Francisco Goya
Francisco José de Goya y Lucientes (Fuendetodos, in de provincie Zaragoza, Aragón, 30 maart 1746 – Bordeaux, 16 april 1828) was een Spaanse kunstschilder en graveur.
Inhoud |
[bewerk] Levensbeschrijving
Goya werd geboren in Fuendetodos in Spanje, maar leefde later voornamelijk in Madrid. Hij groeide op in Zaragoza en werd op 13-jarige leeftijd leerling van een kunstenaar, José Luzán, die vriend van zijn vader was. Goya trouwde in 1773 met Josefa Bayeu, de zus van Francisco Bayeu, die inmiddels zijn leermeester was geworden.
Goya was vooral portretschilder van de Spaanse koninklijke familie. Zo was hij hofschilder van Karel IV van Spanje en schilderde hij ook Ferdinand VII. In zijn serie etsen Los Caprichos liet hij zijn afschuw zien voor de corrupte heerschappij van met name de kerk, waar hij niettemin veel voor werkte. Deze serie was gemaakt voor de vrije verkoop, niet voor het hof of de kerk.
Deze ontwikkeling laat een versombering van zijn humeur zien, hetgeen tegenwoordige artsen doet vermoeden dat het loodwit in zijn pigmenten hem vergiftigde. Aanvullend bewijs daarvan zien zij in het feit dat hij doof was sinds 1792. Het kan echter ook een ontwikkeling van de visie van Goya op het leven geweest zijn, die sterk zijn stijl beïnvloedde. Hij maakte steeds meer schilderijen zonder opdracht.
Nadat het leger van Napoleon Spanje bezette, trok hij zich terug in zijn Quinta del Sordo (De villa van de dove). Na het vertrek van de Fransen, kwam het repressieve Spaanse koninklijke regime weer terug. Hij keerde zich daarvan af en stierf uiteindelijk in vrijwillige ballingschap in Bordeaux.
In 1901 werd zijn lichaam naar Spanje overgebracht en in 1919 bijgezet in de Ermita de San Antonio de la Florida in Madrid.
[bewerk] Werken
Veel van het werk van Goya hangt in het Museo del Prado in Madrid.
Goya werd dan ook veel beïnvloed door de de Verlichting. Goya schilderde echter ook historische gebeurtenissen en ontwierp vrolijke scènes in rococostijl voor tapijten (gobelins).
Op latere leeftijd schilderde hij steeds meer gevechtscènes met de nodige lijken, vol afschuw voor de Franse bezetters (zie hierna).
Hieronder zijn twee van Goya's beroemdste schilderijen afgebeeld, bekend als:
- "De geklede Maja" (La Maja vestida)
- "De naakte Maja" (La Maja desnuda)
Maja was de benaming voor een knap volksmeisje. De twee schilderijen laten dezelfde vrouw in dezelfde pose zien, en waren wellicht bedoeld om buiten respectievelijk binnen de deuren van een slaapkamer te hangen. Met deze werken lokte Goya een conflict uit met de inquisitie. Met name het feit dat de naakte vrouw geen Griekse godin of een dergelijke grootheid is, en ook het feit dat ze de kijker recht aankijkt, was bijzonder schokkend voor die periode.
[bewerk] Schilderstijl
Het werk van Francisco Goya behoort tot de Barok, Rococo en Romantiek.
De invloed van Goya op latere kunst is van belang, omdat zijn kunst de tradities van destijds ondermijnde. Hij liep vooruit richting het expressionisme en het surrealisme. Bovendien schilderde hij subjectief. Zijn nadruk op een scherpe voorgrond en een vagere achtergrond loopt vooruit op de kunst van Manet. Door de werken uit zijn latere periode wordt Goya gezien als een voorloper van de moderne kunst.
[bewerk] Schilderijen
- Doña Teresa Sureda Zie schilderijen
- Self-Portrait
- Ferdinand Guillemardet
- Self-portrait
- The Swing
- The Colossus
- Portrait of Mariana Waldstein
- Gaspar Melchor de Jovellanos
- Duchess of Alba
- The Fire
- Don Manuel Osorio Manrique de Zuñiga
- The Parasol
- Marquesa de Pontejos
- The Pottery Vendor
- Charles III
- Maria Teresa of Vallabriga on Horseback
- The Maja and the Masked Men
[bewerk] Musea
De schilderijen zijn in vele musea te zien onder andere:
- Metropolitan Museum of Art in New York City
- Louvre in Parijs
- Hermitage in St Petersburg
- Museum of Fine Arts in Boston
- National Gallery of Art in Washington D.C.
- Museo del Prado in Madrid
- National Gallery in Londen
[bewerk] Biografieën
- Goya door Lion Feuchtwanger (biografische roman)
- Goya door Robert Hughes, 2003.
[bewerk] Film
Het leven van Goya is in verschillende films geportretteerd:
- Goya in Bordeaux
- Volaverunt
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Francisco de Goya y Lucientes van Wikimedia Commons. |
[bewerk] Externe links
[bewerk] Bronnen
Engelse Wikipedia, diverse websites, het boek Schilderkunst van A tot Z, uitg. Rebo.
