het ijs gelegen. Een Brits-Zweedse expeditie ontdekte in 1949 dat grote delen van Antarctica, zoals Dronning Maud Land, tot zo'n 10.000 jaar voor Christus nog vrij waren van ijs.
Inhoud |
[bewerk] Aardrijkskunde
Zie Aardrijkskunde van Antarctica voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Antarctica wordt in dit artikel gedefinieerd als:
- het Antarctisch vasteland;
- de eilanden op het Antarctisch continentaal plat;
- eilanden die niet op het Antarctisch continentaal plat liggen maar gewoonlijk beschouwd worden als behorend tot Antarctica:
[bewerk] Geschiedenis
Zie Geschiedenis van Antarctica voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Hoewel er al vermoedens bestonden over een zuidelijk continent, werd Antarctica pas eind januari 1820 ontdekt. In 1911 bereikte de Noor Roald Amundsen als eerste de Zuidpool.
[bewerk] Territoriale claims
Verschillende naties, vooral landen die dicht bij het continent liggen, hebben in de eerste helft van de 20e eeuw verschillende stukken opgeëist. Deze opeisingen hebben weinig praktische relevantie, maar worden nageleefd door cartografen zodat het continent op een staatkundige kaart op een enorme aangesneden "ijstaart" lijkt.
De meeste landen hebben observatie- of studieposten op Antarctica binnen het door hen opgeëiste gebied. Het Antarctisch Verdrag wijst deze claims echter af en de meeste naties erkennen deze gebieden niet. Andere landen hebben geen gebied opgeëist, maar de Verenigde Staten en Rusland behouden zich het recht voor dit in de toekomst te doen.
- Argentinië: 25° W tot 74° W; overlapt de Chileense en Britse gebieden; Antártida Argentina opgeëist in 1943 als deel van de provincie Vuurland, Antarctica en Zuid-Atlantische eilanden.
- Australië: 160° O tot 142° O en 136° O tot 45° O; opgeëist in 1933 als het Australisch Antarctisch Territorium.
- Chili: 53° W tot 90° W; overlapt Argentijns en Brits gebied; vanaf 1940, zie het Chileens Antarctisch Territorium.
- Frankrijk: 142° O tot 136° O; Adelieland opgeëist in 1924 als deel van de Franse Zuidelijke Gebieden.
- Nieuw-Zeeland: 150° W tot 160° O; Ross Dependency opgeëist in 1923.
- Noorwegen: 45° O tot 20° O; opgeëist in 1938 als Dronning Maud Land, inclusief Peter I-eiland.
- Verenigd Koninkrijk: 20° W tot 80° W; overlapt Argentijns en Chileens gebied; opgeëist in 1908, zie het Brits Antarctisch Territorium.
Het gebied tussen 90° W en 150° W is nog niet opgeëist.
[bewerk] Vroegere claims
- Duitsland: 20° O tot 10° W; het overgenomen Noorse gebied; bestond tussen 1939 tot 1945 als Neuschwabenland.
- Zuid-Afrika: tussen 1963 tot 1994.
- Brazilië: 28° W tot 53° W; overlapt Argentijns, Brits en Chileens gebied; informeel opgeëist in 1986.
[bewerk] Bevolking
De bevolking van Antarctica wordt geschat op ten minste 1000. Het aantal verschilt per seizoen. Antarctica heeft geen permanente bewoners, maar een aantal regeringen houdt permanente onderzoeksstations open. Onder andere:
- Station Palmer, Anvers Island (V.S.)
- Zuidpoolstation Amundsen-Scott, Zuidpool (V.S.)
- Station Casey, Vincennesbaai (Australische Antarctische divisie)
- Station Davis Princess Elizabethland (Australische Antarctische divisie)
- Station Dumont d'Urville (66°40' Z, 140°00' O) Frankrijk
- Onderzoeksstation Halley (75°35' Z, 26°34' W) Brits Antarctisch onderzoek
- Onderzoeksstation Rothera (67°34' Z, 68°08' W) Brits Antarctisch onderzoek
- Station Maitri, (70°45,58' Z, 11°43,56' O) bij de Schirmacher Regio (Indisch Antarctisch programma)
- Station Marambio, Seymour-Marambio-eiland (Argentinië)
- Station McMurdo, Rosseiland (V.S.)
- Macquarie-eiland (Australische Antarctische divisie)
- Station Mawson, Mac Robertsonland (Australische Antarctische divisie)
- Station Georg von Neumayer, (70°39' Z, 08°15' W) (Atka-Baai) (Alfred Wegener Instituut, Duitsland)
- Basis Scott, Rosseiland (Nieuw-Zeeland)
- Rothera (67° Z, 68° W) Brits Antarctisch Onderzoek
- SANAE (Zuid-Afrikaanse Nationale Antarctische Expedities) in Koningin Maud-land
- Station Bernardo O'Higgins, Antarctische Schiereiland, Chileens leger
- Station Eduardo Frei Montalva, Koning George-eiland, Chileense luchtmacht
- Vostok, Antarctica (78°28' Z en 106°48' O) (Rusland)
[bewerk] Externe links
- Het Laatste Continent
- South Pole Observatory met onder andere een Zuidpoolwebcam
- Kidcyber Topics - Antarctica (Engels)
- L.L. Ivanov et al, Topographic map of Livingston Island and Greenwich Island
- Antarctic Place-names Commission of Bulgaria (Engels)
- SCAR-MarBIN: Antarctic Marine Biodiversity Data (Belgisch project)
| {{{afb_links}}} | Territoriale claims in Antarctica |  |
{{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Argentijns Antarctica - Australisch Antarctisch Territorium - Brits Antarctisch Territorium - Chileens Antarctisch Territorium - Dronning Maud Land - Adélieland - Peter I-eiland - Ross Dependency |
|||
| Continenten en regio's van de wereld | |||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Geologische supercontinenten: Gondwana • Laurazië • Pangaea • Rodinië |
