George III van het Verenigd Koninkrijk
| 1738-1820 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||
| Koning van Groot-Brittannië en Ierland / van het Verenigd Koninkrijk | ||||||
|
||||||
| Keurvorst/koning van Hannover | ||||||
|
||||||
| Hertog van Saksen-Lauenburg | ||||||
|
||||||
|
George III Willem Frederik (Londen, 4 juni 1738 – Windsor Castle, 29 januari 1820) was van 1760 tot 1801 koning van Groot-Brittannië en Ierland en daarna tot 1820 van het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland. Voorts was hij van 1760 tot 1814 keurvorst en daarna tot 1820 koning van Hannover.
[bewerk] Leven
Hij was een zoon van Frederik, Prins van Wales (de oudste zoon van George II) en prinses Augusta van Saksen-Gotha. Hij was de eerste Hannover die in Engeland geboren en getogen was. Zijn 60-jarig koningschap behoort tot de langdurigste uit de Britse geschiedenis. Zijn regeringsperiode wordt gekenmerkt door grote veranderingen, zowel in het Britse Rijk als in Europa.
George had een moeilijke jeugd, waarin zijn geestelijke ontwikkeling geen gelijke tred hield met de emotionele. Zijn onzekerheid over zijn eigen bekwaamheden leidde tot neuroses die hem soms onvoorspelbaar en agressief maakten. Anderzijds werd de koning, zeker toen hij ouder werd, wel gewaardeerd. Hij was een aangenaam familieman, had grote interesse in cultuur en wetenschappen en ook de landbouw kon zich in zijn belangstelling verheugen.
George had de ambitie de bestuursvorm te zuiveren en zijn taakopvatting werd door zijn tijdgenoten ook wel gewaardeerd, maar zijn karakter belette hem verbeteringen echt door te voeren. Omdat hij veel invloed uitoefende op ministers en parlematariërs steunde die van hem afhankelijk waren werd hij ervan beschuldigd terug te willen keren naar het absolutisme. In het parlement verzetten Edmund Burke en de Whig-partij zich tegen de King's men. Buiten het parlement was dat de beweging rond John Wilkes.
De aanvankelijke instabiliteit van het bestuur was echter vooral een gevolg van de politieke en sociale veranderingen in Engeland en Amerika. Toen de oorlog tegen de Amerikaanse kolonisten een ongunstige wending begon te nemen, de koninklijke familie in diskrediet raakte door het gedrag van de latere George IV, werd de stroom van kritiek de koning spoedig te machtig.
Onder het premierschap van William Pitt de Oudere werd de Zevenjarige Oorlog tegen de Fransen gewonnen, waarmee Groot-Brittannië alle Franse bezittingen in Noord-Amerika verwierf. De gevolgen van de oorlog waren echter desastreus op financieel gebied en de schulden liepen hoog op. Ook de kosten van het bestuur van het imperium waren enorm. Door extreme belastingheffingen droeg dit bij aan het ontstaan van de Amerikaanse revolutie en het verlies van de koloniën in de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog (1775-83).
Australië moest het verlies van de Amerikaanse staten compenseren als plek waar gevangenen naartoe werden getransporteerd. In 1770 was het oostelijk deel van het eiland door James Cook opgeëist als Brits bezit. De eerste nederzetting ontstond in 1788 in Sydney.
Onder het premierschap van William Pitt de Jongere (1783-1801 en 1804-06) herstelde de financiële situatie zich en ontstond er ook weer oorlog met het revolutionaire Frankrijk (1793-1802) en later het Frankrijk van Napoleon (1803-1814).
Door de snelle technische vooruitgang kwam ook de industriële revolutie op gang, die grote veranderingen teweeg zou brengen in het Engelse landschap en de sociale structuur. Ook de handel kwam hierdoor tot grote bloei.
Na aanneming van een tegen hem gerichte motie in het parlement verklaarde hij zich in 1782 bereid af te treden. Dit werd niet geaccepteerd, maar hij raakte wel op de achtergrond. Hij werd in feite steeds meer de gevangene van William Pitt de Jongere.
In 1788 werd duidelijk dat de geestvermogens van de koning afnamen. Als gevolg hiervan werd hij uiteindelijk in 1811 van zijn taken ontheven. Zijn zoon trad op als regent, tot de koning in 1820 overleed. Hij was toen inmiddels doof en blind geworden en was zijn geestelijke vermogens volledig kwijt. Tegenwoordig nemen sommigen aan dat dit ziektebeeld veroorzaakt werd door porfyrie, een erfelijke ziekte waaraan George mogelijk leed .
Over deze periode in zijn leven gaat ook de film The madness of King George, waarin gesuggereerd wordt dat hij vergiftigd is door zijn zoon. In de film wordt hij behandeld door een arts met voor die tijd een vreemde handelswijze, want hij behandelde de koning als een normale patiënt. In de film geneest de koning van zijn vergiftiging door deze behandeling, nog voordat zijn zoon het regentschap krijgt toegewezen. De premier komt in de film overigens juist over als beschermer van de koning en zijn zoon als een slecht persoon. Ook de tv-serie Blackadder (Blackadder III) gaat over deze periode.
George III werd begraven in Windsor. Zijn oudste zoon volgde hem op als George IV.
[bewerk] Huwelijk en kinderen
In 1761 trouwde de koning met prinses Sophia Charlotte (1744-1818), de jongste dochter van Karel I, hertog van Mecklenburg-Strelitz. Zij kregen volgende kinderen:
- George IV (1762-1830)
- Frederik August, hertog van York (1763-1825), gehuwd met prinses Frederika van Pruisen (1767-1820), dochter van koning Frederik Willem II van Pruisen
- Willem IV (1765-1837)
- Charlotte (1766-1828), gehuwd met Frederik I van Württemberg (1754-1816)
- Edward, hertog van Kent (1767-1820), gehuwd met Victoria van Saksen-Coburg-Saalfeld (1786-1861), dochter van hertog Frans van Saksen-Coburg-Saalfeld,
- Augusta (1768-1840)
- Elisabeth (1770-1840), gehuwd met landgraaf Frederik VI van Hessen-Homburg (1769-1829)
- Ernst August (1771-1851)
- August Frederik, hertog van Sussex (1773-1843), gehuwd met Augusta Murray (1768-1830) en met hertogin Cecilia Laetitia Underwood (1785-1873)
- Adolf, hertog van Cambridge (1774-1850)
- Maria (1776-1857), gehuwd met haar neef Willem van Gloucester (1776-1834), zoon van Willem van Gloucester en Maria Walpole,
- Sophia (1777-1848), gehuwd met generaal Thomas Garth (-1829)
- Octavius (1779-1783)
- Alfred (1780-1782)
- Amalia (1783-1810), gehuwd met generaal Charles Fitzroy (1762-1831).
