Teologia
Z Wikipedii
Teologia (gr. θεος, theos, "Bóg", + λογος, logos, "nauka") zajmuje się badaniem natury boskiej oraz stosunkami jakie zachodzą pomiędzy istotą boską a ludźmi. Etymologicznie teologia oznacza naukę (racjonalny dyskurs) dotyczącą Boga. W sensie szerszym odnosi się do badania innych treści religijnych tematów religijnych. Podstawowe dyscypliny teologiczne to:
- Dyscypliny biblijne i historyczne - szukają odpowiedzi na pytanie o postać wiary w przeszłości:Wstęp do Pisma Świętego, Egzegeza Starego i Nowego Testamentu, teologia biblijna, historia Kościoła, patrologia, historia dogmatów.
- Dyscypliny systematyczne - szukają odpowiedzi przede wszystkim na pytanie o to, jaką postać wiara, zakorzeniona w przeszłości, ma przyjąć wspołcześnie: Wstep do Teologii, teologie: dogmatyczna, fundamentalna, moralna, mistyczna, duchowości, ekumeniczna, religii.
- Dyscypliny praktyczne - szukają odpowiedzi na pytanie o to, na czym ma polegać współcześnie świadectwo wiary: teologia pastoralna, homiletyka, katechetyka, misjologia, liturgika i prawo kanoniczne.
Spis treści |
[edytuj] Historia terminu
Termin teologia w klasycznej literaturze greckiej jest używany w znaczeniu "dyskurs dotyczący bogów czy kosmologii ". Arystoteles podzielił teoretyczną filozofię na mathematike, phusike i theologike. Ta ostatnia odnosiła się raczej do metafizyki i dla Arystotelesa oznaczała dyskusję nad naturą bogów.
W oparciu o źródła greckie pisarz łaciński Varro wyróżnił trzy formy dyskusji teologicznej: mitycznej (dotyczy mitów o bogach greckich), racjonalnej (analiza filozoficzna bóstwa i kosmologii) i cywilnej (dotyczy rytuałów i publicznych obrzędów).
Termin ten później został przejęty przez pisarzy chrześcijańskich. Pojawia się raz w pewnych rękopisach biblinych, w tytule Objawienie św. Jana: apokalupsis ioannou tou theologou, "Objawienie (Odsłonięcie) Jana teologa". Użyto tutaj jednakże nieco innego znaczenia słowa "logos". "Logos" znaczy tutaj nie "racjonalny dyskurs" ale "słowo" lub "przekaz (przesłanie)": ho theologos prawdopodobnie oznacza, że autor Objawienia przekazuje przesłanie (słowo) Boga logoi tou theou - nie jest to obecne znaczenie słowa teolog.
Inni pisarze chrześcijańscy używali tego terminu w kilku różnych znaczeniach.
- Autorzy łacińscy jak Tertulian i Augustyn kontynuowali użycie terminu przez Varrona.
- W patrystycznych źródłach greckich teologia odnosi się wąsko do dyskusji do natury i cech Boga.
- W innych patrystycznych źródłach greckich teologia może być wąsko użyte w dyskusji boskiej natury Jezusa. (W tym sensie Grzegorz z Nazjanzu miał przydomek "Teolog": był on zagorzałym obrońcą boskości Chrystusa.)
- W średniowiecznych źródłach greckich i łacińskich termin odnosi się po prostu do Biblii.
- W scholastycznych źródłach łacińskich, termin zaczyna oznaczać racjonalne badanie doktryny religii chrześcijańskiej, bardziej precyzyjnie oznacza dyscyplinę akademicką która bada koherencję i implikacje języka i twierdzeń Biblii i tradycji teologicznej (ta ostatnia prezentowana jest przez Piotra Lombarda w kompilacji teologii z 1150 roku (Libri Quattuor Sententiarum). Był to standardowy scholastyczny podręcznik akademicki.
W chrześcijaństwie głównym przedmiotem badań teologicznych jest Objawienie czyli Pismo Święte i Tradycja.
[edytuj] Przedmiot teologii
- Objawienie Boże
- Jezus Chrystus
- Wiara
- Człowiek
- Kultury i religie
- Stworzenia
- Bóg
[edytuj] Źródła teologii
Źródła teologii, po łacinie loci theologici, czyli "miejsca teologiczne". To tam znajduje się źródło teologii jak również wielu pytań i odpowiedzi. Klasyczny w polskiej literaturze układ miejsc teologicznych podał o.S.C. Napiórkowski:
I. Źródło natchnione - Pismo Święte
II. Źródła nienatchnione
1. Zobiektywizowane
A. Podstawowe
- a. Symbole wiary
- b. Liturgie
- c. Wiara Ludu Bożego (sensus fidei)
- d. Nauczanie soborów
- e. Nauczanie papieża ex cathedra
- f. Nauczanie Kościoła rozproszonego po świecie (biskupów i synodów)
- g. Nauczanie Ojców i Pisarzy Kościoła
- h. Zwyczajne nauczanie papieży
- i. Historia Kościoła
- j. Prawo Kościelne
- k. Sztuka sakralna
B. Pomocnicze:
- a. Nauczanie teologów
- b. Literatura piękna
2. Niezobiektywizowane
[edytuj] Teologia a filozofia religii
Teologia z założenia zakłada prawdziwość wierzeń religijnych, co odróżnia ją od filozofii religii, która nie zakłada prawdziwości wierzeń religijnych.
[edytuj] Nurty we współczesnej teologii
- Teologia liberalna
- Teologia dialektyczna
- Teologia procesu
- Teologia apofatyczna
- Teologia krytyczna
- Teologia śmierci Boga
- Teologia sekularyzacji
- Teologia wyzwolenia
- Teologia feministyczna
- Teologia querr
- Czarna teologia
