Palestina
|
Met de landsnaam Palestina (Hebreeuws: Eretz Jisrael [ארץ־ישראל; Arabisch: Falastina, فلسطين]) wordt de landstreek rond of tot de rivier de Jordaan bedoeld, in het westen begrensd door de Middellandse Zee.
De naam Palestina werd door de geschiedenis heen als volgt gebruikt:
- De Oud-Grieken gebruikten oorspronkelijk de naam Palestina enkel om de kuststreek aan te duiden waar van oudsher de Filistijnen woonden. De naam werd vermoedelijk afgeleid van Filistea, 'land van de Filistijnen'. Later gebruikten de Grieken (en de Romeinen) de naam niet enkel voor de kuststreek, maar duidden ze er ook het 'land van de joden' mee aan.
- In 135 wilde de Romeinse Keizer Hadrianus elke verwijzing naar de joden verwijderen. De (herstichte) stad Jeruzalem werd Aelia Capitolina genoemd en de Romeinse (Byzantijnse) provincie 'Syria-Palaestina'
- In 1920 werd Palestina de naam voor het mandaatgebied dat de Britten toegewezen kregen door de Volkenbond. Oorspronkelijk bevatte het mandaatgebied Palestina eveneens een gebied ten oosten van de Jordaan maar in 1923 werd het mandaatgebied gesplitst en bedoelde men met het Brits mandaatgebied Palestina enkel het gebied tussen de Middellandse zee en de Jordaan.
- In de actuele context wordt de naam 'Palestina' gebruikt voor de onafhankelijke Palestijnse staat waarnaar de Palestijnse Autoriteit streeft. Zie hiervoor ook de Palestijnse Gebieden.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Door de hele geschiedenis heen is het grondgebied van Palestina bewoond en bestuurd door verschillende volkeren met elk hun eigen religie. Meestal maakten de omringende grootmachten van het Midden-Oosten zoals Egypte, Assyrie, Perzie, later Romeinen, Grieken en na hen de islamitische rijken er de dienst uit. Het joodse volk had er haar hoofdstad, Jeruzalem maar was maar gedurende een aantal eeuwen, rond het jaar 1000 voor christus, en met enkele onderbrekingen zelfstandig.
[bewerk] Tijdstabel
| 4000-1250 Kanaän | 1250 Kanaän (oorspronkelijke benaming van het gebied) wordt bewoond door de Kanaänieten; Vanaf ongeveer 3200 v. Chr. wordt Kanaän min of meer een vazalstaat van Egypte. De Kanaänieten wonen veelal in versterkte dorpen en stadjes maar ook veehoudende nomaden zwerven er rond. Een van hen (hoewel niet van Kanaänietische oorsprong) is volgens de Tenach Abraham en zijn nakomelingen die echter naar Egypte verhuizen tijdens een hongersnood (± 1600 v. Chr). |
| 1250-1020; Twaalfstammenrijk van Israël; Filistina | Verovering van Kanaän door Jozua; Oprichting van Filistijnse staat langs zuidkust |
| 1020-928 Eén koninkrijk Israël | Koningen Saul, David en Salomo.
Bouw van de Tempel van Salomo. |
| 922-722 Koninkrijken Israël en Juda | 722 Samaria (Hoofdstad tienstammenrijk Israël) ingenomen door Assyrië (Sargon II): Israël weggevoerd. Instromende volkeren uit het Assyrische rijk nemen hun plaats in. Filistina wordt eveneens veroverd door Assyrië. |
| 722-586 Koninkrijk Juda | |
| 586-538 Babylonische ballingschap voor het joodse volk | Juda deels ontvolkt.
In de periode van de ballingschap wordt in Babylonië de synagoge de plaats van samenkomst. |
| 538-525 | 538 Cyrus II van Perzië laat eerste ballingen terugkeren naar het land; herbouw van Jeruzalem en de joodse tempel |
| 525-333 | 445 Jeruzalem herbouwd onder Nehemia
|
| 333-166 Hellenistische overheersing | 333-198 Alexander de Grote verovert het gebied; Na de dood van Alexander wordt Palestina toegewezen aan de Ptolemeeën. De Seleuciden veroveren Palestina later op hen.
|
| 166-63 Joodse onafhankelijkheid | 166-160 Juda de Makkabeeër; 165-163 herinwijding van de tempel |
| 63 v. Chr.-AD 337
|
63 Pompejus neemt Jeruzalem in; Juda wordt onderdeel van de Romeinse provincie Syrië
|
| 337-638 Byzantijns bestuur | 390 Opsplitsing Romeinse provincie in drie delen: Palaestina Prima (hoofdplaats Caesarea), Palaestina Secunda (hoofdplaats Scythopolis), Palaestina Tertia (hoofdplaats Petra)
|
| 638-1099 Arabische Rijk (kaliefen) | 638 Omar ibn al-khattaab valt Jeruzalem binnen en beëindigt het Byzantijnse bestuur. 661-750 De Arabische Omajjaden regeren vanuit Damascus; bouw van de Rotskoepel (Abd al-malik) (685-705) en al-Aqsa in zijn huidige vorm (al-walid) (705-715). |
| 1099-1291 Onder de kruisvaarders: Latijnse Koninkrijk van Jeruzalem | 1097-1099 Eerste kruistocht, 1099 inname van Jeruzalem
|
| 1291-1516 Onder Mamelukken | 1291 Khalil bak Qalawuun verovert het laatste kruisvaarderbolwerk in Akko (Acra) en Qisariya (Cesarea);
regering vanuit Caïro. |
| 1516-1917 Onderdeel van het Ottomaanse rijk |
1516 Palestina wordt in het Ottomaanse rijk opgenomen en vanuit Istanbul bestuurd.
|
| De Britten, onder leiding van generaal Allenby, maken een einde aan de Ottomaanse overheersing tijdens de Eerste Wereldoorlog. | |
| 1920-1948 Brits gebied, onder mandaat van de Volkerenbond | 1920 Het Verenigd Koninkrijk krijgt op de Conferentie van Sanremo het mandaat over Palestina (waaronder het tegenwoordige Jordanië).
|
| 1947-1949 | 1947 De VN neemt resolutie 181 aan, met de aanbeveling
het mandaatgebied Palestina te verdelen in een Joodse en een Arabische staat. Jeruzalem krijgt een internationaal statuut. |
| 1950 Jordaanse annexatie Westoever | De 'Westelijke Jordaanoever' werd in 1950 eenzijdig geannexeerd door Jordanië. Zo'n tweeduizend Palestijns-Arabische notabelen zouden hiertoe een verzoek hebben gepleegd. Alleen Pakistan en het Verenigd Koninkrijk erkenden de annexatie. De Gazastrook werd veroverd door Egypte, die deze niet annexeerde maar onder militair bestuur hield. |
| 1967 Zesdaagse Oorlog | Bij de Zesdaagse Oorlog (5 juni 1967) veroverde Israël de Westelijke Jordaanoever op Jordanië, de Gazastrook en het Sinaï schiereiland op Egypte en een deel van de Golan-hoogvlakte op Syrië, nadat Egypte en de andere Arabische landen hadden gedreigd Israël aan te zullen vallen, waarop de dreiging escaleerde en Israël een preventieve verdedigingsaanval opende. In de daarop volgende oorlog werd vrijwel de gehele Egyptische luchtmacht vernietigd. Oost-Jeruzalem (De oude stad) en de Golan werden door Israël geannexeerd, de overige gebieden niet. Later werd de Sinaï naar aanleiding van verschillende verdragen(o.a. Camp_David-akkoorden) ten bate van Egypte ontruimd.
|
| 1973 Jom Kippoeroorlog | |
| 1988 Uitroeping Palestijnse staat | Op 15 november 1988 wordt in Tunesië de Palestijnse staat uitgeroepen met Oost-Jeruzalem als hoofdstad. In totaal erkennen 90 landen de onafhankelijkheidsverklaring. |
| 1993-1994 Oslo-akkoorden | De autonome gedeelten van de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook vormen sinds 1994 de Palestijnse Autoriteit, conform de Oslo-akkoorden uit 1993. Volgens dezelfde verdragen tussen de PLO en de Israëlische regering blijven de nederzettingen of koloniën, Israëlische dorpen en steden die sinds 1967 in deze gebieden zijn gebouwd, voorlopig onder Israëlisch gezag. |
[bewerk] Kritiek op de Bijbelse historiciteit
Bepaalde wetenschappers - bijvoorbeeld Israel Finkelstein en Neil Asher Silberman - hebben op grond van bepaalde interpretaties van archeologische gegevens van de laatste dertig jaar kritische kanttekeningen bij de historiciteit van de Bijbelse gegevens geplaatst. Volgens hen zou er het nodige niet kloppen en hoort de geschiedenis tot en met Salomo zelfs volledig herschreven te worden. Hun kritiek is echter niet zonder repliek gebleven.
Volgens beiden is de geschiedenis van de oude Israëlieten als volgt verlopen:
Tot 1005: Het hoogland van Kanaän werd geleidelijk bevolkt in de late bronstijd door een groep (de Hebreeën) die geen varkensvlees at. In die periode is geen aanwijzing voor een vijandige overname van buiten, de Hebreeën stammen af van de Kanaänieten.
1005-931: De grote rijken van David en Salomo hebben nooit bestaan, het land was dunbevolkt en kon niet genoeg belasting opbrengen om een leger in stand te houden.
931-724: Tot in de late 7e eeuw voor Christus waren de Hebreeën polytheïstisch. De aan Salomo toegeschreven bouwwerken waren van Koning Omri en zijn nazaten, die overigens polytheïstisch waren en het Israël tot grote bloei brachten, Juda was in die periode een arme landbouwstaat. In 724 wordt Israël ingelijfd in het Assyrische rijk en houdt op te bestaan.
724-586: Juda beleefde een grote bevolkingstoename door vluchtelingen uit Israël toen dit door de Assyriers veroverd werd, het bloeide op onder Manasse met een lucratieve olijfoliehandel. Het monotheïsme werd gecultiveerd vanuit Jeruzalem, en kwam tot een culminatie onder koning Josia, die het zwaard op nam tegen de grootmacht Egypte, toen deze op weg was naar Babylon. In 586 werd Juda ingelijfd in het Babylonische rijk
[bewerk] Literatuur
- De Bijbel als mythe - Het andere verhaal van de archeologie, 2e druk 2006, Israel Finkelstein en Neil Asher Silberman, vertaling Bram Moerland, 448 pagina's, Uitgeverij Synthese - Den Haag, ISBN 9062719511
[bewerk] Zie ook
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Palestine van Wikimedia Commons. |
| {{{afb_links}}} | Mandaatgebieden van de Volkenbond 1920-1945 | {{{afb_rechts}}} | {{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Bismarck-archipel - Carolinen en Marshalleilanden - Vrije Stad Danzig - Vrije Stad Fiume - Irak - Kameroen - Libanon - Memelland - Nauru - Noordelijke Marianen - Palestina - Territorium van Papoea - Territorium van Papoea en Nieuw-Guinea - Ruanda-Urundi - Saargebied - Syrië - Tanganyika - Togo - Transjordanië - West-Samoa - Zuidwest-Afrika |
