Bussum

Gemeente Bussum


(Wapen van Bussum)		(Vlag van Bussum)

Provincie

Noord-Holland

Hoofdplaats

Bussum

Oppervlakte
- Land
- Water

8,10 km²
8,04 km²
0,06 km²

Inwoners
Bevolkingsdichtheid

31.321 (1 augustus 2006)
3890 inw./km²

Geografische ligging

52°28' NB 5°20' OL

Geografische ligging

{{{coordinaten}}}

Belangrijke verkeersaders

A1, N236

{{{station}}}

035

1400-1406

Het Gooi en Vechtstreek

Officiële website

www.bussum.nl

Politiek

Burgemeester (lijst)

Milo Schoenmaker (VVD)

Bestuur

{{{bestuur}}}

Zetels
{{{partijen}}}

{{{zetels}}}

Bussum ( uitspraak (info·uitleg)) is een plaats en gemeente gelegen in het zuidoosten van de Nederlandse provincie Noord-Holland. De gemeente telt circa 31.000 inwoners op een oppervlakte van slechts 8 km² met bijna geen water. In 2004 was 21% van de inwoners ouder dan 65.

Binnen de gemeentegrenzen liggen geen andere kernen, maar de bebouwde kom van de gemeente Naarden grenst direct aan Bussum. Beide gemeente delen dan ook het NS-station Naarden-Bussum. De huidige burgemeester is Milo Schoenmaker.

[bewerk] Geschiedenis

Bussum is een oud dorp op de Gooise heide, ontstaan rond het jaar 1000 en omgeven door bossen, met destijds vooral arme boeren en schaapherders, later ook meer spinsters en wevers. De naam zou afgeleid zijn van het woord "Bosheim", wat huis in het bos zou moeten betekenen. In 1817 scheidde het zich af van Naarden waar het toen toe behoorde. In 2006 zijn (mede onder druk van de Provincie Noord-Holland) officiële onderzoeken en besprekingen gestart om de mogelijkheden en wenselijkheden van samenvoeging (hereniging) vast te stellen. De ontwikkeling van het dorp werd steeds belemmerd door Naarden en nam pas een echte aanvang met de komst van de spoorlijn naar Hilversum in 1874. Toen vestigden zich aanvankelijk rijke Amsterdammers in het rustige dorp, zoals telgen uit de familie Dreesmann (van V&D). Deze familie gaf een fors bedrag voor de bouw van de St.-Vituskerk.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog herbergde Bussum het opmerkelijk grote getal van meer dan 1000 Belgische vluchtelingen, waaronder enkele schrijvers. Dit aantal was mede het werk van uitgever C.A.J. van Dishoeck, die zich als Zeeuw verwant voelde met de Belgen en die ook veel beroemde Belgische auteurs uitgaf. van Dishoeck was voorzitter van het plaatselijke vluchtelingencomité en lid van het landelijk hoofdbestuur.

[bewerk] Frederik van Eeden en Walden

Opmerkelijk was de vestiging van de kolonie Walden bij de Franse Kamp, door de psychiater en schrijver Frederik van Eeden. Hij richtte deze socialistische (tuinbouw) kolonie in 1898 op het landgoed Cruysbergen op, gebaseerd op onder meer gemeenschappelijk grondbezit. De kolonie was ook bedoeld als rustoord voor psychiatrische patiënten. De opzet mislukte door vooral het weinig zakelijk beheer. Na eerst omgezet te zijn in een verbruikscoöperatie ging Walden in 1907 toch failliet. De financiële moeilijkheden met Van Eedens Amsterdamse coöperatie 'De Eendracht' in hetzelfde jaar droegen bij aan deze mislukking. Het idee van Walden had Van Eeden ontleend aan het populaire boek 'Walden or Life in the Woods' (1854) van Henry David Thoreau.

[bewerk] Bussum als literaire plaats

Wester- en Bussumerheide

In de eerste helft van de 20ste eeuw woonden in Bussum veel schrijvers en dichters, aangetrokken door de rust en het landschap, en de nabijheid van Laren, waar zich in de decennia daarvoor veel schilders hadden gevestigd. Bovendien was de spoorlijn naar Amsterdam voor hen belangrijk. Naast de bovenvermelde Van Eeden woonden vóór 1940 onder meer in Bussum dichter en communist Herman Gorter (dichter van de 'Mei'), de dichter en polemist Willem Kloos, en de dichters of schrijvers Jan Veth, P.L. Tak, jhr. Nico van Suchtelen, Ina Boudier-Bakker, Willy Corsari, Marianne Philips en de uitgevers C.A.J. van Dishoeck en Bert Bakker.

Na de oorlog woonden in Bussum de auteurs Jo van Ammers-Küller (jarenlang de meest vertaalde Nederlandse auteur ooit), Herman Pieter de Boer, Willem Duys, Lidy van Marissing, Anton Marja, Willem Brandt, Nel Noordzij, Gerrit Borgers, Herman Pleij, Frida Vogels, Hans Andreus, Eli Asser, Floris Bakels, Karel Roskam, Mellie Uyldert, Rudolf Geel, Clinge Doorenbos, Cissy van Marxveldt, Paul Biegel, Jan Mulder, Wim de Bie, Ronald Plasterk (columnist en wetenschapper), Margriet de Moor, Youp van 't Hek en de uitgever Theo Sontrop. Bussum figureert zodoende regelmatig in allerlei boeken en gedichten. Godfried Bomans refereerde regelmatig aan Bussum als de saaiste en burgerlijkste plaats die hij kende, bewoond door de ... saaiste en burgerlijkste mensen.

Een van de beroemdste letterontwerpers van Nederland, internationaal befaamd, woont te Bussum: Gerard Unger. Bussum telt nu nog steeds een relatief hoog aantal kunstenaars onder zijn bewoners. Marcus van der Heide heeft in 1984 een beschrijving gemaakt getiteld Bussum door schrijversogen (uitgave de Gooibergpers, Bussum).

[bewerk] Familie Bredius

Bussum heeft een grote collectie Rembrandts binnen zijn grenzen gehad. Deze waren in het bezit van de familie Bredius uit Amsterdam, die de Hofstede Oud Bussem bezat, waar Abraham Bredius (1855-1946), groot Rembrandtkenner en -verzamelaar, later directeur van het Mauritshuis en archiefvorser enige tijd woonde. Naar hem is de Brediusweg genoemd, een belangrijke weg in Bussum. Een ander belangrijke persoon in Bussum was de uitgever C.A.J. van Dishoeck, wiens succesvolle uitgeverij (met auteurs als Theo Thijssen en Rien Poortvliet) bestond tot ongeveer 1980, en toen opging in Unieboek.

[bewerk] Eerste TV-uitzending

Studio Irene

Na de oorlog vond in Bussum de eerste Nederlandse openbare televisie-uitzending plaats vanuit studio Irene, een voormalige protestante kerk in het centrum van de plaats (intussen afgebroken). Hoewel het er naar uitzag dat de televisiebedrijven zich in Bussum zouden vestigen, lukte dat toch niet mede door een grote brand en laksheid van de zijde van de gemeente. Studio Irene is afgebroken en vervangen door een relatief groot nieuwbouwproject met winkels en woningen in het centrum.

Ook het Journaal (aanvankelijk NTS-Journaal geheten, later NOS-Journaal) was aanvankelijk in Bussum gevestigd. Door de vele spoorwegovergangen, die op de drukke lijn Amsterdam-Hilversum vaak en lang achtereen dicht zijn, gebeurde het wel dat een redacteur met een filmrol voor de gesloten spoorwegbomen kwam te staan, en hem dan maar eroverheen gooide naar de chauffeur van de studio, die aan de andere kant stond te wachten.

Tot in 2006 zit MTV-TMF nog in Bussum in het plaatselijk bekende Studio Concordia (iets ten westen van station Naarden-Bussum). Medio 2007 zal men echter naar elders verhuizen, waarmee Bussum haar laatste grote mediabedrijf zal verliezen.

[bewerk] Demografie

Watertoren van Bussum

Door de positie van Bussum als forenzen- en bejaardenplaats zijn er meer bekende Nederlanders gestorven in Bussum dan er geboren werden. Bijvoorbeeld de CPN-voorman Paul de Groot stierf in Bussum, de journalist Meijer Sluyser, de socialist en vrijzinnig predikant Gerrit Melchers, de socialist Cornelis Werkhoven, de socialist en uitgever Abraham Soep, de econoom, socialist en uitgever prof dr Nicolaas Posthumus. De plaats telt acht bejaardenhuizen of serviceflats, en heeft een relatief groot aantal inwoners boven de 65 jaar, welk getal snel stijgt.

[bewerk] Moderne ontwikkeling

Parkeerterrein station Bussum-Zuid

In de jaren zestig werd Bussum uitgebreid in de richting van Hilversum, met nieuwbouw in weinig fantasievolle wijken. De plaats kenmerkt zich vooral door een rustige ontwikkeling.

Bussum heeft geen grote bedrijven binnen zijn gemeentegrenzen, behalve de Kolonel Palmkazerne (bezit tevens een museum) van de Landmacht, die echter in 2006 gesloten wordt. Op een deel van het kazerneterrein was enkele jaren een groot asielzoekerscentrum gevestigd, het AZC Crailo. Er zullen woningen en bedrijven komen. Langs de spoorbaan ligt het complex van cacaofabriek Bensdorp, bekend van de "bros bros bros" repen met meer lucht dan chocolade. De fabriek sloot in 2004 haar deuren en het terrein werd verkocht aan een woningbouwvereniging. De architectonisch waardevolle delen van het Bensdorp complex blijven behouden, evenals de schoorsteen en ingepast zullen woningen en ateliers gebouwd worden.

In 1966 opende de Nederlandse Spoorwegen station Bussum-Zuid als een van de eerste parkeer-stations, bovendien uitgevoerd in bielzenarchitectuur, die toen grote populariteit verwierf op kleine stations en in tuinen. Dit facet is in 2006 vervangen door beton. De functie van parkeerstation heeft het station nog steeds maar omdat nog maar twee van de zes snel- en stoptreinen per richting er elk uur stoppen heeft het aan betekenis ingeboet. Bij het station is een Bastion-hotel gevestigd.

[bewerk] Fusie met buurgemeenten

Al tientallen jaren loopt de discussie over een eventuele fusie met Naarden. Onder regie van de Provincie Noord-Holland, zijn in het derde kwartaal van 2006 officiële besprekingen en onderzoeken gestart naar de mogelijkheden van een samenvoeging van Naarden en Bussum. Het eerste onderzoeksrapport is begin oktober 2006 gepresenteerd en in de daarop volgende weken worden de mogelijkheden met inwoners en politiek besproken. Ook wordt gepleit voor annexatie van de aan Bussum grenzende woonwijk de Hilversumse Meent, die bij de gemeente Hilversum hoort, maar waarvan de meeste bewoners vooral op Bussum zijn gericht voor hun boodschappen, onderwijs, sociale activiteiten, medische en andere voorzieningen, vooral omdat de Meent dicht tegen Bussum aanligt en geen directe banden met Hilversum bezit. De provincie Noord-Holland zag graag dat van de nieuwe door samenvoeging te vormen gemeente ook Muiden en Weesp deel zouden gaan uitmaken, omdat die gemeenten te klein zijn om zelfstandig goed voort te kunnen maar daar bestaat in Bussum geen enkel draagvlak voor.

[bewerk] Overige kenmerken

[bewerk] Politiek

De gemeenteraad van Bussum bestaat uit de volgende partijen:

VVD (7 zetels)
PvdA (5 zetels)
CDA (4 zetels)
GroenLinks (4 zetels)
D66 (2 zetels)
ChristenUnie (1 zetel)

Sinds de tweede wereldoorlog vormt de VVD samen met CDA (voorheen haar voorgangers) en PvdA het college in de gemeente. Hoewel Bussum bestuurd kan worden door vier wethouders, leveren alledrie de partijen er slechts één elk. De gemeente wordt bestuurd volgens het harmoniemodel en pas sinds 2004 mogen er commissieleden plaatsnemen die geen raadslid zijn. De politiek in Bussum kenmerkt zich door veel direct contact tussen kiezers en gekozenen en een open overlegstructuur.

[bewerk] Cultuur, sport en recreatie

Sint-Vituskerk

De plaats bezit een groot theater, Spant! (in 2005 verbouwd, voorheen "Het Spant" geheten), en een kleiner podium, het Elckertheater, waar het Filmhuis de voorstellingen verzorgd en er jeugdtheatervoorstellingen en een theaterschool gehuisvest zijn. Het Filmhuis heeft zal in 2006 een eigen huisvesting krijgen in het gebouw "Cameleon" en het jeugdtheater verhuisd naar een nieuwe huisvesting in de nieuwe "Brede School". Bussum heeft verder een jazzcafé, 'Langs de Lijn', met wekelijkse optredens waar het jaarlijkse Goois Jazzfestival plaats heeft. In Bussum zijn diverse resten over van de Hollandse waterlinie te vinden, waaronder een in 2005 compleet gerestaureerde oude fortificatie hiervan, genaamd "fort Werk IV" wat midden in het dorp achter het theater Spant! ligt. Bussum heeft verder naast de gebruikelijke recreatievoorzieningen een fietscrossbaan, een skatebaan en klimhal en sinds september 2006 een nieuw overdekt zwembad, dat tevens over een therapiebad voor ouderen, revaliderenden en gehandicapten beschikt. Bussum huisvest vele sportverenigingen waaronder de bekende in de hoofklasse uitkomende honkbal- en softbalvereniging HCAW (Honkbal Club Allen Weerbaar) die tweemaal Nederlands Kampioen werd en sinds jaar en dag vele spelers levert voor het nationaal team.

[bewerk] Kerken

In Bussum staat het rijksmonument, de voormalige katholieke Sint-Vituskerk, een neogotische basiliek die rond 1884 werd gebouwd naar een ontwerp van P.J.H. Cuypers en die begin 21ste eeuw werd verbouwd tot appartementencomplex met behoud van de monumentstatus. Het gemeentelijk monument de Onze Lieve Vrouwekerk uit 1921 (bijnaam "Koepelkerk" vanwege de neo-Byzantijnse koepelconstructie) is een ontwerp van J.Th.J. Cuypers en P. Cuypers Jr., respectievelijk P.J.H. Cuypers' zoon en kleinzoon. De belangrijkste protestantse kerk is de Wilhelminakerk, een laat werk van Tjeerd Kuipers.

Vanuit studio Irene in Bussum, een voormalige kerk, werd op 2 oktober 1951, 20.15 uur, de eerste (zwart/wit) televisie-uitzending van Nederland uitgezonden. Het gebouw is afgebroken.

[bewerk] Coffeeshop

Sinds 1982 heeft Bussum één locatie voor een coffeeshop die door de gemeente gedoogd wordt. Hierbij wordt er toezicht gehouden door een oorspronkelijk door de gemeente opgerichte maar inmiddels verzelfstandigde stichting. Dit model heeft navolging in andere plaatsen gehad en staat bekend als het 'Model Bussum'.

[bewerk] Scholen

De katholieke St.-Jozefkerk aan de Ceintuurbaan hoek Laarderweg uit de jaren '50.

De vier middelbare scholen in Bussum zijn:

Goois Lyceum
Sint Vituscollege
Willem de Zwijgercollege
De Fontein (voorheen Fontein Mavo)

[bewerk] Wijken

In Bussum zijn verschillende wijken te vinden. Enkele hiervan zijn:

Oude Dorp
Het Spieghel (sinds 15 november 2006 een Beschermd Dorpsgezicht)
Brediuskwartier (sinds 15 november 2006 een Beschermd Dorpsgezicht)
Bussum-Zuid
Franse Kamp
Westereng
Oostereng

[bewerk] Geboren in Bussum

Gerlacus Moes (10 augustus 1902), zwemmer (overleden 1965)
Herman Felderhof (21 november 1911), radioverslaggever en omroepbestuurder (overleden 1994)
Paul Biegel (25 maart 1925), schrijver van kinderboeken (overleden 2006)
Fons Jansen (12 oktober 1925), cabaretier (overleden 1991)
Willem Duys (17 augustus 1928), radio- en tv-presentator, muziekproducent
Frida Vogels (9 januari 1930), schrijfster
Anton Haakman (7 september 1933), schrijver
Henny Stoel (13 juli 1945), nieuwslezeres
Tessa de Loo (15 oktober 1946), schrijfster
Marc Klein Essink (18 maart 1960), acteur en presentator
Peter Heerschop (7 september 1960), acteur, cabaretier en tekstschrijver
Raoul Heertje (3 november 1963), tekstschrijver en stand-up comedian
Esther Roord (25 januari 1965), actrice
Ruud Hesp (31 oktober 1965), voetballer
Ellen Elzerman (22 januari 1971), zwemster
Thekla Reuten (16 september 1975), actrice
Ivar van Dinteren (3 mei 1979), voetballer