Triëst (stad)

Basisgegevens
Triëst

Provincie	Triëst (TS)
Regio	Friuli-Venezia Giulia
Bevolking - Totaal (31-12-2004) - Dichtheid	207.069 2479,80 inw/km²
Oppervlakte	84,5 km²
Oppervlaktewater	km²
Locatie

Hoogte	2 m boven zeeniveau
Geografische ligging	45°38′N.B. 13°48′O.L.

Overige informatie
ISTAT-code	032006
Postcode	34100
Netnummer	040
Aangrenzende gemeenten	Duino-Aurisina, Monrupino, Muggia, San Dorligo della Valle, Sežana (Slovenië), Sgonico
Beschermheilige	Justus van Triëst
Gemeentelijke website: [{{{website}}} {{{website}}}]
bron: Italiaans bureau voor statistiek

Triëst (Italiaans: Trieste, Sloveens: Trst, Duits: Triest) is een plaats in Italië, ten oosten van Venetië, aan de grens met Slovenië. Het heeft 210.000 inwoners en is de hoofdstad van de gelijknamige provincie Triëst en van de regio Friuli-Venezia Giulia.

Inhoud

1 Geschiedenis
- 1.1 Nationalisme, irredentisme en fascisme
- 1.2 Naoorlogse periode
2 Geboren

[bewerk] Geschiedenis

In de 1e eeuw na Christus werd Triëst onder keizer Vespasianus gesticht als een Romeinse colonia met de naam Tergeste. Onder het Romeins bestuur kwam de stad tot bloei waarna ze in de 6e eeuw door de Langobarden werd veroverd en in de 7e eeuw door Karel de Grote. In de twaalfde eeuw werd het een zelfstandige stad, na enkele eeuwen van gevechten met haar rivaal Venetië. In 1382 werd Triëst onder het bestuur geplaatst van de hertog van Oostenrijk, waarbij de stad een zekere autonomie behield tot in de 17e eeuw. In 1719 werd de stad een vrijhaven en zowat de enige grote haven van Oostenrijk. Ten gevolge hiervan kwam Triëst tot bloei en werd de stad in 1867 de hoofdstad van de Adriatische kustregio "Küstenland". Alhoewel de stad het privilege had de enige kuststad te zijn van het keizerrijk Oostenrijk-Hongarije onderhield de stad zijn multi-etnische wortels in culturele en taalkundige zin. De ambtelijke taal was het Italiaan, maar op straat werd ook Italiaans, Duits en tot aan het eind van de 18e eeuw Friulaans gesproken. Aan het eind van die 18e eeuw verdwijnen de Friulanen min of meer van het toneel door versmelting met de Italiaanse bevolking. Dit geldt evenzeer voor hun taal, het Friulaans, dat met het Italiaans opgaat in het markante Romaanse dialect van Triëst.

[bewerk] Nationalisme, irredentisme en fascisme

De 1850-1900 immigrierte slavische bevolking werd aan het eind van de 19e eeuw steeds meer als een probleem ervaren. De verschillende nationale bewegingen maakten aanspraak op de stad, met name het Italiaanse nationalisme dat na het ontstaan van de Italiaanse staat het agressieve irredentisme ontwikkelde. Triëst werd het centrum van deze irredentistische beweging die zich tot doel stelde alle gebieden waar de Italiaanse cultuur vertegenwoordigd was, maar die niet tot Italië behoorden (irredente gebieden) bij Italië te voegen en desgewenst volledig te italianiseren. In deze tijd, in zekere zin in contrast met het rijzende nationalisme, werkten James Joyce en Richard Burton in de stad. Na de Eerste Wereldoorlog werd Triëst in 1918 door Italië bezet. De annexatie werd in het Verdrag van Rapallo in 1920 geformaliseerd. Deze inlijving van Oostenrijks-Hongaars territorium was reeds in 1915 in het geheime Pact van Londen overeengekomen als beloning aan Italië omdat dit land in 1915 tijdens de Eerste Wereldoorlog partij had gekozen tegen Oostenrijk-Hongarije.

Sloveense en Kroatische immigrierte richtten op 28 december 1924 de illegale terroristen gewapende verzetsorganisatie TIGR op in Triëst.

Na de capitulatie van fascistisch Italië in 1943 trokken de Duitsers binnen als bezettingsmacht en vestigden in de stad het vernietigingskamp Risiera di San Saba. De okkupatie van Triëst door de kommuniste partizanen werd afgerond op 1 mei 1945.Op 2 mei trokken ook Nieuw-Zeelandse troepen de stad binnen, waarna Amerikanen en Britten volgden. De kommuniste jugoslavische troepen trokken zich echter al op 12 juni 1945 uit de stad terug, op grond van een overeenkomst tussen Tito en de Geallieerden.

[bewerk] Naoorlogse periode

Na de Tweede Wereldoorlog en de daaruitvolgende nederlaag van Italië eiste Joegoslavië van Tito, versterkt door de overwinning en door de steun van de Sovjet-Unie en van Italiaanse politici, Dalmatië, Istrië en een groot deel van Friuli-Venezia Giulia op. Dit hield min of meer het terugdraaien van het verdrag van Rapallo in. Deze gebieden werden in meerderheid (81 %) door Italianen bewoond,

Kaart van Triest - zone A en zone B

Na de Tweede Wereldoorlog werd de stad in 1947, als uitvloeisel van de Vrede van Parijs, hoofdstad van de neutrale Vrije Zone Triëst. Deze zone omvatte het noorden van Istrië vanaf de rivier de Quieto, het gebied gelegen tussen de Karst en de Adriatische Zee(Duits: Küstenland). Hoewel de Vrije Zone een eigen munteenheid, postzegels e.d. bezat, heeft het gebied nooit werkelijk als onafhankelijke eenheid bestaan. Het gebied werd in zone A (Triëst) en zone B gesplitst, waarvan uiteindelijk, in 1954, zone A aan de Italiaanse staat toeviel, en zone B aan Joegoslavië (zie ook: verdrag van Londen). De uiteindelijke bezegeling van deze opdeling vond plaats in 1975, toen Italië en Joegoslavië de verdragen van Osimo ondertekenden.

In de jaren onmiddellijk volgend op de oprichting van de Vrije Zone Triëst verliet een deel van de bevolking de respectievelijke zone. Trokken nu vooral Italianen vanuit zone B (en uit Istrië en Dalmatië) naar Italië. Ongeveer 250.000 mensen wisselden van Joegoslavië naar Italië. Redenen hiervan waren angst voor het nieuwe Joegoslavische regime, collaboratie met de bezetter, angst voor represailles wegens deelname aan de italianiseringsrepressie of - positiever - acceptatie van de gunstige vestigingsvoorwaarden, die Italië voor deze groep bereidstelde. Circa 30.000 Italianen bleven in Joegoslavië.

Bevolkingsontwikkeling in grote lijnen:

1700: ca. 5000

1800: ca. 30.000

1850: ca. 70.000

1910: ca. 235.000

1950: ca. 270.000