Helgoland

Helgoland

Basisgegevens
Locatie	Duitse Bocht
Eilandengroep	{{{groep}}}
Coördinaten	54° 10′ 57" N, 7° 53′ 7" O
Land	{{{land}}}
Hoofdplaats	{{{hoofdplaats}}}
Oppervlakte	1,7 km²
Omtrek
Inwonertal	1650
Landgebruik	toerisme, natuurgebied
Overig
{{{overig}}}

Helgoland (Noordfries: Lun, Latijn: Terre Sacra) is een eiland in de Noordzee. Het is het enige eiland op volle zee in Duitsland en binnen het Friese woongebied.

Het eiland is vooral bekend vanwege het toerisme en het driejaarlijkse cultureel festival Friesen-droapen. Helgoland vormt een eigen gemeente en maakt geen deel uit van het douanegebied van de Europese Unie.

[bewerk] Geografie

Helgoland rond 1900

Helgoland ligt in de Duitse Bocht, relatief ver (70 km) uit de kust in de Noordzee, en het behoort tot de Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein en het district Pinneberg. Het eiland meet 1,7 km² en telt 1650 inwoners. Het beschikt over een klein strand, maar is vooral bekend om zijn roodgekleurde rotskust die tot 61 meter hoog uit zee omhoog rijst, en om de (nu door omvallen bedreigde) rotspunt de Lange Anna. Sinds de storm van 1720 bestaat het eigenlijk uit twee eilanden,enerzijds het hoofdeiland (Hauptinsel) met de niveaus Oberland, Mittelland en Unterland, en anderzijds de Düne, een met zand bedekt klif, bestaande uit bontzandsteen. Enkel het Oberland en Unterland zijn bewoond; op het Mittelland bevindt zich het lokale ziekenhuis. Men kan vanuit het Unterland een lift naar het Oberland nemen. Op de Düne staat een bungalowpark.

Helgoland is verkeersvrij: auto's komen er niet voor, en fietsen is er verboden. Het enige voertuig is een klein busje dat rond het eiland rijdt.

[bewerk] Verbindingen

Plaatsje Hummerbuden

Helgoland heeft veerverbindingen met de volgende plaatsen en eilanden:

Groningen: Eemshaven
Oost-Friesland: Wilhelmshaven, Hooksiel, Wangerooge, Spiekeroog, Langeoog en Norderney
Noord-Friesland: Sylt, Amrum, Föhr en het Deens-Friese Waddeneiland Rømø (mei-september)
Overig: Büsum, Hamburg, Wedel, Bremerhaven, Bremen en Cuxhaven

De verbinding met Wedel en sommige verbindingen met Hamburg, Büsum, Bremen, Cuxhaven en Hooksiel worden onderhouden met een catamaran, die tot aan de aanlegsteiger komt. Alle andere verbindingen worden onderhouden met een veerboot die buiten de haven voor anker gaat, waarna de passagiers en hun bagage in motorsloepen naar de aanlegsteiger worden vervoerd.

Verder is er een vliegveld op Düne, waarmee vliegverbindingen worden onderhouden met vliegvelden in de volgende plaatsen:

Oost-Friesland: Wilhelmshaven, Wangerooge, Emden, Norddeich, Norderney, Juist, en Borkum
Overig: Büsum en Bremerhaven

Vanuit het hoofdeiland Helgoland vaart overdag om de tien minuten een pendelbootje naar de Düne en weer terug. De laatste overtocht vindt rond elf uur 's avonds plaats.

[bewerk] Naam

"Lange Anna

De naam Helgoland betekent waarschijnlijk oorspronkelijk heilig land, een naam die wel in verband wordt gebracht met Helgoland als woonplaats van de Friese god Forsite. Het eiland wordt ook genoemd als plaats waar Forsite in de sage van de twaalf asega's de Friese vrijheid redde.

[bewerk] Geschiedenis

Helgoland werd rond 4000 v. Chr. een eiland door het stijgen van de zeespiegel na de laatste ijstijd. Er woonden al in het neolithicum mensen die enige resten hebben achter gelaten. In de 8e of 9e eeuw werd vanuit (waarschijnlijk Oost-)Friesland gekoloniseerd. De huidige bewoners spreken nog steeds een Noord-Fries dialect, het Halundersk. Het werd ingelijfd bij het Vikingerrijk en werd in de tijd van de Hanze vooral bekend als piratennest.

Het eiland bleef tot 1814 (Vrede van Kiel) tot Denemarken behoren. De Britten veroverden het eiland in 1807 op de Denen. Het strategisch belangrijke eiland was vervolgens het domein van smokkelaars maar begon vanaf 1828 ook een toeristenbestemming te worden. In 1890 kwam British Heligoland in het kader van het Zanzibarverdrag (Berlijn, 1 juli) aan Duitsland, dat in ruil het Oost-Afrikaanse Zanzibar aan de Britten liet. Keizer Wilhelm II bouwde Helgoland uit tot marinesteunpunt en dat bleef het tot na de Tweede Wereldoorlog. In de Eerste Wereldoorlog werden alle bewoners gedwongen het eiland te verlaten. Ook in de Tweede Wereldoorlog kreeg het eiland het zwaar te verduren met aanhoudende bombardementen. De Britten gelastten in 1945 de inwoners opnieuw te vertrekken. De Royal Air Force gebruikte het voor schietoefeningen en trachtte het eiland in 1947 -tevergeefs - voorgoed op te blazen. In 1952 mocht de bevolking na lang aandringen terugkeren. Sindsdien leeft het eiland hoofdzakelijk van het toerisme, dat mede wordt gevoed door de accijnsvrije verkoop van zaken als sigaretten, parfum en alcoholica.

Op Helgoland dichtte August Heinrich Hoffmann von Fallersleben in 1841 het Duitse volkslied, Das Lied der Deutschen.

De rotskust van Helgoland

[bewerk] Natuur

Het eiland geniet aanzienlijke faam bij natuur- en vooral vogelliefhebbers omdat het een belangrijke broed- en pleisterplaats is voor zeevogels uit het Noordzeegebied en voor trekvogels van verder noordelijk. Er broeden onder andere de zeekoet, de drieteenmeeuw en de jan-van-gent. Tevens lopen op Helgoland, binnen afgebakende zones, wilde geiten rond.

[bewerk] Referentie

L'explosion d'Heligoland. - Discussion des observations effectuées à Uccle, C. Charlier, 1947, Ciel et Terre, Vol. 64, p. 193.
Results of Seismic Observations in Germany on the Heligoland Explosion of April 18, 1947, 1951, Reich, H.; Foertsch, O.; Schulze, G. A. Journal. Journal of Geophysical Research, Vol. 56, p.147.