Wilhelm Röntgen
Wilhelm Conrad Röntgen (Lennep (Remscheid), 27 maart 1845 – München, 10 februari 1923) was een Duits natuurkundige. Hij is vooral bekend door zijn ontdekking van de naar hem vernoemde röntgenstraling. In 1901 ontving hij de eerste Nobelprijs voor de Natuurkunde.
Röntgens naam wordt in het Engels meestal weergegeven als "Roentgen" (een alternatieve Duitse spelling); De meeste wetenschappelijke en medische verwijzingen naar hem zijn te vinden onder deze spelling.
In November 2004 werd het element Roentgenium door het IUPAC naar hem vernoemd.
[bewerk] Biografie
Röntgen werd geboren in de Duitse plaats Lennep bij Remscheid en verhuisde in 1848 met zijn ouders naar Apeldoorn. In 1865 ging hij natuurkunde studeren aan de Universiteit van Utrecht. Na enige tijd vervolgde hij zijn studie in Zürich, waar hij in 1869 zijn doctoraal behaalde.
Röntgen bekleedde verschillende leerstoelen in onder meer Hohenheim, Straatsburg, Gießen en München. Zijn aanvankelijke belangstelling had betrekking op gassen en de elektrische eigenschappen van kwarts. Zijn belangrijkste bijdrage was uiteraard die van de ontdekking van röntgenstraling in 1895. Röntgen stierf aan kanker. Men gelooft echter niet dat zijn werkzaamheden met ioniserende straling daaraan hebben bijgedragen, omdat hij als een van de weinige pioniers routinematig lood gebruikte voor de afscherming van straling en zijn onderzoeksperiode bovendien niet zo lang heeft geduurd.
[bewerk] Nobelprijs
In 1901 kreeg Röntgen de allereerste Nobelprijs in de Natuurkunde. De prijs werd officieel toegekend "ter erkenning van de buitengewone diensten die hij heeft geleverd door de ontdekking van de opmerkelijke straling die vervolgens naar hem is genoemd." Röntgen schonk de geldprijs aan zijn universiteit, destijds die van München. Zoals Pierre Curie een aantal jaren later ook zou doen, weigerde hij op morele gronden enige vorm van patent op zijn vinding. Evenmin wilde hij dat de gevonden onbekende X-stralen naar hem zouden worden vernoemd. In 1908 werd hij opgenomen in de exclusieve Orde "Pour le Mérite".
Winnaars van de Nobelprijs voor de Natuurkunde (1901-1925) |
1901: Röntgen | 1902: Lorentz, Zeeman | 1903: Becquerel, P.Curie, M.Curie | 1904: Rayleigh | 1905: Lenard | 1906: Thomson | 1907: Michelson | 1908: Lippmann | 1909: Marconi, Braun | 1910: van der Waals | 1911: Wien | 1912: Dalén | 1913: Kamerlingh Onnes | 1914: von Laue | 1915: W.L.Bragg, W.H.Bragg | 1917: Barkla | 1918: Planck | 1919: Stark | 1920: Guillaume | 1921: Einstein | 1922: N.Bohr | 1923: Millikan | 1924: Siegbahn | 1925: Franck, Hertz |