James Joyce
De Ierse schrijver James Joyce (voluit James Augustine Aloysius Joyce) (Dublin, 2 februari 1882 – Zürich, 13 januari 1941) wordt beschouwd als een van de belangrijkste schrijvers van de 20ste eeuw. Hij werd op 2 februari 1882 geboren in een rijke katholieke familie in Dublin die door omstandigheden in armoede terecht kwam. Hij studeerde literatuur aan het Dublin University College, alwaar hij het katholicisme afzwoer.
Toen in 1902 zijn studie was afgerond, besloot hij schrijver te worden, en bezocht Parijs voor de eerste maal. In 1904 verhuisde hij met zijn kamermeisje Nora Barnacle naar het continent, en woonde 10 jaar in Triëst, in Italië.
Zijn Ierse achtergrond bleek essentieel voor zijn literatuur, hij schreef uitsluitend over Ierse thema's. In 1902 verschenen drie van zijn verhalen in een Iers tijdschrift voor boeren, geschreven onder het pseudoniem Stephen Dedalus. Deze verhalen werden later verwerkt in Dubliners, een verhalenbundel die uiteindelijk in 1914 werd gepubliceerd. De verhalen zijn 'epiphanies' – een woord dat door Joyce gebruikt wordt om het plotselinge bewustzijn van de ziel van iets te beschrijven.
De Eerste Wereldoorlog dwong hen te verhuizen naar Zürich in het neutrale Zwitserland. Hier begon hij te werken aan 'Ulysses'. Na een korte terugkeer naar Triëst woonde hij vanaf 1920 in Parijs. Hij wilde niet in Ierland wonen, en gaf op vragen hierover het antwoord: "Heb ik het ooit verlaten?"
In Ulysses gebruikt Joyce de mythen van Odysseus, Penelope en Telemachus in een moderne setting. Leopold Bloom, en respectievelijk zijn vrouw Molly Bloom en Stephen Dedalus vervullen de hoofdrollen, en tonen middels een parodie het contrast met hun mythische modellen. Het boek laat het leven in Dublin zien, met de nadruk op de vervallenheid en eentonigheid van de stad.
In 1922 werd Ulysses uiteindelijk uitgebracht door een Parijse boekhandel (Shakespeare & Co), en het bleek een onmiddellijk succes. In 1939 werd de eerste versie van Finnegans Wake uitgebracht.
Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog vluchtte hij met zijn familie terug naar Zurich waar hij twee jaar later, op 13 januari 1941, overleed. Hij is begraven op de Fluntern begraafplaats in Zürich, samen met zijn vrouw Nora.
[bewerk] Bibliografie
- Chamber music (collectie gedichten) (1907)
- Dubliners (1914)
- A Portrait of the Artist as a Young Man (1916)
- Exiles (Het enige toneelstuk) (1918)
- Ulysses (1922)
- Pomes Penyeach (collectie gedichten) (1927)
- Finnegans Wake (1939)
- Stephen Hero ((gedeeltes van) een eerdere versie van A Portrait of the Artist as a Young Man) (1944)
- The Critical Writings (Werk dat Joyce schreef voor kranten,lezingen,...) (1959)
- Giacomo Joyce (postuum gepubliceerd manuscript) (1968)
Verder zijn er ook nog verschillende volumes met brieven uitgebracht, verzameld en bewerkt door onder meer Richard Ellmann.
