Ainu (volk)
Ainu (spreek uit als 'Ajnoe') is de oorspronkelijke bevolkingsgroep van Japan. Momenteel wonen ze vooral op eiland Hokkaido, het noordelijkste eiland van Japan. Er zijn nog maar weinig zuivere Ainu. Schattingen lopen uiteen van 10.000 tot 150.000. In die laatste schatting zijn ook de gemengde Ainu opgenomen, voortgekomen uit het huwelijk tussen een Ainu en een Japanner. Slechts enkele honderden Ainu beheersen de Ainu-taal nog volledig, de drang tot assimilatie is groot.
Men vermoedt dat de Ainu afstammen van een vroege groep van inwoners van Japan die geen aziatische oorsprong heeft maar meer verwant is aan het europese (kaukasische) ras, en die misschien al 18.000 of zelfs 30.000 jaar geleden naar de Japanse eilanden migreerde tijdens een ijstijd waarin het zeeniveau laag stond en het mogelijk was te voet vanuit het vasteland van Azië naar ieder van de vier hoofdeilanden van Japan te komen, het Jomon-volk. (De groep die wij nu beschouwen als de etnische japanners stamt mogelijk af van een intocht omstreeks 900-300 v Chr. van een groep mensen vanuit Korea die de Yayoi worden genoemd). De Yayoicultuur, gekenmerkt door weven, metaalbewerking en het verbouwen van rijst, verdrong die van de Jomon spoedig. Deze hypothesen zijn in Japan overigens nog steeds voorwerp van veel debat. De consensus lijkt momenteel te zijn dat er wel genetische vermenging van Jomon en Yayoi heeft plaatsgevonden, vooral in het uiterste noorden en in het uiterste zuiden, maar dat de Ainu relatief zuivere nazaten van de Jomon zijn en de 'japanners', vooral in midden-japan, vooral van de Yayoi afstammen. De naaste verwanten van de Jomon zijn misschien de huidige Tibetanen, waarvan de voorouders vooral uit Noord-Azië lijken te komen. Moderne Japanners vinden het overigens geen prettig idee als hun cultuur afkomstig zou blijken te zijn uit het 'buitenland', zelfs als dat meer dan tweeduizend jaar geleden zou zijn gebeurd, en deze hypothese stuit binnen Japan dan ook op veel emotionele weerstand.
De Ainu hadden een geheel andere cultuur en een eigen taal; ook lichamelijk onderscheiden ze zich door een lichtere huidskleur, een grovere lichaamsbouw en een veel sterkere gelaatsbeharing van de 'japanse' japanners en zijn, of althans waren, daardoor gemakkelijk herkenbaar.
Hoewel ze formeel dezelfde rechten hebben als Japanners en ook in Japan iedereen voor de wet gelijk is, maken veel Japanners toch onderscheid en zijn de Ainu eeuwenlang gediscrimineerd. Huwelijken tussen Ainu en Japanners waren taboe. Veel Ainu of gedeeltelijke Ainu zijn zelfs door hun ouders geheel onwetend gelaten over hun eigen afkomst vanwege de discriminatie die het tot gevolg zou kunnen hebben als het bekend was.
In Japan is men zich zeer bewust van de eventuele buitenlandse of niet-Japanse oorsprong van zijn familie en men kan mensen die van Chinese of Koreaanse afkomst zijn wel eens horen zeggen dat zij ook buitenlands zijn en toch heus niet gediscrimineerd worden. Vraagt men dan hoe lang hun familie al in Japan woont dan zou het antwoord best kunnen luiden: "negenhonderd jaar".
