Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP
Z Wikipedii
Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP (pełna nazwa to: Kościół Ewangelicko-Augsburski w Rzeczypospolitej Polskiej) – największy kościół protestancki w Polsce (80.000 wiernych według Światowej Federacji Luterańskiej), należący do kościołów luterańskich. Kościół jest członkiem Światowej Rady Kościołów z siedzibą w Genewie oraz Polskiej Rady Ekumenicznej. Najwięcej luteran w Polsce zamieszkuje: Śląsk Cieszyński, Górny Śląsk, Mazury oraz okolice Łodzi i Warszawę. Kościół wydaje dwutygodnik "Zwiastun Ewangelicki" oraz książki (wydawnictwo "Augustana", Bielsko-Biała).
[edytuj] Historia
Luteranie w Polsce pojawili się wkrótce po wystąpieniu Marcina Lutra. Duże znaczenie dla reformacji w Polsce miała sekularyzacja Prus Książęcych i uznanie w tym kraju luteranizmu za religię państwową. Do istnienia dziś największej liczebnie społeczności luteran w Polsce na Śląsku Cieszyńskim miały wpływ działania rządzącego wtedy Księstwem Cieszyńskim Wacława III Adama popularyzujące to wyznanie, na tyle, że luteranizm stał się dominującym wyznaniem w Księstwie. Tolerancja religijna sprzyjała rozwojowi wyznania, przeciętego kontrreformacją, później historia luteran układała się odmiennie w różnych zaborach. W okresie międzywojennym zaznaczył się antagonizm polsko-niemiecki, ale dzięki wysiłkom Juliusza Bursche nastąpiło scalenie zborów luterańskich. W okresie wojny Kościół był zaciekle zwalczany przez hitlerowców (zginęło 30% księży, w tym Juliusz Bursche). Status prawny reguluje ustawa z 1994 r. oraz prawo wewnętrzne z 1991 r.
[edytuj] Nauka Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP
Kościół Ewangelicko-Augsburski opiera swoją wiarę na czterech filarach: tylko Biblia, tylko Chrystus, tylko wiara i tylko łaska. Wierni wierzą w jednego Boga, uznają niedzielę za dzień święty. Na nabożeństwach odbywa się spowiedź "powszechna". Istnieją dwa sakramenty: Chrzest i Komunia Święta.
[edytuj] Duchowni
Obecnie Kościół Ewangelicko-Augsburski liczy 169 duchownych obu płci. Duchownym Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP może być mężczyzna, który ukończył Chrześcijańską Akademię Teologiczną w Warszawie – Wydział Teologii i uzyskał akceptację władz kościelnych. Kobiety mogą być ordynowane na urząd diakonki lub siostry diakonisy. Księży nie obowiązuje celibat. W Polsce obowiązują następujące stroje liturgiczne:
- czarna toga z białą befką,
- biała zakładana na czarną togę komża (alba),
- biała alba sięgająca do kostek z kolorową stułą.
[edytuj] Administracja Kościoła
Kościół Ewangelicko-Augsburski liczy 6 diecezji, w skład których wchodzi 130 parafii i 151 filiałów, 70 kaplic:
- diecezja cieszyńska z siedzibą w Bielsku-Białej – biskup diecezjalny: ks. bp Paweł Anweiler
- diecezja katowicka z siedzibą w Katowicach – biskup diecezjalny: ks. bp Tadeusz Szurman
- diecezja mazurska z siedzibą w Olsztynie – biskup diecezjalny: ks. bp Rudolf Bażanowski
- diecezja pomorsko-wielkopolska z siedzibą w Sopocie – biskup diecezjalny: ks. bp Michał Warczyński
- diecezja warszawska z siedzibą w Łodzi (w Warszawie rezyduje biskup krajowy Janusz Jagucki) – biskup diecezjalny: ks. bp Mieczysław Cieślar
- diecezja wrocławska z siedzibą we Wrocławiu – biskup diecezjalny: ks. bp Ryszard Bogusz
Diecezje dzielą się na parafie i filiały posiadające osobowość prawną. Zgromadzenie parafialne składa się z członków parafii, którzy są konfirmowani, pełnoletni i opłacają regularnie składki kościelne. Zgromadzenie wybiera proboszcza i radę parafialną. Proboszcz jest "głową" parafii.
[edytuj] Władze kościelne
- Synod – najwyższa władza Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, uchwala on prawa kościelne. Do jego kompetencji należy wybór biskupa Kościoła, konsystorza i rady synodalnej. Synod tworzą: biskup Kościoła, biskupi diecezjalni, ewangelicki biskup wojskowy, generalny wizytator nauczania kościelnego, wiceprezes konsystorza i kuratorzy diecezjalni, 15 delegatów duchownych, 30 delegatów świeckich, przedstawiciel nauczycieli akademickich Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej, przedstawicielka kobiet z akademickim wykształceniem teologicznym, pełniących urząd diakona, przełożona diakonatu "Eben-Ezer", przedstawiciele duszpasterstw organizacji i stowarzyszeń kościelnych. prezesem synodu jest Ks. Jan Gross.
- Biskup – kieruje pracami Kościoła jako prezes Konsystorza. Wybierany jest przez synod na okres 10 lat z możliwością powtórnej elekcji. Od 2001 r. Biskupem Kościoła jest Janusz Jagucki.
- Rada Synodialna – składa się z prezesa synodu oraz dwóch radców świeckich i duchownych, wybieranych przez synod. Podczas sesji rada synodalna pełni funkcję prezydium synodu.
- Konsystorz Kościoła – naczelna władza administracyjna Kościoła, organ wykonawczy synodu. W jego skład wchodzi: wiceprezes oraz trzech radców duchownych i trzech radców świeckich. Do jego zadań należy m.in. nadzór nad diecezjami i parafiami. prezesem Konsystorza jest Ks. bp Janusz Jagucki.
[edytuj] Diakonia Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP
- prezes diakonii Kościoła: Ks. Biskup senior dr Jan Szarek
Diakonia Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP to organizacja prowadząca służbę diakonijną przy Kościele Ewangelicko-Augsburskim w Polsce w poszczególnych parafiach. Posiada liczne ośrodki opiekuńcze, szpitale czy działające na terenie całego kraju diakonaty niosące pomoc najbardziej potrzebującym. Diakonia jest organizacją pozarządową, 10 lutego 1999 uzyskała osobowość prawną Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji (Dz.U. Nr 20, poz. 178).
[edytuj] Centrum Misji i Ewangelizacji Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP
Centrum Misji i Ewangelizacji Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP prowadzi działalność na terenie całej Polski w ramach Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, docierając do różnych grup wiekowych i środowiskowych. Centrum wytycza sobie pięć kierunków pracy: Promowanie wolontariatu, organizowanie akcji ewangelizacyjnych (jak Tydzień Ewangelizacyjny w Dzięgielowie), wspieranie pracy diakonijnej, prowadzenie działalności wydawniczej i wspieranie powstawania nowych parafii i grup.
[edytuj] Stowarzyszenie Przedsiębiorców Ewangelickich (SPE)
- prezes zarządu SPE: Edgar Barcikowski
- wiceprezes zarządu SPE: Piotr Kurek
Stowarzyszenie Przedsiębiorców Ewangelickich ma za zadanie rozwijać przedsiębiorczość prywatną w oparciu o zasady ewangelickiego etosu pracy i podnoszenia etyki zawodowej przedsiębiorców. Stowarzyszenie realizuje swe cele poprzez wszechstronne działania zmierzające do budowania ewangelickich postaw etyki gospodarczej i wychowania w szacunku do pracy, wyznania i Kościoła oraz współdziałanie z władzami Kościoła Ewangelicko – Augsburskiego w zakresie kształtowania aktywnych postaw społecznych.
[edytuj] Duszpasterstwa Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP
Przy Kościele Ewangelicko-Augsburskim w RP działa 6 duszpasterstw:
- Ewangelickie Duszpasterstwo Młodzieży, duszpasterz: ks. Grzegorz Giemza
- Ewangelickie Duszpasterstwo Wojskowe, duszpasterz-Ewangelicki Biskup Wojskowy: ks. bp gen. bryg. Ryszard Borski
- Ewangelickie Duszpasterstwo Policji, duszpasterz: ks. Tadeusz Konik
- Ewangelickie Duszpasterstwo Korespondencyjne, duszpasterz: ks. Marcin Brzóska
- Ewangelickie Duszpasterstwo Więzienne, duszpasterz: ks. Piotr Janik
- Ewangelickie Duszpasterstwo Akademickie:
[edytuj] Znani luteranie polscy
Lista przedstawia osoby, które wyznawały luteranizm przez część lub całe życie:
- Władysław Anders (1892-1970) – generał Wojska Polskiego.
- Juliusz Bursche (1862 - 1942), biskup
- Jerzy Buzek (1940) – polski polityk, premier w latach 1997-2001, poseł do Parlamentu Europejskiego.
- Jan Stanisław Gebethner – naukowiec.
- Wojciech Gerson (1831-1901) – polski malarz, pejzażysta
- Jan Firlej (1521-1574) – marszałek wielki koronny.
- Andrzej Folwarczny (1970) – poseł na sejm RP III kadencji z ramienia UW.
- Helmut Kajzar (1941-1982) – dramatopisarz, reżyser, eseista.
- Franciszek Kleeberg (1888-1941) – polski dowódca wojskowy.
- Samuel Bogumił Linde (1771-1847) – polski leksykograf. językoznawca i bibliotekarz.
- Adam Małysz (1977) – polski skoczek narciarski.
- Jerzy Pilch (1952) – pisarz, publicysta, scenarzysta.
- Józef Piłsudski (1867-1935) – polski dowódca wojskowy.
- Mikołaj Rej (1505-1569) - poeta, prozaik polskiego Odrodzenia, "ojciec polskiej literatury"; później członek Kościoła reformowanego.
- Juliusz Rómmel (1881-1967) – polski generał.
- Juliusz Ulrych – polityk II RP, minister.
- Anna Wazówna (1568-1625) – siostra króla Polski i Szwecji Zygmunta III Wazy.
- Zygmunt Vogel (1764-1826) – malarz, rysownik i architekt.
- Emil Wedel (1841-1919) – przemysłowiec polski.
- Edward Wende (1936-2002) – senator I i II kadencji, poseł na sejm RP III kadencji z ramienia UW.
- Tadeusz Jacek Zieliński (1966) – poseł na sejm RP II i III kadencji z ramienia UW.
- Szymon Bogumił Zug (1733-1807) – architekt.
- Walenty Roździeński (ok.1570- ok.1642) – prekursor hutnictwa na Śląsku, autor poematu kuźniczego "Officina ferreira"
- Frierdrich Wilhelm Grundmann (1804-1887) – założyciel Katowic.
- Maria Göppert-Mayer (1906-1972) – katowiczanka, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki.
[edytuj] Zobacz też
- Kościoły pokoju
- Kościół Jezusowy w Cieszynie
- Kościół Opatrzności Bożej we Wrocławiu
- Kościół św. Krzysztofa we Wrocławiu
- Parafia św. Trójcy w Warszawie
- Kościół św. Mateusza w Łodzi
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Oficjalny Serwis Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego
- Centrum Misji i Ewangelizacji KEA
- Zwiastun Ewangelicki
- Diakonia Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego
- Stowarzyszenie Przedsiębiorców Ewangelickich
- Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji – wykaz kościołów i związków wyznaniowych
Kościoły członkowskie: Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny • Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP • Kościół Starokatolicki Mariawitów w RP • Kościół Polskokatolicki w RP • Kościół Chrześcijan Baptystów w RP • Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP • Kościół Ewangelicko-Metodystyczny w RP •
Członkowie stowarzyszeni: Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie • Towarzystwo Biblijne w Polsce
