Black metal
| Black Metal | |
|---|---|
| Stylistische oorsprong: | Thrash metal, Death metal, Heavy metal, Klassieke muziek |
| Culturele oorsprong: | Late Jaren Tachtig Europa, vooral in Noorwegen |
| Vaak toegepaste instrumenten: | Gitaar – Basgitaar – Drumstel – Keyboards |
| Mainstream populariteit: | underground |
| Afgeleide varianten: | |
| Subgenres | |
| Melodic black metal – Suicidal Black Metal – NSBM | |
| Fusion genres | |
| Blackened Death Metal – Folk metal – Pagan metal – Vedic metal – Viking metal | |
| Regionale scenes | |
| Duitsland – Israël – Scandinavië – VS – Pakistan – Noorwegen | |
| Andere onderwerpen | |
| Bands – Muzikanten – Norsecore – Grunt | |
- Dit artikel gaat over het muziekgenre black metal, voor het gelijknamige Venom-album zie Black Metal (album).
Black metal is een subgenre van de heavy metal, dat zich afsplitste van de vroege thrash metal- en death metal-scene. Rond de jaren ’90 verspreidde black metal zich vanuit Scandinavië, met name Noorwegen, eerst over Europa, later ook over de hele wereld, onder andere Amerika en het Midden-Oosten.
Black metal onderscheidt zich niet alleen door zijn muziek van andere genres in de black metal, maar ook door zijn achterliggende thematiek. Veelal gekenmerkt door zijn satanistisch, heidens en over het algemeen misantropisch gedachtegoed, scheidt black metal zich duidelijk af van de andere extreme genres in de metal, al komen de bovengenoemde thema’s in meer of mindere mate ook in de andere genres aan bod (zie kenmerken). Centraal staat de verachting van de mens, zijn religie en de maatschappij waarin zij zich manifesteert, daarnaast kent black metal veel terugkerende thema’s over depressie, suicide, oorlog, genocide en aanverwante ideologiën die de ‘negatieve’ kant van de mens benadrukken. Hoewel veel groepen hun ideologie serieus nemen, gaat black metal ook vaak gepaard met een hoop theater. Satanisme etc. worden hier eerder gebruikt om te shockeren. Met name Britse black metal kent een hoog gehalte aan theaterale black metal bands, zo kan het satanisme van een groep als Venom gerust worden afgedaan als een soort grap en een pose.
Muzikaal kent black metal een grote diversiteit: van snel tot langzaam, extreem minimalistisch tot veel tempoveranderingen. Weinig genres in de metal zijn zo ongedefiniëerd en toch gebonden aan diverse concrete grenzen. De bezetting van een black metal-band is veelal gelijk aan die van andere genres: een drummer, een of twee gitaristen, een basgitarist en een vocalist. Daarnaast hebben diverse bands ook nog een toetsenist en eventuele andere instrumenten. De drumcomputer komt ook vaak voor, vaak gebruikt door éénmansbands.
Standaard in de black metal zijn de schelle vocalen die niet zo zeer gezongen worden, maar meer gelijkenis tonen met een krijs. Veel minder tot nauwelijks gebruikelijk zijn de lage, gutterale vocalen zoals de grunt uit de death metal. Het gitaarwerk is meestal zeer monotoon en bestaat vaak uit het herhalen van enkele riffs of akkoorden. Tegelijkertijd zijn er ook bands die een groot assortiment aan riffs bieden, bijvoorbeeld Emperor. Het drumwerk is meestal iets minder belangrijk, double bass-getrappel en blastbeats vormen veelal de ruggengraat van de muziek. De basgitaar volgt vaak de gitaarriffs of het drumpatroon en is niet altijd te horen, zeker niet bij Black metal-groepen die zweren bij een ondermaatse, opzettelijke slechte productie. Daarnaast gebruiken sommige bands voor de atmosfeer nog keyboards terwijl andere bands dit niet vinden passen bij de algehele sfeer van black metal.
Toch is er nog veel onenigheid over wat precies black metal is. Zo profileren groepen als Cradle of Filth, Dimmu Borgir, The Kovenant en …And Oceans zich als black-metal groepen, terwijl anderen het daar totaal oneens mee zijn. Bands als Dimmu Borgir en The Kovenant (destijds nog Covenant) speelden vroeger nog pure black metal, maar gingen later meer experimenteren. Daarnaast wordt deze bands vaak een te commercieel imago verweten. Een veel gehoord argument voor is dat deze bands alleen de breedheid van black metal aantonen, door te laten zien dat black metal ook gecombineerd kan worden met andere stijlen. Daartegen staat als argument dat voornoemde bands vaak overlapping tonen met death metal, NWOBHM en/ of industrial metal, waarbij het black metal component nog nauwelijks tot niet aanwezig is.
Inhoud |
[bewerk] Kenmerken
Black metal is onder andere herkenbaar aan de volgende punten (alhoewel niet alle punten exclusief aan de black metal zijn, en dus ook dikwijls bij andere genres kunnen voorkomen):
- Gitaren die veel gebruik maken van tremelo-techniek.
- Snelle percussie die veel gebruik maakt van dubbele basgetrappel en blastbeats.
- Veelal schreeuwende vocalen, vaak met stemvervormers. (Zie Grunt)
- Relatief dik of zacht gitaargeluid, zit er meestal nooit tussenin, met distortion.
- Overwegend een satanistische, misantropische, heidense en/ of anti-christelijke thematiek.
- Onconventionele songstructuren, zo is black metal vaak niet opgebouwd volgens de typische vers-refrein-vers-refrein structuur.
- Zeer kenmerkend is een typische harmonische structuur die veel minder gebruikt wordt in andere metalgenres en slechts gedeeltelijk in de filmmuziek en het expressionisme voorkomt. Men gebruikt meestal tonale akkoorden, maar speelt atonale verbindingen, waardoor de grens tussen modulatie en vaste toonaard verbroken wordt. (Het lijkt alsof ieder akkoord een modulatie is.) Stel dat je in do klein speelt en dat je de c in de kwintencirkel bovenaan zet. De klassieke muziek zal vooral van C naar G en F gaan, terwijl black metal eerder mineurakkoorden gaat spelen van C naar Es, As, Des, Fis of B. (De overkant van de grondtoon in de cirkel dus) Deze verbindingen kunnen van een triestige schoonheid, een ziekelijke waanzin tot agressieve extremiteit leiden. (daar is een ruige gitaar niet voor nodig) Er wordt dus toch een vorm van schoonheid in verborgen die vooral in symfonische black metal hoorbaar is.
[bewerk] Eerste wave
De evolutie van black metal wordt veelal uiteengezet in drie stromingen, 'waves' geheten.
De eerste wave liep gelijk met de eerste death metal-bands, en ontstond rond de jaren '80. Het waren thrash metal-bands die nieuwe extremen opzochten. Waar de eerste death metal-bands zoals Death, Massacre, Morbid Angel en Slaughter vooral de grens van snelheid en hardheid opzochten, waren de eerste black metal bands vooral gericht op een veel rauwere klank, schelle vocalen, een smerige productie en vaak een onderliggende satanistische of heidense thematiek. De muziek was echter in essentie nog vooral thrash metal. Als koplopers van deze wave worden de bands Bathory, Venom, Hellhammer en Celtic Frost genoemd. Ook Samael bracht in 1989 al het album 'Worship Him' uit. De eerste Noorse black metal-bands haalden hun inspiratie o.a. bij deze bands.
[bewerk] Tweede wave
In de tweede wave kristalliseerde black metal zich pas echt als een zelfstandig subgenre. Begin jaren '90 werd het genre vooral in Noorwegen verder gevormd. Rond de jaren '90 was death metal er immens populair, en voor veel mensen is het ook niet duidelijk wat de verschillen precies tussen black en death metal zijn. Veel black metal-bands uit deze wave speelden ook eerst death metal, zoals Darkthrone (op het album Soulside Journey), Immortal (die ontstond uit twee death metal-bands, namelijk Amputation en Old Funeral) en Emperor (die destijds nog Thou Shalt Suffer heette). Zij werden allen door Euronymous, gitarist in de band Mayhem, overtuigd om black metal te spelen. Het grootste verschil tussen de twee stijlen is dat black metal zich niet houdt aan conventionele songstructuren, terwijl de death metal van begin jaren '90 nog veelal opgebouwd was volgens een vers-refrein-vers-solo-vers-refrein structuur. In black metal was dit minder het geval. Er werd weinig aandacht aan het drumwerk geschonken, sing-along refreinen waren uit den boze, laat staan solo's. Kortom, veel eenvoudige riffs die eindeloos herhaald werden, originaliteit, creativiteit en minimalisme waren belangrijk voor de vorming van black metal. Corpse-paint werd een vast bestanddeel van de stroming: de grime onderstreepte het duivelse imago van black metal en deed de muzikanten er als lijken uit zien. Als paddenstoelen schoten de black metal-bands uit de grond, met als belangrijkste groepen: Mayhem (de band waarin Euronymous speelde), Burzum (een eenmans project van Varg Vikernes die ook als bassist in Mayhem zat), Darkthrone (de band die (naast Burzum) minimalisme tot in de puntjes uitvoerde), Immortal (vooral gekenmerkt door z'n zeer snelle sound) en tot slot was er nog Emperor die met veel orchestrale keyboard-arrangementen de trend voor de symphonic black metal zette. Enslaved uit Noorwegen hoorde in eerste instantie ook bij deze wave. Zij worden heden ten dage tot de viking metal scene gerekend, waarvan zij zelf ook de inspirators waren, al gaat hun muziek de laatste paar albums eerder richting een genre-overstijgende vorm van prog-metal. De muziek van hun eerste twee demo's was echter overwegend black metal met teksten over de vikingcultuur en heidense mythologie. In landen als Polen, Duitsland, en Frankrijk doken ook diverse black metal bands op met een frisse, nieuwe klank. De belangrijkste waren: Graveland en Perunwit uit Polen, Moonblood uit Duitsland en uit Frankrijk kwamen Les Legiones Noire bestaande uit Belketre, Mutiilation, Vlad Tepes, Torgeist, Brenoritvrezorkre en hun diverse side-projects.
Black Metal bleef echter vooral een underground-verschijnsel. Dit veranderde echter min of meer door een reeks gebeurtenissen die de openbare orde van Noorwegen verstoorden. Er waren grafschendingen en brandstichtingen in kerken. In 1993 werd Varg Vikernes (Burzum en Mayhem) vanwege het in brand steken van drie kerken én het doodsteken van medebandlid Eurynomous uit Mayhem opgepakt. Daarnaast werden leden uit Immortal en Emperor opgepakt wegens betrokkenheid bij de kerkbranden. Emperor kwam in 1995 weer in de spotlichten te staan nadat bekend werd dat Bard "Faust" Eithun, drummer van de band, een homoseksuele man had doodgestoken. Vanaf nu zou black metal altijd verbonden zijn met deze gruweldaden, al werden ze maar door een paar individuen uitgevoerd.
[bewerk] Derde wave
De derde wave is meer een mix van andere stijlen met black metal, of een kopiëren van de oudere bands.
Veel bands kopieërden de sound van Burzum en Darkthrone; de minimalistische mid-paced black metal. Zij kent een grote scene in Frankrijk, met bands als Antaeus, Arkhon Infaustus, Deathspell Omega, Blut Aus Nord; in Duitsland met bands als Nargaroth, Katharsis, Odal en Ulfsdalir en in België met Kludde.
Anderen concentreerden zich meer op het satanische imago van Mayhem en de ongekende snelheid van Immortal. Zo snel spelen als je kunt werd het kenmerk van bands als Dark Funeral, Marduk en Gorgoroth, soms ook sarcastisch norsecore genoemd.
Een nieuwe belangrijke stroming werd de 'symphonic black metal'. Vooral geïnspireerd door de sound van Emperor maken zij black metal met sfeervolle keyboards, zoals bijvoorbeeld Dimmu Borgir.
Weer anderen zochten hun heil in andere thema's dan het ondertussen tot cliché verworden satanisme. Een aantal bands ging nationalisme, folklore, racisme en fascisme combineren met de rauwe klank van black metal. Deze stroming kent vooral aanhang in Oost-Europa en luistert naar de naam NSBM ('national socialist black metal'); een verwijzing naar het nazisme. De teksten zijn niet altijd openlijk racistisch, vaak schuilt het pro-arische en nationalistische gedachtengoed in veelal dubbelzinnige teksten. Bekende bands zijn Graveland en Veles uit Polen; Forest, Branikald uit Rusland; Absurd en Bilskirnir uit Duitsland en Kristallnacht uit Frankrijk. Muzikaal zijn er nauwelijks verschillen met andere black metal te noemen (alhoewel sommige NSBM-bands meer richting RAC en nazi-punk neigen). Het verschil met andere black metal ligt dus hoofdzakelijk in de ideologie.
Nog een andere substijl is de pagan black metal. Ook deze bands concentreren zich op de eigen cultuur en in de teksten vinden we dan ook veel oude sagen, legendes en andere folklore terug. De muziek wordt begeleidt door synthesizers of traditionele instrumenten zoals fluiten en hoorns. Voorbeelden zijn Cyhiriaeth, Eald en Dhaubgurz uit Spanje; Pagan Reign en Nokturnal Mortum uit Rusland en Surturs Lohe uit Duitsland.
De scene in Amerika was al lange tijd bekend door bands als Absu, Judas Iscariot en Sarcophagus. Rond de eeuwwisseling kregen echter steeds meer bands uit Amerika bekendheid. Zij spelen een rauwe maar melodische vorm van black metal. Voorbeelden zijn Krieg, Weltmacht en Averse Sefira. Al snel werd de term USBM ('united states black metal') gebruikt om deze bands aan te duiden. Eén band viel op, Xasthur. De muziek van Xasthur was langzamer en leek daardoor op doom metal: langzame keyboards en hysterische schreeuwen kenmerken de sfeer. Omdat Xasthur zo verschilde van de USBM en andere black metal werd ze aangeduid als Suicidal Black Metal. Andere bands uit die substijl zijn de Nederlandse Nibdem en het Zweedse Shining.
Tot slot is er nog een stroming die op het eerste gezicht vrij weinig te maken heeft met black metal doordat er geen duidelijke songstructuren te horen zijn, noch de traditionele instrumenten. Deze stroming concentreert zich om een gigantische, onmenselijke muur van geluid die de luisteraar omver werpt. Abruptum uit Zweden is een pionier in het genre, en ook al in de tweede wave actief. Andere bands zijn het Nederlandse Stalaggh en de Duitse Sadistic Penetration.
[bewerk] Verdere varianten
Zoals hierboven al duidelijk werd zijn er in de black metal tal van varianten, die in meer of mindere mate bij het genre gerekend worden. Sommige terecht, andere misschien onterecht. Zo zijn er obscure stijlen als verdic metal, troll metal en war metal. Anderszijds zijn er abstrakte genres zoals melodic black metal, blackened death metal en black death metal die allemaal door elkaar gebruikt worden. Hieronder volgt een lijst met stijlen die gerelateerd worden aan de black metal.
Melodic black metal wordt vaak verward met symphonic black metal terwijl het verschil tussen beide vrij groot is. Beide zijn in essentie black metal, maar bij symphonic black metal ligt de nadruk op het gebruik van keyboards. Melodic black metal is daarentegen meer een heavy metal-versie van black metal. De nadruk ligt op melodiezere riffs, keyboards ter ondersteuning, en vaak is er ook sprake van overlapping met death metal. De muziek is doorgaans sneller dan traditionele black metal en ligt dicht bij de norsecore, al kent melodic black metal een grotere variateit aan riffs. De produktiekwaliteit van melodic black metal ligt ook hoger dan die van de meer traditionele black metal en een professionele studiomix is dan ook niet ongewoon. Mede hierdoor kent melodic black metal een grotere mainstream populairiteit dan andere vormen van black metal. Bekende bands zijn het Zweedse Dissection, Naglfar en Siebenbürgen, het Franse Anorexia Nervosa, de Noorse bands Ancient en Covenant en het Engelse Hecate Enthroned.
[bewerk] Black metal bandlijst
Voor een uitgebreider overzicht, zie Lijst van blackmetalbands.
[bewerk] Boeken
Lords of Chaos: The Bloody Rise of the Satanic Metal Underground door Michael Moynihan en Didrik Søderlind
| Extreme Metal | |
|---|---|
| Stylistische oorsprong: | Hardcore punk, Klassieke Muziek, Thrash Metal |
| Culturele oorsprong: | Jaren tachtig, Europa en Verenigde Staten |
| Vaak toegepaste instrumenten: | Gitaar – Basgitaar – Drumstel – Keyboards |
| Mainstream populariteit: | nauwelijks |
| Subgenres | |
| Black metal - Death metal - Doom metal - Thrash metal | |
| Fusion genres | |
| Blackened death metal - Cyber metal - Folk metal - Grindcore - Melodic death metal - Drone doom - Metalcore - Symphonic metal - Thrashcore - Viking metal | |
| Andere onderwerpen | |
| Grunt | |
