Koninkrijk Italië (1861-1946)
Het Italiaanse rijk (Italiaans Regno d'Italia) is de aanduiding voor het Koninkrijk Italië van 1861-1946.
Zie ook Geschiedenis van Italië[bewerk] De Italiaanse eenwording
Vanaf de jaren 50 van de 19e eeuw werd in Italië gestreefd naar een nationale eenwording. Dit was de tijd van het Risorgimento. Een belangrijke rol speelde hierbij het Koninkrijk Sardinië (Piëmont-Sardinië), dat later de basis vormde voor het koninkrijk Italië.
zie ook Koninkrijk Sardinië[bewerk] Het koninkrijk Italië
Op 17 maart 1861 werd het koninkrijk Italië uitgeroepen met Victor Emanuel II als koning.
[bewerk] Oorlog tegen Habsburg
Om Venetië aan Oostenrijk-Hongarije te ontnemen sloot Italië in 1866 een overeenkomst met Pruisen en nam deel aan de Pruisisch-Oostenrijkse Oorlog. Italië leed nederlagen in Custozza en Lissa maar Pruisen versloeg Oostenrijk in Bohemen. October 1866 werd het verdrag van Wenen getekend. Als gevolg van dit verdrag stond Oostenrijk het gebied van Venetië (Veneto) af aan Italië. Zuid-Tirol en Istrië bleven Oostenrijks. Irredentistische kringen in Italië bleven echter die twee gebieden opeisen. [1]
[bewerk] Romeinse kwestie
In de Romeinse kwestie ging het om de vraag of de Kerkelijke Staat van de pausen deel van Italië moest worden of niet. Frankrijk was voor het behoud van de Kerkelijke staat, wat tot een politieke verwijdering van het Italiaanse koninkrijk leidde. [1]
De Italiaanse vrijheidsstrijder Giuseppe Garibaldi viel met een vrijwilligersleger in 1862 de Kerkelijke Staat aan maar werd bij Aspromonte (bij Reggion Calabria) verslagen. [1]
In 1864 bereikten Italië en Frankrijk een overeenkomst: de Franse troepen trokken zich uit de Kerkelijke Staat terug en Italië nam de verdediging van de Kerkelijke Staat over. [1]
In 1867 ondernam Garibaldi een nieuwe poging om de Kerkelijke Staat (en Rome) te veroveren. Hij werd bij Mentana door Franse troepen verslagen. [1]
Na de Franse nederlaag in de oorlog tegen Pruisen bezette Italië in september 1870 de Kerkelijke Staat. Rome werd de hoofdstad van Italië. [1]
Zie ook Paus Pius IX.
[bewerk] Na de Eerste Wereldoorlog
Na de Eerste Wereldoorlog had Italië volgens het geheime verdrag van Londen de volledige controle gekregen over Zuid-Tirol, Triëst, Istrië en een deel van Dalmatië. Deze gebieden vonden de Italianen echter veel te weinig, en dat was zeker niet wat zij verstonden onder de beloofde 'royale' gebiedsuitbreiding. In een oorlog tussen Italië en het Ottomaanse rijk kreeg Italië de controle over Libië en de Dodekanesos in het zuidoosten van Griekenland. Benito Mussolini kwam echter aan de macht, en verschoof de macht steeds meer van de koning naar zichzelf tot hij de ultime macht had over het leger en de economie, en dus eigenlijk over het gehele land.
[bewerk] Uitbreiding van het rijk in Afrika
Italië had al langer twee koloniën in Oost-Afrika: Eritrea en Italiaans-Somalië. Deze wilden Mussolini een schande van het rijk rechtzetten: Ethiopië (Abessinië) had het Italiaanse leger al eens verslagen toen het Ethiopië probeerde te veroveren, en volgens Mussolini moest dat worden gewroken. Daarom viel hij in 1939 Ethiopië binnen, en veroverde het met gemak op het Ethiopische leger, omdat de Ethiopiërs met speren vochten en de Italianen op grote schaal gifgas gebruikten, verboden door de Volkenbond. Nu werden Ethiopië, Italiaans-Somalië en Eritrea samengevoegd tot Italiaans Oost-Afrika (waar ook Brits-Somalië toe zou gaan behoren tijdens de Tweede Wereldoorlog). Libië werd een kolonie, en 100.000 Italianen gingen er wonen, als voorhoede van wat in 1950 moest zijn uitgegroeid tot een kernbevolking van 500.000 bewoners.
[bewerk] Uitbreiding van het rijk in Europa voor de Tweede Wereldoorlog
Italië kreeg meer en meer macht over Albanië, een zwakke staat die het veel sterkere Italië om militaire steun vroeg tegen omligende landen als Servië en Griekenland die aanspraak maakten op grote delen van het land. Italië verkreeg zo een marinebasis en luchthaven in Albanië, waardoor ze veel meer druk konden uitoefenen op Albanië. Uiteindelijk vielen ze het land binnen onder de orders van de Italiaanse dicator Benito Mussolini, die een nieuwe Romeins rijk wilden stichten waarin Albanië de eerste logische stap vormden in de onderwerping van de Balkan, waarna het veranderden in het Italiaans protectoraat Albanië.
[bewerk] Uitbreiding van het rijk tijdens de Tweede Wereldoorlog
Italië deed op kleine schaal mee aan de invasie van Frankrijk, waardoor ze na diens capitulatie enkele kleine grenssteden kon annexeren, maar daar bleef het ook bij, en zo verwierf Italië dan ook niet veel invloed in Frankrijk. De intentie van Italië verplaatste zich echter naar de Balkan, omdat er in het westen niets meer viel te halen. Griekenland kreeg een ultimatum toegestuurd waarin ze grote gebieden moesten afstaan aan Italië. Griekenland antwoordde met een duidelijk "nee" waarop Italianen en Albanezen vanuit Albanië binnenvielen. Hier konden ze echter niet verder zonder Duitse steun, waardoor Duitsland Joegoslavië bezette en ook Griekenland. Albanië kreeg kleine stukjes van Macedonië en Montenegro, en geheel Kosovo, zo leefden bijna alle Albanezen in een staat bijeen. Het is niet bekend waarom de Albanesen in Noord-Griekenland niet bij het moederland werden gevoegd, omdat het toch allemaal Italiaans gebied was. Iedere vergroting van Albanië betekende een vergroting van Italië waardoor dat de annexaties tevreden aankeek. Zelfs kregen ze het zuidwestelijke deel van Griekenland en de controle over geheel Dalmatië. ook de Ionische Eilanden werden deel van Italië, en zo kreeg zij eigenlijk op enkele stukken kust na de gehele controle over de Adriatische Zee.
[bewerk] Het rijk begint te vervallen
Het Duits-Italiaanse Afrikakorps werd nu in Egypte verslagen, en moest zich stap voor stap vechtend uit Libië terugtrekken, waardoor Italië haar grootste kolonie verloor. In Italiaans Oost-Afrika vielen de geallieerden nu ook aan, en versloegen de Ethiopiers en Italianen met gemak, waardoor het rijk al haar bezittingen in Afrika kwijt was. Nu lag de weg open voor een geallieerde landing op Sicilië, die inderdaad snel volgde door een Brits en een Amerikaans leger. Benito Mussolini verloor veel steun door het verlies van de koloniën en Siclië, omdat het volk was wijsgemaakt dat de oorlog goed ging en de Geallieerden het schenen te begeven door de moedige Italiaanse krijgers. Koning Victor Emanuel III gooide het roer drastisch om toen de geallieerden via de Straat van Messina op de laars van Italië landden en een opmars naar het noorden begonnen. Mussolini werd gevangengenomen, maar Duitsland bezette een groot deel van Italië, en bevrijdde Mussolini uit de gevangenis.
[bewerk] Opvolger van het Italiaanse rijk
De officiële opvolger van het Italiaanse rijk was de Italiaanse Sociale Republiek, ook genoemd "Republiek van Salò". Deze werd door Mussolini gesticht in Salò aan het Gardameer in Noord-Italië. De Republiek van Salò omvatte heel het tegenwoordige Italië, behalve een deel in het zuiden dat door de geallieerden was bezet, en Zuid-Tirol in het noorden dat Duitsland annexeerde. De republiek verloor de controle over Albanië en Griekenland aan Duitsland, en verloor continu eigen grondgebied door de aanvallen van de geallieerden, die langzaam naar het noorden trokken. Mussolini werd een steeds zwakkere leider, want hij leed een depressies en iedere bijeenkomst van hem en Hitler werd volgens hem een straf. Hij beklaagde zich ook over de Duitse invloed in het bestuur van de Republiek van Salò. "Achter iedere boom schuilt een Duitser" beklaagde Mussolini zich bij zijn trouwste vrienden. Toch kwam hij nog met grote plannen voor een sterke industrie, die door de oorlog echter onmogelijk werden gemaakt. Toen de Duitsers in 1945 vredesgesprekken met de geallieerden in Italië voerden, nadat de Geallieerden door de Gustavlinie waren gebroken en Rome hadden veroverd, kwam Mussolini daar te laat achter en werd gedood. De Republiek van Salò werd omvergeworpen, en de tegenwoordige republiek werd opgericht. Italië verloor al haar Europese en Afrikaanse bezittingen, en moest tevens Istrië en een deel van Triëst teruggeven aan Joegoslavië.
