Friesland in brede zin
Met de naam Friesland kan naar drie verschillende gebieden worden verwezen:
1. Eigenlijk duidt Friesland het hele woongebied der Friezen aan de kust van de Waddenzee aan. Dat bestaat door kolonisatie van zowel Friezen als Saksen tegenwoordig uit vier geografisch gescheiden regio's:
- Westerlauwers Friesland, tussen Vlie en Lauwers (de Nederlandse provincie Fryslân)
- Oost-Friesland, tussen Eems en Wezer, Duitsland
- Noord-Friesland, in Sleeswijk-Holstein, Duitsland
- Helgoland, Duitsland
Historisch gezien kan ook het ooit ook zelfstandige West-Friesland in de provincie Noord-Holland (+ Vlieland) tot Friesland worden gerekend. De Friese identiteit is echter door de periode van 'oorlog' met en later de onderwerping door de Hollanders in de Middeleeuwen en de vermenging van Hollanders en Saksen met de bevolking van West-Friesland, met name vanaf de late 18e eeuw, dermate verwaterd dat velen het niet meer rekenen tot Friesland. Al zijn er nog steeds sporen van de Friese identiteit te vinden in de huidige bevolking.
Eierland, het later ingepolderde noordelijk deel van Texel, was vroeger deel van Vlieland.
Tot de late middeleeuwen hoorden de Groningse Ommelanden ook tot het Friese woongebied. Het werd wel aangeduid met Friesland tussen Eems en Lauwers. Het Friese karakter van Groningen verdween door de invloed van de Stad Groningen. Tegenwoordig willen de Groningers niet meer tot de Friezen behoren. Overigens was er een vergelijkbare ontwikkeling in Oost-Friesland waar een nauw aan het Gronings verwant dialect wordt gesproken. Zie ook: Klein Friesland.
De Friestalige gemeente Saterland in het district Cloppenburg (in de Duitse deelstaat Nedersaksen) wordt ook vaak tot Friesland gerekend, evenals de door Friezen gekoloniseerde streken Land Wursten en Land Würden ten oosten van de Wezer.
2. In Nederland wordt met de naam Friesland veelal verwezen naar de provincie Fryslân, de officiële naam van het Westerlauwerse deel van het Friese woongebied.
3. Friesland is ook de officiële naam van het district Friesland, een Landkreis in Oost-Friesland (behorend bij de Duitse deelstaat Nedersaksen). De grenzen van die Landkreis corresponderen min of meer met die van het zeeland Wangerland.
