Kraanvogels
| Kraanvogels | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||
|
|||||||||
| Soort | |||||||||
| Gruidae |
De (eigenlijke) kraanvogels (Gruidae) zijn een familie van de orde der kraanvogelachtigen (Gruiformes). Alle kraanvogels zijn grote vogels met een lange poten en lange nek. Anders dan de blauwe reiger, die er ongeveer hetzelfde uitziet maar geen familie is, vliegt een Kraanvogel met de nek uitgestrekt, niet ingetrokken. De meeste soorten kraanvogels houden er een ingewikkeld en luidruchtig paringsritueel of -dans op na. Kraanvogels blijven hun hele leven bij elkaar. Sommige soorten trekken over grote afstanden, terwijl kraanvogels die in een warm klimaat leven helemaal niet trekken. Kraanvogels zoeken elkaars gezelschap en kunnen grote troepen vormen.
Het voedselpatroon van de kraanvogel varieert met het seizoen. Ze eten kleine prooidieren zoals knaagdieren, vis en amfibieën, maar aan het einde van de zomer en in de herfst ook granen en bessen. De "cranberry" (Amerikaanse veenbes, zie: Blauwe bes) wordt zo genoemd vanwege het feit dat ze zoveel gegeten wordt door een bepaalde kraanvogelsoort die veel voorkomt in de noordelijke gebieden van de VS.
[bewerk] Voorkomen en bedreiging
Representanten van deze familie der kraanvogels komen voor in alle gebieden met uitzondering van Antarctica en Zuid-Amerika. Niet alle kraanvogels in Australië zijn ook werkelijk kraanvogels: de “witte kraanvogel” is in feite de grote zilverreiger (Egretta alba), terwijl de “blauwe kraanvogel” de witwangreiger (Egretta novaehollandiae) is.
Overal op de wereld lopen de kraanvogelpopulaties achteruit. De positie van de trompetkraanvogel (Grus americana) in Noord-Amerika heeft tot wetgeving in de VS geleid die gericht is op het beschermen van bedreigde soorten.
[bewerk] Mythen en legenden
De schoonheid van de kraanvogels en hun spectaculaire paringsdans maakten ze sinds de oudheid tot een begrip. De mythe van de kraanvogel is wijd verspreid en algemeen bekend in het Aegeïsch gebied, Zuid-Arabië, Japan en onder de indianen van Noord-Amerika. In Noord-Hokkaido voerden de vrouwen van de Ainu, wier cultuur meer Siberisch is dan Japans, een kraanvogeldans uit die in 1908 door de fotograaf Arnold Genthe werd vastgelegd. In Korea wordt al sinds de Silladynastie (646 v. Chr.) een kraanvogeldans uitgevoerd op het binnenplein van de Tongdosa-tempel.
In Mekka, in het voor-islamitische Zuid-Arabië, belichaamden de drie dochters van de maangod Hubal, de drie godinnen die voorspraak zouden doen bij Allah, de "Drie Verheven Kraanvogels" (Gharaniq).
Geranion is Grieks voor kraanvogel. Daaruit afgeleid is de naam van het plantengeslacht Geranium. De kraanvogel was een soort voorteken. In het verhaal van Ibycus en de Kraanvogels werd Ibycus (een dichter uit de zesde eeuw voor Christus) door een dief aangevallen en voor dood achtergelaten. Ibycus riep een vlucht passerende kraanvogels te hulp, die de moordenaar volgden tot aan een open plek waar ze net zo lang boven hem bleven hangen totdat hij verslagen door schuld de misdaad bekende.
Het woord "pedigree" (stamboom) is een verbastering van het oud-Franse "pie de grue", wat "kraanvogelpoot" betekent, omdat een stamboom er net zo uitziet als de tenen aan de voet van een kraanvogel. Het Egyptische hiëroglief-symbool voor de letter B is de kraanvogel. voor Het oude volk van de Azteken in Zuid-Amerika dankt zijn naam aan de kraanvogels: de Azteken zijn oorspronkelijk afkomstig uit de landstreek Aztlan, hetgeen betekent: Dichtbij de kraanvogels (azta = kraanvogels, tlan = dichtbij).
In Japan wordt de kraanvogel als gelukbrengend beschouwd, als symbool van een lang leven en afgebeeld met andere symbolen van een lang leven als pijnboom, bamboe en schildpad. In het feodale Japan werd de kraanvogel beschermd door de heersende macht en gevoerd door de boeren. Toen het feodale systeem werd afgezworen in het Meiji-tijdperk in de 19e eeuw werd de bescherming van de kraanvogels stopgezet, wat hen bijna aan de grens van de uitroeiing bracht. Japan noemde een van haar eilanden Tsuru(Kraanvogel). Als iemand, volgens de traditie, 1000 origami-kraanvogels vouwt zal zijn wens tot gezondheid in vervulling gaan. Sinds de dood van Sadako Sasaki, slachtoffer van de atoombom op Hiroshima geldt dit ook voor een wens tot vrede.
Volgens de traditie waren de Chinese “Hemelse kraanvogels” (tian-he) of “Gezegende kraanvogels” (xian-he) boodschappers van wijsheid, de legendarische Taoistische wijsheden die werden vervoerd op de rug van een kraanvogel.
[bewerk] Soorten
- Familie: Gruidaa
- Geslacht: Anthropoides
- Geslacht: Balearica
- Geslacht: Bugeranus
- Lelkraanvogel (Bugeranus carunculatus)
- Geslacht: Grus
- Trompetkraanvogel (Grus americana)
- Saruskraanvogel (Grus antigone)
- Prairie-kraanvogel (Grus canadensis)
- Kraanvogel (Grus grus)
- Chinese kraanvogel (Grus japonensis)
- Siberische witte kraanvogel (Grus leucogeranus)
- Monnikskraanvogel (Grus monacha)
- Zwarthalskraanvogel (Grus nigricollis)
- Brolga-kraanvogel (Grus rubicunda)
- Witnekkraanvogel (Grus vipio)
| Families van de kraanvogelachtigen |
|---|
|
Steltrallen – Vechtkwartels – Trapvechtkwartel – Kraanvogels – Koerlan – Trompetvogels – Rallen, porseleinhoentjes, waterhoentjes en koeten – Fuutkoeten – Kagoes – Zonneral –Seriema's – Trappen |
