Smurf

Een smurf is een stripfiguur, bedacht door Peyo (een pseudoniem van Pierre Culliford).

Een smurf is klein, drie appels hoog, blauw van kleur, draagt een witte broek met uitfloepend staartje en een slappe witte puntmuts. Het meest kenmerkende is dat een smurf in zijn taalgebruik een groot aantal woorden vervangt door het woord smurf, de zogenaamde Smurfentaal.

Ze wonen met elkaar, zo'n honderdtal, in hun dorp, bestaande uit grote holle paddenstoelen. Hun leider is de Grote Smurf, herkenbaar aan zijn rode muts en zijn baard. Hij is ook degene die, dankzij zijn wijsheid en toverkunst, de andere, niet zo snuggere, smurfen redt als die weer eens in moeilijkheden komen.

Hun (letterlijk) grote vijand is de tovenaar Gargamel, die steeds maar weer - en gelukkig altijd tevergeefs - probeert de smurfen te vangen.

Hoewel de smurfen in het begin tamelijk ongedifferentieerd waren zijn er in de loop van de tijd, waar het verhaal dat nodig maakte, heel specifieke smurfen ontstaan.

Inhoud 1 De naam "smurf" 2 De Smurfen in andere talen 3 Geschiedenis 4 Smurfennamen 5 Lievelingsvoedsel 6 Merchandising 7 De politieke structuur van het smurfendorp 8 Smurfenalbums 9 Zie ook 10 Externe links

[bewerk] De naam "smurf"

De originele verhalen waren in het Frans. Daarin werd de naam "Schtroumpf""geintroduceerd, later in de Nederlandse versie vertaald naar "Smurf".
Tijdens een etentje met collega auteur Franquin kon Peyo zo snel niet op het woord voor zout komen en zei tegen Franquin "Geef de smurf even aan" ("Donnez moi le schtroumpf"). De verdere avond werd besteed aan het verder uitbreiden van deze nieuwe taal-vorm. Pas enkele jaren later braken de Smurfen internationaal door waarbij de naam in zo'n dertig verschillende talen werd geintroduceerd. De helft daarvan gebruiken het woord "Smurf".

[bewerk] De Smurfen in andere talen

De strips werden in vele talen vertaald:

• السنافر (As-Sanāfir) (Arabisch)
• De Smurfen (Nederlands)
• Die Schlümpfe (Duits)
• Die Smurfies (Afrikaans)
• Els Barrufets (Catalaans)
• הדרדסים (HaDardasim) (Hebreeuws)
• Hupikék Törpikék (Hongaars)
• I Puffi (Italiaans)
• اسمرف (Ismarf) (Urdu)
• 藍精靈 (traditoneel) / 蓝精灵 (vereenvoudigd) (Lánjīnglíng) (Mandarijn Chinees)
• Les Schtroumpfs (Frans)
• Los Pitufos (Spaans)
• Os Estrumpfes (Portugees)
• Os Pitufos (Galicisch)
• Os Smurfs (Braziliaans Portugees)
• Pottokiak (Baskisch)
• 스머프 (Seumeopeu) (Koreaans)
• Şirinler (Turks)
• Смърфовете (Smârfovete) (Bulgaars)
• Smerfy (Pools)
• Smølferne (Deens)
• Šmolkovia (Slowaaks)
• Šmoulové (Tsjechisch)
• Smrkci (Sloveens)
• Smurf (Indonesisch)
• Smurfai (Litouws)
• Smurfarna / Smurferna (Zweeds)
• Smurfene (Noors)
• Smurffit (Fins)
• Smurfid (Estisch)
• Ştrumfii (Roemeens)
• Strumparnir (IJslands)
• Štrumpfovi (Kroatisch)
• Штрумпфови (Štrumpfovi) (Servisch)
• スマーフ (Sumaafu) (Japans)
• Τα Στρουμφάκια (Ta Stroumfákia) (Grieks)
• The Smurfs (Engels)
• Xì Trum (Vietnamees)
• Y Smyrffs (Welsh)

[bewerk] Geschiedenis

In 1952 begint Peyo zijn medewerking aan het stripblad Robbedoes met een vervolgstrip rond de schildknaap Johan (De heer van Basenau), later aangevuld met de ondeugende dwerg Pirrewiet. In het negende verhaal van de reeks van Johan en Pierewiet, De fluit met zes smurfen (1958), treedt een volkje van kleine wezentjes op die smurfen worden genoemd. Naar analogie met de zeven dwergen van Sneeuwwitje (Happy, Sneezy etc.) creëert Peyo voor elke smurf een stereotype persoonlijkheid, waarnaar ze dan ook genoemd worden. Deze simplistische karakteriseringsmethode slaat aan bij het jonge lezersvolk, omdat op deze wijze differentiatie kan worden toegepast en duidelijke herkenbaarheid doordat slechts één gimmick per smurf optreedt. Al gauw maken de smurfen hun herintrede in een volgende album van Johan en Pirrewiet, tot Peyo merkt dat er een enorm onverkend potentieel in de wereld van de smurfen schuilt.

In 1960 verschijnt in Robbedoes het eerste zelfstandige verhaal van de smurfen: 'De zwarte smurfen' (in de tekenfilmreeks 'De paarse smurfen' genaamd), gevolgd door talloze korte en langere episodes. De eerste zes verhalen zijn zogenaamde 'microverhalen', volledige avonturen van 48 zeer kleine pagina's (8 pagina's op één A4) die als bijlage bij Robbedoes zitten. Nadien, vanaf 1963, verschijnen de smurfen zoals elke gewone stripreeks, op normaal formaat. De eerste zes verhalen zijn hiervoor hertekend. Uiteindelijk groeien de smurfen uit tot een imperium van ongeziene grootte voor zo'n onbetekenend Belgisch kaboutervolkje. Al in 1965 wordt een eerste lange smurfenfilm gemaakt. De fluit met zes smurfen, de eerste succesvolle, verschijnt in 1975. De fluit met de zes smurfen wordt in 1983 ook heruitgebracht in de Verenigde Staten.

Intussen bestaan er meerdere tekenfilmreeksen van de smurfen (oorspronkelijk door Hanna-Barbera, later overgekocht door Disney). Recent is aangekondigd dat Paramount Pictures in 2008 de eerste van drie geplande 3D animatiefilms van de Smurfen gaat uitbrengen.

In Nederland werden meerdere seizoenen van de tekenfilm uitgezonden. De verschillende seizoenen kenden verschillende introliedjes.

• "Wel heel ver hier vandaan, waar paddestoelen staan", gezongen door Bill van Dijk, was het lied van het eerste seizoen.
• "Ergens hier ver vandaa, waar paddestoelen huisjes staan", gezongen door ???, was het lied van het tweede seizoen.
• "Hee, kom naar smurfenland, smurf mee met het verhaal", gezongen door ???, was jaren later het lied wat gezongen werd toen de Smurfen voortaan niet meer bij de VARA (?), maar bij RTL4 uitgezonden werden.

In België komen de blauwe dwergen al jaren op televisie in het populaire kinderprogramma "Samson en Gert".

[bewerk] Smurfennamen

De smurfennamen worden ook dankbaar gebruikt in parodieën of plagerijen. Enkele smurfen zijn:

• Babysmurf - De jongste smurf
• Bakkersmurf - komt voor in diverse albums, niet te verwarren met de Smul-/koksmurf
• Boerensmurf
• Brilsmurf - Draagt een bril en ziet zichzelf als de opvolger van grote smurf
• Dichtsmurf - Is de hele dag bezig met schrijven van gedichten
• Droomsmurf
• Grote Smurf (de leider) - Grote Smurf draagt een rode muts en broek.
• Hippe smurf of IJdele Smurf (ook wel smurffatje genoemd) - Ongelooflijk ijdel, draagt een bloem en heeft een spiegel bij zich
• de kleutersmurfen (ook wel de Smurfjes genoemd) (Sassette, Driftige, Natuur, Rustige/Slapie)
• Klungelsmurf - De meest onhandige smurf
• Knutselsmurf - De klusjesman van Smurfendorp
• Lolsmurf - Komt steevast met exploderende "kadootjes" aan
• Luilaksmurf - Doet niets liever dan de hele dag slapen
• Moppersmurf - "Ik HAAT smurfennamen"
• Muzieksmurf - Speelt trompet (tot groot ongenoegen van de andere smurfen)
• Natuursmurf
• Oma smurf
• Opa smurf
• Potige smurf - Met een hartjestattoo op de arm
• Robotsmurf - Gebouwd door knutselsmurf
• Ruimtesmurf - een smurf die in de ruimte in aanraking komt met een groep Wilde Smurfen/Gnoefs (in werkelijkheid gewone smurfen die vermomd zijn)
• Schildersmurf - smurf met artistieke neigingen, praat in de tekenfilms met een Frans accent
• Smulsmurf (wordt in albums ook vaak Koksmurf genoemd) - Bakt altijd taarten (die hij vervolgens zelf opeet)
• Smurfin - de enige vrouwelijke smurf van het smurfenland, gemaakt door Gargamel om de smurfen het hoofd op hol te brengen, geperfectioneerd door Grote Smurf
• Wilde smurf - geen echte smurf maar een vermomming van een gewone smurf, ook bekend als Gnoef.
• Zwarte Smurf - een door een zwarte vlieg besmette blauwe smurf; om de kleurlingen in Amerika niet te kwetsen is de zwarte smurf veranderd naar een paarse smurf.
• Reportersmurf - een smurf die de taak kreeg om alle informatie door te geven aan de smurfen.
• Geluksmurf - de eerste smurf die last kreeg van een gokverslaving.
• Schrielsmurf
• Dokter smurf - een echte kwakzalver.
• Banket smurf
• Geldsmurf - introduceert geld in het smurfendorp.
• Verlegen smurf

Volgens 1 verhaal in een tekenfilm zouden er in totaal 100 smurfen zijn, exclusief Grote Smurf.

Figuren die vaak meedoen in het verhaal zijn:

• Gargamel (Tovenaar die smurfen probeert te vangen, oorspronkelijk omdat hij een smurf nodig heeft voor een formule om de steen der wijzen te maken, later om gerechten te maken waarbij een smurf één van de ingrediënten is. Doordat de smurfjes hem steeds te snel af zijn vergroot dit zijn woede, tot hij zweert de smurfen uit te roeien. Gargamel is nu hun grootste vijand. In sommige verhalen wordt hij Gorgelmee genoemd.)
• Azraël (Gargamels kat. Soms spreekt de kat in een katachtig gemompel)
• Greintje (De tovenaarsleerling onder Gargamels hoede)
• Moeder Natuur
• Omnibus (een wijze tovenaar)
• Vader Tijd
• Bolle Gijs (Een domme maar heel sterke persoon waar vooral Gargamel soms last mee heeft. In sommige verhalen gaat dit personage door het leven als Schrans Holbuik.)
• Puppy (De hond van de smurfen)
• Agatha (Een lelijke heks)
• Chloridris (Een heks, vaak samen met haar huisdier (een gier))

[bewerk] Lievelingsvoedsel

Smurfen zijn verzot op salsaparilla. Tovenaar Gargamel weet dat al in het eerste verhaal waarin hij meespeelt. Hij probeert met dit gegeven een smurf te vangen om zo goud te maken. In de tekenfilmserie wordt vaak gesproken over smurfbeien als het lievelingsvoedsel voor de smurfen.

[bewerk] Merchandising

De smurfen zijn een inslaand succes vanaf hun eerste optreden, en al in 1960 verschijnen de eerste smurfenpoppen, sleutelhangers, kleurboeken, ... bij uitgeverij Dupuis.

Vanaf 1965 maakt de Duitse firma Schleich kleine PVC smurfenpoppetjes, elk ongeveer 5 centimeter hoog. Ondertussen zijn er al meer dan 400 verschillende gemaakt, en een hele reeks accessoires, en zijn er wereldwijd al zo'n 300 miljoen poppetjes verkocht. Elk jaar komen er acht figuurtjes bij en worden acht oude uit de handel genomen. In de jaren zeventig maakt ook de firma Bully dergelijke poppetjes. Zoals alle smurfenmerchandising zijn deze poppetjes een veel verzameld object.

In 1975 verschijnt De fluit met 6 Smurfen, de tekenfilm naar het Johan en Pirrewietverhaal, en ook de soundtrack wordt een bescheiden succes in het Frans en het Nederlands. In 1978 heeft Vader Abraham een monsterhit met het Smurfenlied, een nummer 1 single in Nederland en Vlaanderen, en nadien ook een succesvol album. Vertalingen worden uitgebracht in onder andere het Duits, Frans, Engels en Spaans, en in verschillende landen hebben ook deze succes. Vanaf de vroege jaren tachtig, als de smurfen overal op TV komen, verschijnen in zowat elk land geregeld nieuwe smurfenplaten. Deze hebben ofwel speciaal gecomponeerde nummertjes, ofwel bewerkingen van grote hits van het moment. In het Nederlands hebben we zo Vader Abraham en nadien Irene Moors, in het Frans Dorothée, en in het Italiaans Christina D'Avena. Maar vooral in Duitsland verschijnen er tientallen CD's met smurfenmuziek. Ook verschijnen in een aantal landen mooie smurfenluisterplaten, een plaat met een bijbehorend geïllustreerd boekje.

Naast poppetjes en platen zijn er ook tientallen smurfenpuzzles en ander speelgoed, glazen en tassen (die je vroeger kreeg bij producten zoals Benedictin), blikken dozen, beddengoed, kleren en schoolgerief.

[bewerk] De politieke structuur van het smurfendorp

Vele mensen hebben zich afgevraagd of het smurfendorp een voorbeeld is van een communistische maatschappij/anarchie. Door het stripverhaal te lezen met die vraag in het achterhoofd, komt men inderdaad tot gelijkaardige conclusies:

1. De grote smurf (met zijn rode hoed!) oefent het gezag uit met als enig doel de welvaart van alle leden van het smurfendorp. Hij is oud, heeft veel ervaring en beslist altijd alleen. Is de politieke structuur dan een soort van tyrannie of gerontocratie? Moet de "dictatuur" van de grote smurf gezien worden als een transitie-fase, vooraleer het volk de staat wordt en de staat verdwijnt(zoals het de bedoeling was in de Sovjet-Unie)?
2. Door de afwezigheid van een monetair stelsel(zie: de geldsmurf) is arbeid de enige bron van handelswaarde. En doordat elke smurf in het dorp een specifieke functie heeft, is er geen concurrentie. Zo is er een gelijkenis tussen het smurfendorp en de "phalanstères" van Proudhon.
3. Gargamel kan worden opgevat als een metafoor voor het Groot-Kapitaal: hij wil de smurfen onderdrukken om er geld mee te verdienen. In "de smurfendief" bijvoorbeeld, ketent hij de smurfen en laat hij ze in de mijnen werken (hierin kan de plus-value theorie van Marx herkend worden). In andere stripverhalen neemt Gargamel enkele smurfen gevangen om ze voor goud te verkopen.
4. De luie smurf is een probleem: hij werkt niet, en profiteert van de arbeid van de andere smurfen.

De tekenaar en scenarist van de Smurfen heeft nooit openlijk gezegd wat hij van zo'n lectuur dacht.

Het is voor de smurfen niet mogelijk om te leven zoals mensen dat doen, elke poging daartoe leidt tot chaos, armoede, en zelfs oorlog.

[bewerk] Smurfenalbums

• 1. De zwarte smurfen +(De vliegende smurf & De smurfendief)
• 2. De smurführer +(Smurfonie in ut) (deze strip is gebaseerd op de opkomst van Hitler)
• 3. De smurfin +(Honger bij de smurfen)
• 4. Het ei en de smurfen + (De valse smurf & De honderdste smurf)
• 5. De smurfen en de krwakakrwa +(Een andere smurf dan de anderen)
• 6. De ruimtesmurf +(De regensmurfer)
• 7. De leerling-smurf +(Smurfevallen & Smurfen in vuur en vlam)
• 8. Dat moet je smurfen
• 9. Smurfe koppen en koppige smurfen (gebaseerd op de taalstrijd in België) +(Olympsmurfse Spelen)
• 10. Smurfensoep +(Smurfenissen)
• 11. De olympische smurf +(Paassmurf-verhaal & Het smurfen-park)
• 12. De babysmurf +(De knutselsmurf, Smurfenverf & Feest bij de Smurfen)
• 13. De Smurfjes +(De Robotsmurf)
• 14. De Vliegsmurf +(Gulzigheid bij de Smurfen, De gemaskerde Smurf, Puppy en de Smurfen & De grappen van de Lolsmurf)
• 15. Een kusje voor de Smurfin
• 16. Babysmurf wil een beer
• 17. De Geldsmurf
• 18. De juwelensmurfer
• 19. Dokter Smurf
• 20. De Wilde Smurf
• 21. De smurfendreiging
• 22. Alles smurft vanzelf
• 23. De Reportersmurf
• 24. De goksmurfen
• 25. Smurfensalade

• Smurfenstreken 1
• Smurfenstreken 2
• Smurfenstreken 3
• Smurfenstreken 4
• Smurfenstreken 5

Het smurfenlied van Vader Abraham (Pierre Kartner) is erg bekend geworden in de jaren 80.

[bewerk] Zie ook

• Smurfenregel

[bewerk] Externe links

• http://www.smurf.com/ Officiële smurfpage van de smurfen
• http://www.blueimps.com/ over de smurfpoppetjes