Alec Douglas-Home
Z Wikipedii
Alec Douglas-Home Ur. 2 lipca 1904 w Londynie Zm. 9 października 1995 w Coldstream, Berwickshire |
|
Premier Wielkiej Brytanii | |
Okres urzędowania | od 19 listopada 1963 do 16 listopada 1964 |
Partia polityczna | Partia Konserwatywna |
Poprzednik | Harold Macmillan |
Następca | Harold Wilson |
Minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii | |
Okres urzędowania | od 27 lipca 1960 (1 okres); 20 czerwca 1970 (2) do 20 października 1963 (1); 4 marca 1974 (2) |
Poprzednik | Selwyn Lloyd (1); Michael Stewart (2) |
Następca | Rab Butler (1); James Callaghan (2) |
Wielce Czcigodny Alexander Frederick Douglas-Home, Baron Home of Hirsel, 14. hrabia Home (znany jako Sir Alec Douglas-Home) (ur. 2 lipca 1903, zm. 9 października 1995) – brytyjski dyplomata i polityk. W czasie swej długiej kariery Home był osobistym sekretarzem premiera Neville'a Chamberlaina, dwukrotnym ministrem spraw zagranicznych i, przez rok (1963-1964 premierem rządu Jej Królewskiej Mości.
Do Douglasa-Home'a należy szereg rekordów. Był jedynym politykiem, który, aby stanąć na czele rządu, zrezygnował z tytułu i przysługującego mu miejsca w Izbie Lordów, ostatnim członkiem tej Izby, który został mianowany premierem i ostatnim, który został osobiście wskazany przez brytyjskiego monarchę.
Spis treści |
[edytuj] Przed rozpoczęciem kariery politycznej
[edytuj] Wczesne lata i pochodzenie
Urodzony w Mayfair, który jest częścią Londynu Home był najstarszym synem Charlesa Douglas-Home'a, który w roku 1918 odziedziczył z kolei po swoim ojcu tytuł Lorda Dunglassa. Przyszły premier miał brata Williama Douglas-Home'a, który był dramaturgiem. Home kształcił się w renomowanym Eton College oraz Christ Church w Oksfordzie.
3 października 1936 r. ożenił się z Elizabeth Alington (zm. 1990), córką Cyrila Alingtona i Margaret Lyttelton, córki George'a Lutteltona, 4. barona Lyttelton. Miał z nią syna i trzy córki:
- Lavinia Caroline Douglas-Home (ur. 11 października 1937)
- Meriel Kathleen Douglas-Home (ur. 27 listopada 1939), żona Adriana Darby'ego
- Diana Lucy Douglas-Home (ur. 18 grudnia 1940)
- David Alexander Cospartick Douglas-Home (ur. 20 listopada 1943), 15. hrabia Home
[edytuj] Kariera w krykiecie
Home jeszcze w szkole zainteresował się krykietem. Jest jednym premierem brytyjskim, który miał za sobą karierę sportową w tej dyscyplinie.
Grający pod przydomkiem "Lord Dunglass" Home brał udział w wielu pierwszoklasowych meczach (dziesięć w latach 1924-1927), między innymi przeciwko Argentynie (podczas gościnnego pobytu jego klubu w Ameryce Południowej. W 1966 r. został przewodniczącym Marylebone Cricket Club.
[edytuj] Kariera polityczna
Home został wybranym w roku 1931 posłem do parlamentu z ramienia Szkockich Unionistów, afilowanej z Partią Konserwatywną, z okręgu wyborczego Lanark.
[edytuj] "Monachijczyk"
Niedługo potem (dzięki swoim koneksjom rodzinnym miał ułatwiony start w polityce) został mianowany osobistym sekretarzem Neville'a Chamberlaina, który w latach 1937-1940 pełnił funkcję premiera. Chamberlain znany jest głównie ze swej niesławnej polityki ułagodzenia Hitlera, która w efekcie współprzyczyniła się do wybuchu II wojny światowej i nieprzygotowania do niej obozu alianckiego.
Home wielokrotnie potem w czasie dalszej kariery był okskarżany o bycie członkiem monachijskiej kliki, która prowadziła ową ugodową politykę. W rzeczy samej Home, jako bliski współpracownik Chamberlaina w owym czasie, nie może, w dość zgodnej opinii historyków, uniknąć przynajmniej cząstki odpowiedzialności za działalność owej kliki.
[edytuj] Przed objęciem stanowiska premiera
Home, który nie odgrywał jakiejś bardzo znaczącej roli w okresie rządów Winstona Churchilla, ale był już znaczącą figurą w partii, przegrał wybory w roku 1945. Był to w ogóle rok przejęcia władzy przez Partię Pracy, która odniosła wówczas lawinowe zwycięstwo.
Jednakże Home odzyskał swój mandat w roku 1950, ale że w owym czasie odziedziczył po ojcu tytuł Earla of Home, automatycznie musiał zrezygnować z miejsca w Izbie Gmin na rzecz fotela w Izbie Lordów.
Ale nie zaszkodziło to w niczym jego karierze gabinetowej W latach 1955-1960 był ministrem ds. Wspólnoty Narodów, a w latach 1960-1963 ministrem spraw zagranicznych. Prócz tego w latach 1957-1960 był przewodniczącym Izby Lordów.
[edytuj] Premier rządu Jej Królewskiej Mości
Po rezygnacji premiera konserwatysty Harolda Macmillana, który był poważnie osłabiony m.in. aferą Profumo liderzy rządzącej partii zaczęli rozglądać się za jego następcą na okres roku, który pozostał do nowych wyborów.
Ich wybór padł na Home'a. Prawo brytyjskie wymaga, aby premier był członkiem Izby Gmin. W tym celu Home musiał zrezygnować z miejsca w izbie wyższej parlamentu i tytuły lorda, który przejął jego syn, David Douglas-Home. Niejako ad hoc Home został dokoptowany w skład izby niższej, w której zasiadał od tej pory w latach 1963-1974.
Właściwie pierwszeństwo do sukcesji w partii przysługiwało wicepremierowi Rabowi Butlerowi, ale i tym razem został on, jak po rezygnacji Anthony'ego Edena, pominięty na rzecz Home'a, który był kompromisowym kandydatem, zaproponowanym Elżbiecie II przez odchodzącego Macmillana. Prócz tego niedawny lord, teraz tytułowany sir, odziedziczył po nim kierownictwo partii.
Home był, nie ma co ukrywać, przywódcą tymczasowym na okres niespełna roku. Po zwycięstwie w wyborach roku 1964 premierostwo przejął leader laburzystów Harold Wilson. Rok później Home stracił też funkcję lidera osłabionych konserwatystów na rzecz Edwarda Heatha.
W okresie premierostwa Home'a wykonano ostatni wyrok śmierci w Wielkiej Brytanii (została zniesiona przez następny rząd).
[edytuj] Dalsza kariera i wejście Wielkiej Brytanii do wspólnoty
W roku 1970, kiedy Heath został premierem pokonując Wilsona (który notabene pokonał go po czterech latach), jedną z jego najważniejszych nominacji, na szefa dyplomacji, był były premier Home.
Jeżeli można mówić o ważnych zasługach Home'a jako polityka, to raczej nie jako tymczasowego premiera, ale ministra, który wraz z Heathem wprowadził Wielką Brytanię do Wspólnoty Europejskiej.
[edytuj] Emerytura
Po porażce rządu Heatha w wyborach roku 1974, które ponownie wyniosły do władzy Wilsona, Home wycofał się z czynnej polityki. Niebawem ponownie zasiadł w Izbie Lordów, akceptując dożywotni tytuł Barona Home of the Hirsel.
W momencie śmierci został, po dziś dzień, trzecim najdłużej żyjącym (po Jamesie Callaghanie i Macmillanie) premierem w historii (ponad 92 lata).
[edytuj] Gabinet Aleca Douglas-Home'a
- premier Wielkiej Brytanii: sir Alec Douglas-Home
- Lord Kanclerz: Reginald Manningham-Buller, 1. baron Dilhorne
- Lord Przewodniczący Rady: Quintin Hogg, baron Hailsham of St Marylebone
- Lord Tajnej Pieczęci, Przewodniczący Izby Gmin: Selwyn Lloyd
- Kanclerz Skarbu: Reginald Maudling
- minister spraw zagranicznych: Rab Butler
- minister spraw wewnętrznych: Henry Brooke
- minister ds. samorządu lokalnego: Keith Joseph
- minister obrony: Joseph Godber (do 21 października 1963), James Ramsden (21 października 1963 - 1 kwietnia 1964) jako minister wojny, od 1 kwietnia 1964 już jako minister obrony Peter Thorneycroft
- minister lotnictwa cywilnego: Julian Amery
- minister transportu: Ernest Marples
- minister przemysłu, handlu i rozwoju regionalnego, przewodniczący Zarządu Handlu: Edward Heath
- minister ds. kolonii, minister ds. Wspólnoty Narodów: Duncan Sandys
- minister edukacji: Edward Boyle
- minister zdrowia: Anthony Barber
- naczelny sekretarz skarbu, Paymaster-General: John Boyd-Carpenter
- minister pracy: Joseph Bradshaw Godber
- minister prac publicznych: Geoffrey Rippon
- minister rolnictwa: Christopher Soames
- minister lotnictwa: Hugh Fraser
- minister ds. Szkocji: Michael Noble
- kanclerz Księstwa Lancaster: John Hare, 1. wicehrabia Blakenham
- minister bez teki: William Deedes
- minister bez teki, przewodniczący Izby Lordów: Peter Carington, 6. baron Carrington
W kwietniu 1964 r. baron Hailsham zastąpił Edwarda Boyle'a na stanowisku ministra edukacji.
1 kwietnia 1964 r. zlikwidowano urząd ministra lotnictwa, został on połączony z resortem obrony.
[edytuj] Tytuły od urodzin do śmierci
- Alexander Douglas-Home, Esq (1903–1918)
- Lord Dunglass (1918–1931)
- Lord Dunglass, MP (1931–1945)
- Lord Dunglass (1945–1950)
- Lord Dunglass, MP (1950–1951)
- The Right Honourable Lord Dunglass, MP (1951)
- The Right Honourable The Earl of Home, PC (1951–1962)
- The Right Honourable The Earl of Home, KT, PC (1962–1963)
- The Right Honourable Sir Alexander Douglas-Home, KT (1963)
- The Right Honourable Sir Alexander Douglas-Home, KT, MP (1963–1974)
- The Right Honourable The Lord Home of the Hirsel, KT, PC (1974–1995)
[edytuj] Linki zewnętrzne
Robert Gascoyne-Cecil • Arthur Balfour • Henry Campbell-Bannerman • Herbert Henry Asquith • David Lloyd George • Andrew Bonar Law • Stanley Baldwin • Ramsay MacDonald • Neville Chamberlain • Winston Churchill • Clement Attlee • Anthony Eden • Harold Macmillan • Alec Douglas-Home • Harold Wilson • Edward Heath • James Callaghan • Margaret Thatcher • John Major • Tony Blair
Poprzednik Charles Douglas-Home, 13. hrabia Home |
Hrabia Home 1951-1963 |
Następca David Douglas-Home, 15. hrabia Home |
Poprzednik Philip Cunliffe Lister, wicehrabia Swinton |
Minister ds. Wspólnoty Narodów 1955-1960 |
Następca Duncan Sandys |
Poprzednik Selwyn Lloyd |
Minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii 1960-1963 |
Następca Rab Butler |
Poprzednik Harold Macmillan |
Premier Wielkiej Brytanii 1963-1964 |
Następca Harold Wilson |
Poprzednik Michael Stewart |
Minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii 1970-1974 |
Następca James Callaghan |
Poprzednik Robert Gascoyne-Cecil, 5. markiz Salisbury |
Przewodniczący Izby Lordów 1957-1960 |
Następca Quintin Hogg, 2. wicehrabia Hailsham |
Poprzednik Robert Gascoyne-Cecil, 5. markiz Salisbury |
Lord Przewodniczący Rady 1957 |
Następca Quintin Hogg, 2. wicehrabia Hailsham |
Poprzednik Quintin Hogg, 2. wicehrabia Hailsham |
Lord Przewodniczący Rady 1959-1960 |
Następca Quintin Hogg, 2. wicehrabia Hailsham |
Poprzednik Harold Macmillan |
Lider Brytyjskiej Partii Konserwatywnej 1963-1965 |
Następca Edward Heath |