Zimna wojna

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Zimna wojna (ang. cold war, ros. холодная война ) to określenie stosunków między państwami zachodnimi, na czele z USA (potem NATO), a ZSRR, zaś później także całym blokiem państw komunistycznych pozostających w orbicie ZSRR. Różnice polityczne pomiędzy ZSRR i zachodnimi aliantami krótko po zakończeniu II wojny światowej doprowadziły do rozpadu koalicji antyhitlerowskiej i były faktycznym początkiem zimnej wojny. Zimna wojna miała poprzedzać "gorącą", czyli konflikt atomowy.

Za początek "zimnej wojny" uważa się wystąpienie Winstona Churchilla w Fulton w USA, 5 marca 1946 r., który opowiedział się za stawieniem przez Zachód oporu komunizmowi, określił podział świata jako "żelazną kurtynę" - wystąpienie to uznano za proklamację zimnej wojny:

"Od Szczecina nad Bałtykiem do Triestu nad Adriatykiem, w poprzek kontynentu zapadła żelazna kurtyna, a kraje na wschód od niej znalazły się pod panowaniem Moskwy". (W. Churchill)

Należy jednak uznać, że początek tego okresu, to lata 1946-1949. Zakończenie okresu zimnej wojny również budzi kontrowersje. Niektórzy uważają, iż jest to rok 1956, inni - 1975, kiedy doszło do podpisania Aktu Końcowego KBWE w Helsinkach. Natomiast znaczna grupa politologów uznaje za datę graniczną rok 1990, czyli rok zjednoczenia Niemiec i faktycznego rozpadu bloku wschodniego.

Między "Wschodem" i "zachodem" występował konflikt o podłożu przede wszystkim politycznym i ideologicznym, ale także ekonomicznym i światopoglądowym. Wyrażał się w serii "wojen zastępczych", gdzie siły zachodu konfrontowały się z blokiem radzieckim w krajach trzeciego świata. Często też konflikt ten przybierał formę walki propagandowej oraz walki wywiadów, w tym wywiadów gospodarczych. Istniała wyraźna rywalizacja np. na arenie podboju kosmosu czy we współzawodnictwie sportowym. Należy nadmienić, że obóz zachodni również dopuszczał się brutalnych ingerencji (Ameryka Łacińska, Indochiny), popierania rządów autorytarnych (m.in Pinocheta w Chile) i obalania demokratycznych rządów (Allende).

Dochodziło także do konfrontacji zbrojnej. Nie bezpośrednio, ale w takich konfliktach jak wojna w Korei, wojna wietnamska czy wojna w Afganistanie, w których oba bloki były zaangażowane.

[edytuj] Geneza zimnej wojny

rozpad Wielkiej Koalicji po zakończeniu II wojny światowej;
dążenia Stalina do wywołania rewolucji komunistycznej na całym świecie;
podział świata wskutek konferencji 1943 i 1945 roku;
teoria o nieuniknionej wojnie wschód - zachód;
zaniepokojenie wolnego świata rozprzestrzenianiem się sympatii do komunizmu w Europie Zachodniej;
ekspansja radziecka na terenie Europy Środkowo-Wschodniej;
poparcie dla partyzantki komunistycznej w Grecji i kurdyjskiej w Turcji oraz Iranie;

[edytuj] Świat w czasie zimnej wojny

[edytuj] Konflikt w sprawie Niemiec

różnice w traktowaniu stref okupacyjnych
sekretarz stanu USA James Byrnes optował w Stuttgarcie 6 września 1946 r. za zniesieniem granic stref okupacyjnych Niemiec i udzieleniem pomocy w odbudowie przemysłu niemieckiego, określił granicę na Odrze i Nysie Łużyckiej jako "rozwiązanie tymczasowe".

[edytuj] Wojna domowa w Grecji

utworzono Rząd Jedności Narodowej z udziałem komunistów
jesienią 1944 r. wylądowały w Grecji wojska brytyjskie popierające siły monarchistyczne
początek terroru komunistycznego,
w 1946 r. w wyborach zwyciężyła prawica
na północy Grecji rozwinęła się komunistyczna partyzantka grecka (ELAS - Grecka Armia Ludowowyzwoleńcza)
uzyskała pomoc sąsiednich państw komunistycznych
3 marca 1947 r. Grecja zwraca się o pomoc militarną do USA
Truman przeznacza 250 milionów dolarów dla Grecji
ogłosiła detronizację króla Jerzego II
wojna domowa trwała do października 1949 r.
z udziałem wojsk brytyjskich i amerykańskich pokonano komunistów

[edytuj] Doktryna Harry'ego Trumana, 12 marca 1947 r.

USA miały popierać wolne narody, które przeciwstawiają się presji zewn., lub próbom przejęcia władzy nad nimi przez ZSRR
polityka Doktryna powstrzymywania komunizmu odnosiła się pierwotnie do Turcji i Grecji - 22.05.1947 Truman przekazał 400 mln $ na ekonomiczną i wojskową pomoc dla tych krajów

[edytuj] Plan Marshalla (1947 r.)

17 mld dolarów pomocy finansowej dla zniszczonej wojną Europy
4 kwietnia 1947 r. Truman podpisał Europejski Program Odbudowy (ERP)
plan czteroletni objął 16 państw, które odbudowały przemysł, handel, powstrzymały inflację i rozwój konfliktów społecznych
początek współpracy ekonomicznej i politycznej
Polska i Czechosłowacja wstępnie zaakceptowały plan, ale pod wpływem Stalina musiały go odrzucić
państwa uczestniczące w planie założyły Europejską Organizację Współpracy Gospodarczej

[edytuj] Pakt brukselski

1947 r. utworzenie przez państwa komunistyczne Biura Informacyjnego Partii Komunistycznych (Kominform). W odpowiedzi państwa zachodnie podpisały w 1948 r. pakt brukselski powołujący Unię Zachodnią, zacieśniając współpracę między narodami.

izolacja ZSRR na arenie międzynarodowej
wyścig zbrojeń, produkcja broni atomowej
ZSRR wszedł w posiadanie broni atomowej w 1949 r., łamiąc monopol USA

[edytuj] Blokada Berlina Zachodniego 1948-1949

Rosjanie, łamiąc porozumienia sojusznicze o strefach okupacyjnych, zablokowali komunikację lądową ze strefami alianckimi. USA rozpoczęło dostarczanie zaopatrzenia drogą powietrzną-budując największy w historii most powietrzny.

[edytuj] Powstanie NATO, 4 kwietnia 1949 r.

[edytuj] Radio Wolna Europa

lipiec 1950 r., audycje Radia "Wolna Europa" informowały, bez ingerencji cenzury, o rzeczywistej sytuacji w krajach "demokracji ludowych".

[edytuj] Wojna koreańska 1950-1953

zimna wojna przekształciła się w "gorącą" podczas wojny koreańskiej latach 1950-1953
kontynuacja polityki antykomunistycznej przez nowego prezydenta USA Dwighta Eisenhowera
Od zakończenia wojny w Korei podejmowano próby odprężenia

[edytuj] Wzniesienie muru berlińskiego 1961

Wskutek wyraźnej presji sowietów rząd Niemieckiej Republiki Demokratycznej wznosi mur berliński w 1961, odgradzając się od Berlina Zachodniego.

[edytuj] Kubański kryzys rakietowy 1962

Wobec nieugiętej postawy Johna Kennedy'ego Rosjanie zmuszeni są wycofać swoje pociski nuklearne z Kuby.

[edytuj] Integracja Europy Zachodniej

1949 r. - powołanie Rady Europy z siedzibą w Strasburgu
1952 r. - wszedł w życie układu o powstanie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, która przekształciła się w 1993 r. w Unię Europejską
1959 r. - w Sztokholmie powstało Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA)

[edytuj] Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE)

Świat w 1980: NATO, inni sojusznicy USA, Układ Warszawski, kraje sojusznicze sprzymierzone z ZSRR, inni sojusznicy ZSRR. Kropki to partyzantki komunistyczne i antykomunistyczne

rozpoczęła obrady w 1975 r. w Helsinkach z udziałem wszystkich państw Europy (z wyjątkiem Albanii).
na konferencji omawiano tematy zebrane w tzw. "koszykach":
- politycznym
- gospodarczym
- spraw humanitarnych i społecznych (prawa człowieka)
w listopadzie 1990 r. na konferencji w Paryżu przyjęto "Paryską Kartę dla Nowej Europy", deklarującą koniec zimnej wojny.
w 1994 r. podjęto decyzję o przekształceniu KBWE w Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE)

[edytuj] Ludzie zimnej wojny (ważniejsze postacie)

[edytuj] Zobacz też

Zobacz w Wikicytatach kolekcję cytatów związanych z zimną wojną

Źródło: "http://pl.wikipedia.org../../../z/i/m/Zimna_wojna.html"

Kategoria: Zimna wojna

Zimna wojna

Z Wikipedii

Spis treści

[edytuj] Geneza zimnej wojny

[edytuj] Świat w czasie zimnej wojny

[edytuj] Konflikt w sprawie Niemiec

[edytuj] Wojna domowa w Grecji

[edytuj] Doktryna Harry'ego Trumana, 12 marca 1947 r.

[edytuj] Plan Marshalla (1947 r.)

[edytuj] Pakt brukselski

[edytuj] Blokada Berlina Zachodniego 1948-1949

[edytuj] Powstanie NATO, 4 kwietnia 1949 r.

[edytuj] Radio Wolna Europa

[edytuj] Wojna koreańska 1950-1953

[edytuj] Wzniesienie muru berlińskiego 1961

[edytuj] Kubański kryzys rakietowy 1962

[edytuj] Integracja Europy Zachodniej

[edytuj] Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE)

[edytuj] Ludzie zimnej wojny (ważniejsze postacie)

[edytuj] ChRL

[edytuj] ZSRR

[edytuj] USA

[edytuj] Francja

[edytuj] Wielka Brytania

[edytuj] RFN

[edytuj] NRD

[edytuj] Polska

[edytuj] Inni

[edytuj] Węgry

[edytuj] Zobacz też

Views

nawigacja

techniczne

zmiany

Szukaj

W innych językach