Impressionisme
Het impressionisme is een stroming en schilderstijl in de schilderkunst en beeldhouwkunst in de 19e eeuw. Het behoort tot de Moderne kunst. Vooral in Frankrijk van 1860 tot 1880.
Het was een vernieuwingsbeweging, niet alleen als revolterende stroming tegenover het toen algemeen aanvaarde en officieel erkende academisch classicisme, maar ook als totaal nieuwe stijltechnische conceptie.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
De beweging kreeg haar naam in 1874 door een toevallig journalistenartikel. De revolterende beweging was echter al een tiental jaren oud en Edouard Manet had toen al een paar keer de herrie op gang gebracht, tegenover de officiële salonjury's. Zijn Absintdrinker werd al in 1859 geweigerd, terwijl zijn Olympia en zijn Déjeuner sur l'herbe zulkdanig schandaal verwekten, dat ze aanleiding gaven tot de eerste Salon des Refusés in 1863.
Voordien, in 1855, werd de Begrafenis te Ornans van Gustave Courbet geweigerd en had men, in 1850, de Barbizon-schilders al uitgescholden voor "Onverschoonde democraten".
Eerst elf jaar na de eerste Salon des Refusés zou het impressionisme als zodanig in beeld komen en dan nog uit onverwachte hoek. Geleid door Edgar Degas en Pierre-Auguste Renoir hadden 31 jonge Franse schilders 165 werken samengebracht in het atelier van de fotograaf Nadar, in de Boulevard des Capucines 35, te Parijs. Ze hadden zich verenigd in een "Societé anonyme coopérative d'artistes peintres, sculpteurs, graveurs, à capital et personnel variables". Ze openden hun expositie op 15 april 1874, precies een maand voor de opening van het officiële "Salon".
Naast de voornoemde initiatiefnemers, exposeerden ook Paul Cézanne, Claude Monet, Berthe Morisot, Alfred Sisley, Camille Pissarro, Eugène Boudin, Adolphe Félix Cals, Félix Bracquemond, Stanislas Lépine, Henri Rouart ea.
De expositie wekte schandaal, zowel omwille van de onverwacht banale onderwerpkeuzes als omwille van de onaanvaardbare stijltechnieken. In het Parijse blad "Charivari" van 25 april 1874, wilde de journalist-criticus Louis Leroy het ophefmakende doek van Claude Monet "Impression du soleil levant" belachelijk maken en noemde hij de exposanten "Les impressionistes".
Toch was het de Franse essayist Jules Castagnary, die in 1863 al schreef, naar aanleiding van het Salon des Refusés, bij zijn kennismaking met het werk van de Hollandse Johan Barthold Jongkind: ... Moi, j'aime ce Jongkind ... Chez lui, tout gît dans l'impression ... L'esquisse terminée, le tableau achevé, vous ne vous inquiétez pas de l'exécution: elle disparait devant la puissance ou le charme de l'effet.
Het impressionisme had zijn naam eindelijk gekregen en het zou nu, tot 1886, in 10 exposities over 12 jaar, zijn geruchtmakende weg gaan over en langs eindeloze discussies.
De impressionisten noemden zichzelf "Illuministen" en hebben de scheldnaam ïmpressionisten later als geuzennaam aangenomen. Lang voor dit speelde waren deze schilders al buiten bezig en probeerden het juiste licht van dat juiste moment weer te geven (vanaf 1863).
[bewerk] Kenmerken
Qua inhoud en techniek was het impressionisme dus een reactiebeweging tegen de heersende conservatief-classicistische opvattingen van de salonjury's. De bedoeling bij de jongeren was het onmiddellijke beeld weer te geven van het direct geziene en op dat moment precies. Er was dus geen sprake meer van de fijn afgelijnde tekening van de voorwerpen. Zelfs bij de onderwerpkeuze richtte men zich op het alledaagse leven, ver weg van elke allegorie of enig nationalistisch triomfalisme.
Vooral de kleurenverdeling, of de menging ervan, werd totaal anders aangepakt. De elementaire kleuren werden in los naast elkaar geplaatste toetsen op doek gebracht, zodat ze op afstand de gewenste kleurvariaties vormden en aldus subtielere nuancering toelieten.
Belangrijk was hierbij niet meer de stoffelijke preciesheid van de vormen in de natuur, dan wel de kleurrijke oplossing die zon, licht en lucht als indruk weergeven.
Hoe zijn zij ontstaan? Waarschijnlijk door de uitvinding van de tube (door Geoffrey Rand in 1836). Al in 1838 waren er drie Engelse firma's die verf in tuben op de markt brachten en daarmee de schilders de gelegenheid gaven om buiten te werken. Vóór die tijd werd de verf in dierlijke blazen meegenomen, maar die laten zuurstof door en de verf hardt uit. Door de tube kregen ze de kans om direct buiten te werken en de toenmalige belangstelling voor licht deed de rest (De kleurenleer van Chevreuil is dan al bekend).
[bewerk] Onderverdeling Impressionisme
Binnen het impressionisme zijn nog twee schilderstijlen ontstaan:
- Postimpressionisme genoemd in Frankrijk
- Neo-impressionisme genoemd in andere landen
[bewerk] Verwante stromingen
Verwante stromingen binnen het Impressionisme zijn:
- Postimpressionisme
- Neo-impressionisme
- Naturalisme
- Illusionisme
- Idealisme
- Fauvisme
[bewerk] Impressionistische schilderijen
Voorbeeld van impressionistische schilderijen zijn:
- De kathedraal van Rouen, harmonie in blauw, 1893 van Claude Monet
- Dansen bij de Moulin de la Galette, Montmartre, 1876 van Auguste Renoir
- Algerijns landschap: Ravijn van de wilde vrouw, 1881 van Auguste Renoir
- De schommel, 1876 van Auguste Renoir
- Windeffect, populierenserie, 1891 van Claude Monet
- Het station St-Lazare, 1877 van Claude Monet
Zie ook:
Bij het postimpressionisme is Vincent van Gogh de bekendste kunstschilder.
[bewerk] Impressionistische kunstschilders
Impressionistische kunstschilders zijn onder andere:
- Jean Beraud
- Eugène Boudin
- Mary Cassatt
- Gustave Caillebotte
- Paul Cézanne
- Gustave Courbet
- Edgar Degas
- George Wharton Edwards
- Frederick Carl Frieseke
- Armand Guillaumin
- Childe Hassam
- Johan Barthold Jongkind
- Laura Muntz Lyall
- Edouard Manet
- Pál Szinyei Merse
- Willard Metcalf
- Claude Monet
- Berthe Morisot
- Leonard Ochtman
- William McGregor Paxton
- Lilla Cabot Perry
- Camille Pissarro
- Pierre-Auguste Renoir
- Georges Seurat
- Paul Signac
- Alfred Sisley
- Henri de Toulouse-Lautrec
- John Henry Twachtman
- J. Alden Weir
- Julia dos Santos Baptista
- Charles Camoin
- Maurice Prendergast
[bewerk] Impressionistische beeldhouwers
- Auguste Rodin
- A. Maillol
- Rik Wouters
- Camille Claudel
[bewerk] Zie ook
[bewerk] Externe links
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Impressionist paintings van Wikimedia Commons. |
| Schilderstijlen |
|---|
|
Classicisme · Realisme · Impressionisme · Postimpressionisme · Neo-impressionisme · Symbolisme · Jugendstil · Expressionisme · Fauvisme · Abstracte kunst · Kubisme · Dadaïsme · Surrealisme · Art Deco |
