Hadrianus
| Hadrianus 76 - 138 |
|||||
|---|---|---|---|---|---|
| principaat | |||||
 |
|||||
| Tijdvak | Adoptiefkeizers | ||||
|
|||||
| Persoonlijke gegevens | |||||
| Naam bij geboorte | Publius Aelius Hadrianus | ||||
| Geadopteerde zoon van | Trajanus en Plotina | ||||
| Adoptievader van | Aelius en Antoninus Pius | ||||
| Gehuwd met | Sabina | ||||
| Portaal Oudheid - Keizers van Rome | |||||
Publius Aelius Hadrianus (24 januari 76 – 10 juli 138) was keizer van Rome van 117 tot 138 en de derde van de adoptiefkeizers. Het Pantheon, dat hij liet herbouwen, en de muur van Hadrianus in Engeland zijn slechts een fractie van de grote werken die onder leiding van Hadrianus zijn uitgevoerd. Ook hervormde hij de rechtspraak, stelde een ambtenarenapparaat in, en werden onder zijn bewind diverse steden en bouwwerken gebouwd.
Inhoud |
[bewerk] Muren
Muren zijn altijd bedoeld om vreemd volk buiten te houden of de eigen bevolking binnen. De Berlijnse Muur was van de voorlaatste soort, de Chinese van de eerste, evenals de Romeinse muren. Nu is een muur om Israël de laatste van dit type. Sinds de begintijd van het Romeinse Rijk hebben de keizers de veroverde gebieden afgegrendeld met verdedigingslinies tegen barbaren. Hadrianus gaf zijn naam aan de Muur van Hadrianus.
[bewerk] Limes
Toen de latere keizer Publius Aelius Hadrianus in 76 werd geboren (waarschijnlijk in Rome), was het rijk al zeer uitgebreid. Op de meest bedreigde punten waren al limes, versterkte grenzen, aangelegd: in Noord-Afrika, Syrië, Roemenië/Hongarije (Dacië), Duitsland, Nederland en Engeland - in de huidige benamingen. Voor Germania hadden de Romeinen sinds de dag in het Teutoburgerwoud in het jaar 9 weinig belangstelling meer. In 83 begon de afgrendeling met limes tussen de natuurlijke verdedigingslinies Rijn en Donau, van Rheinbrohl ten zuiden van Keulen naar de buurt van Regensburg, 550 kilometer lang en voorzien van minstens duizend wachttorens en honderden forten. De muren in Brittannië moesten nog worden gebouwd; daar werd nog te hard teruggevochten.
[bewerk] Carrière
Door de vroegtijdige dood van zijn vader werd Hadrianus reeds op 10-jarige leeftijd opgenomen in het kinderloze gezin van zijn achteroom, de latere keizer Trajanus. Een officiële adoptie heeft echter nooit plaats gevonden. Trajanus zorgde voor zijn opleiding in Rome. Plotina, de vrouw van Trajanus, was zeer toegewijd aan Hadrianus. Spoedig nadat haar Trajanus keizer was geworden, arrangeerde zij Hadrianus' politieke huwelijk met Sabina in het jaar 100, hetgeen de kansen voor een eventuele opvolging sterk verhoogde. Hadrianus maakte carrière in het Romeinse leger, en vocht als stafofficier tegen de Daciërs en Westgoten in Oost-Europa, en daarna tegen de Parthen in Klein-Azië.
Zeer waarschijnlijk heeft Plotina, toen in 117 keizer Trajanus overleed, de sterfbed-adoptie van Hadrianus door Trajanus vervalst en zo een opvolging van Hadrianus geforceerd. Ofschoon velen twijfelden aan de rechtmatigheid van de adoptie, vocht niemand die aan. De nieuwe keizer kreeg onmiddellijk te maken met de nasleep van de Kitosoorlog, een Joodse opstand op zijn hoogtepunt een groot deel van het oosten van het rijk besloeg. Kort na de opvolging trok Hadrianus de Romeinse garnizoenen terug uit Armenia, Syria en Mesopotamia. Niet uit vredelievendheid, maar vanwege de uit de hand lopende kosten die de voortdurende oorlogen aan de bedreigde grenzen van het immense rijk met zich meebrachten en de moeite die het soms kostte eenvoudig het gezag in het rijk zelf te handhaven.
[bewerk] Edictum Perpetuum
In Europa bereikte de romanisering haar hoogtepunt. Keizer Hadrianus trok veel macht naar zich toe ten koste van de senaat en benoemde een uitgebreide persoonlijke ambtelijke staf; lastposten liet hij ombrengen. Hij legde zich toe op wetgeving die zou gelden voor het hele Romeinse imperium en gaf ene Publius Salvius Julianus opdracht een wetboek samen te stellen; dat werd het edictum perpetuum.
[bewerk] Villa Hadriana
- Voor het hoofdartikel, zie Villa Hadriana.
Hadrianus reisde voortdurend zijn rijk rond om zijn veldheren te controleren, hij stichtte onderweg in Thracië Hadrianapolis (Adrianopel, de huidige Turkse grensplaats Edirne), stichtte in Jeruzalem een Romeinse kolonie en liet ter plekke zo ongeveer alle joden uitroeien die daar na eerdere rebellieën nog leefden en die tegen die kolonie in opstand kwamen. In Tibur (Tivoli) liet hij zijn lusthof Villa Hadriana bouwen en in Rome zijn enorme mausoleum (gedenkteken met grafkelder), dat tegenwoordig bekend is onder de naam 'Engelenburcht' (Castel Sant' Angelo).
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Villa Hadriana van Wikimedia Commons. |
[bewerk] Picten en Scoten
In Germania liet hij de limes versterken - het was inmiddels 122 na Christus; zijn opvolger Antoninus Pius zou de limes in 160 nog wat uitbreiden in oostelijke richting - en in hetzelfde jaar gaf hij het startsein voor de aanleg van de Vallum Hadriani, de Hadrianuswal of Pictenmuur in het noorden van Britannia tegen de aanvallen van de Picten, Scoten (Schotten) en ander Caledonisch ongeregeld.
[bewerk] Daciërs
Hadrianus sloot een gunstige vrede met de Daciërs. Het hedendaagse Roemeense grondgebied werd al in de eerste eeuw v.Chr. bewoond door de Daciërs, een Indo-Europees Thracisch volk. Dit volk was een naaste buur van de Romeinen die zich in de tweede eeuw n.Chr. bedreigd voelden door de steeds machtiger Daciërs, met name onder koning Decebalus. Keizer Trajanus had er twee veldtochten voor nodig om Decebalus uit te schakelen en de Daciërs te onderwerpen.
[bewerk] Hadrianuswal
De Hadrianuswal is circa 117 kilometer lang en loopt van het plaatsje Tynemouth, aan de monding van de Tyne dus, via Newcastle naar Solway Firth bij Carlisle aan de westkust. Deze limes in Caledonia bestonden uit drie verdedigingslinies: een stenen muur met een gracht ervoor, een wal met eveneens een gracht ervoor en zeventien castella, forten en wachttorens.
[bewerk] Cultuur en muntslag
 |
In de periode van Hadrianus en zijn opvolgers bereikt de portretkunst op Romeinse munten een hoogtepunt. Tijdens de Julisch-Claudische dynastie en Vespasianus werd de keizer vergoddelijkt, en het portret een ideaalbeeld. Na Trajanus vangt een realistische stijlperiode aan. Mogelijk waren de interesse van Hadrianus voor Griekenland en zijn vele reizen de aanleiding daartoe. |
| Hadrianus (denarius) |
[bewerk] Vindolanda
De resten van een groot Romeins gebouw bij Vindolanda die archeologen recent hebben ontdekt, zouden deel geweest zijn van het hoofdkwartier van Hadrianus persoonlijk. Het zou als zodanig dienst hebben gedaan tijdens de bouw van diens muur, die zo'n jaar of vijf in beslag nam. Behalve dat de gevonden fundamenten en andere bouwresten, documenten en voorwerpen aangeven dat het ruime gebouw rijkelijk versierd was, is de ligging zodanig dat dit fort uitermate geschikt was om toezicht te houden op de bouw van de wal. Het fort moet ook van degelijke makelij zijn geweest, evenals trouwens de hele "Vallum Hadriani". Dit heeft dienst gedaan tot het einde van de vierde eeuw.
[bewerk] Persoonlijk leven
Reeds gedurende zijn opleiding als jongeman in Rome, heeft Hadrianus een grote bewondering voor de Griekse cultuur. Dat is ook de reden dat hij, naar Griekse gewoonte, zijn baard laat staan, iets dat tot dan toe voor Romeinse keizers ongebruikelijk was. Hij heeft ook grote bewondering voor andere culturen en besteedt vele jaren gedurende zijn keizerschap aan reizen naar Griekenland en talloze andere provincies van het Romeinse keizerrijk. Hij werd tijdens zijn reizen vergezeld door zijn geliefde Antinous, een Griekse jongen van buitengewone schoonheid, die hij zelfs tot God verklaarde. Hadrianus is door latere schrijvers vaak verguisd voor zijn relatie met Antinous.
Zijn huwelijk bleef kinderloos en hij liet het rijk na aan zijn adoptieve zoons.
[bewerk] Externe links
- H.W. Benario, art. Hadrian (A.D. 117-138), in DIR (2000).
- Webstek gewijd aan Antinous
- Latijnse biografie van Hadrianus uit de Historia Augusta, met een een Engelse vertaling
- Bar Kochba Artikel over de grote Joodse opstand ten tijde van Hadrianus
- Foto's Italiaanse site met een best groot aantal foto's over 'Villa Hadriana'
|
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Hadrian op Wikimedia Commons. |
