Willem IV van het Verenigd Koninkrijk
| 1765-1837 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||
| Koning van het Verenigd Koninkrijk | ||||||
|
||||||
| Koning van Hannover | ||||||
|
||||||
|
Willem IV Hendrik (Engels: William Henry) (21 augustus 1765 – 20 juni 1837) was koning van het Verenigd Koninkrijk en koning van Hannover van 1830 tot 1837.
Hij was de derde zoon van George III en Charlotte van Mecklenburg-Strelitz en de opvolger van zijn broer George IV. Vanwege zijn intensieve betrokkenheid bij de marine werd hij ook wel de Zeekoning genoemd.
Hij ging in 1779 bij de koninklijke marine en deed dienst in Amerika en West-Indië. In 1811 werd hij admiraal en in 1827 Lord High Admiral. Hij werd opgevoed in Hannover en hield van een vrij en vrolijk leven. Zo woonde hij 20 jaar samen met de Ierse actrice Dorothy Jordan, bij wie hij tien (onwettige) kinderen had.
Na de dood van prinses Charlotte, de dochter en erfgename van George IV, moest de opvolging in Hannover door de andere kinderen veilig worden gesteld. Willem verliet Dorothy Jordan en trouwde met Adelheid van Saksen-Meiningen, dochter van hertog George I van Saksen-Meiningen. Zij kregen twee dochters, Charlotte Augusta (1819-1819) en Elisabeth (1820-1821), die beide jong overleden.
Door de langdurige regering van George III en het feit dat zijn broer hem als George IV voorging, was Willem al 65 toen hij op de troon kwam. (Zijn oudere broer Frederik was drie jaar eerder overleden.)
In tegenstelling tot zijn broer was Willem als koning onopvallend. Hij hield niet van pracht en praal. De monarchie had door de gedragingen van zijn voorganger(s) geen goede naam meer en hij probeerde het vertrouwen weer enigszins te herstellen. Dit deed hij onder meer door persoonlijk contact te zoeken met het volk.
Hij was tamelijk liberaal ingesteld en droeg bij aan parlementaire en sociale hervormingen. Er ontstond een crisis rond de Reform Act van 1832, die uitbreiding van het kiesrecht beoogde. In het 19e-eeuwse Engeland vonden ingrijpende revoluties plaats in de landbouw en de industrie, de bevolking nam snel toe evenals de urbanisatie. Het oude kiesstelsel, waarin de aristocratie de dienst uitmaakte, voldeed hierdoor niet meer en was dringend aan vernieuwing toe. Wetsvoorstellen hiertoe werden tot tweemaal toe door het Hogerhuis afgewezen. Bij de derde versie van het wetsontwerp dreigde Willem de wet erdoor te drukken door voldoende nieuwe edelen te benoemen (die vanwege hun titel een zetel kregen in het Hogerhuis). Daarna werd de wet aangenomen.
De eigenlijke constitutionele macht ging door de veranderingen over van de koning naar het parlement. Willem was ook de laatste vorst die een minister-president benoemde tegen de wensen van het parlement in. De liberale William Lamb moest het veld ruimen en de conservatieve Tories vormden een regering onder Robert Peel. Aangezien deze regering slechts door een minderheid werd gesteund was die een kort leven beschoren. Na korte tijd kwamen de liberalen (Whigs) weer aan de macht.
Willem IV stierf op 20 juni 1837 aan een longontsteking en werd begraven in Windsor Castle. Hij had geen wettige kinderen en werd opgevolgd door zijn nicht Victoria. Als gevolg van de in Hannover geldende oude Salische wet, die inhield dat een vrouw geen rechten kon erven, kwam hiermee een eind aan het gecombineerde koningschap. Willems broer Ernst August, hertog van Cumberland, volgde hem op als koning van Hannover.
