Taĝikio

El Vikipedio

Respubliko Taĝikistano Ҷумҳурии Тоҷикистон
Nacia himno: Surudi milli
Nacia devizo: {{{nacia devizo}}}
Bazaj informoj
Ĉefa(j) lingvo(j)	taĝika
Ĉefurbo	Duŝanbeo
Religio(j)	Islamanoj (plejmulto), kristanoj, ateistoj, judoj ka.
Areo % akvo	143.100 km² 0,3%
Loĝantaro Loĝdenso	7.163.506 (2005) 50/km²
Valuto	Somoni (TJS)
Horzono	UTC +5 (somere +6)
TTT | Landkodo | Tel.	.tj | TJ | 992
Politiko
Politika sistemo	Respubliko
Ŝtatestro	Prezidento Emomali Rahmonov (ekde 1994)
Ĉefministro	Okil Okilov
Nacia tago
Sendependeco	9-a de septembro 1991 (de Sovetunio)
Esperanto-movado
Esperanto-asocio	{{{esperanto-asocio}}}

Taĝikio (taĝike: Тоҷикистон, Toĝikiston) estas lando en Centra Azio, membro de KSŜ, eksa respubliko de Sovetunio. La lando ne havas eliron al maro, 93% de ĝia teritorio estas montaro.

Taĝikio havas komunan limon kun Afganio, Ĉinio, Kirgizio kaj Uzbekio. Taĝikio havas du eksklavojn en Kirgizio kaj unu en Uzbekio — ili formiĝis dum disdivido de fekunda Fergana valo inter la centr-aziaj respublikoj laŭ la etna principo.

La ĉefa loĝantaro de la lando estas taĝikoj (79,9% en 2000). Loĝas ankaŭ aliaj iranlingvaj popoloj (multe influitaj de la taĝika kulturo kaj lingvo), rusoj, uzbekoj, kirgizoj ka.

• Urboj: Leninabad (106 mil), Kuljab (41 mil).
• Provincoj:
  • Duŝanbeo (urbo) 604 000 loĝantoj
  • Gorno-Badaĥŝan 161 000 loĝantoj, 63 700 kv.km.
  • Karotegin 1 085 000 loĝantoj, 28 400 kv.km.
  • Ĥatlon 1 703 000 loĝantoj 24 600 kv.km.
  • Ĥuĝand (Suhd) 1 559 000 loĝantoj 26 100 kv.km.

Enhavo 1 Historio 2 Politiko 3 Ekonomio 4 Esperanto-movado 5 Eksteraj ligoj

[redaktu] Historio

En 1925 Taĝikio eniris Sovetunion kiel aŭtonoma parto de Uzbekio. En 1929 ĝi iĝis memstara respubliko de la unio.

Tuj post sendependiĝo okazis sanga interna milito, kiu daŭris ĝis 1997, kiam estis formita koalicia registaro de sekularistoj kaj islamistoj. Armitaj konfliktoj tamen sporade okazis ankaŭ post la jaro 1997.

[redaktu] Politiko

[redaktu] Ekonomio

• Eksporto: kotono, nutraĵoj (fruktoj, legomaro), metalo.
• Pokapa GNP: 1200 USD.

[redaktu] Esperanto-movado

En Taĝikio ekzistas bona tradicio de Esperanto-movado. Kvankam ĉefe pro ekonomia situacio la movado nun stagnas, la lokaj esperantistoj penas okazigi Esperanto-eventoj, renkontiĝojn, kursojn de la lingvo ks.

Iĝis tutmonde konata juna taĝika esperantisto Saidnabi Saidilhomzoda, kiu subtenita de UEA gvidis kurson de Esperanto en Kabula Universitato (Afganio) en 2005.

[redaktu] Eksteraj ligoj

  lingvaj situacio kaj leĝaro en Taĝikio (france)

  Intervjuo donita de Saidnabi Saidilhomzoda al Slavik Ivanov pri la Kabula kurso de Esperanto eo ru

Ŝanhaja Organizo por Kunlaboro
Ĉinio  | Kazaĥio  | Kirgizio  | Rusio  |Taĝikio|  Uzbekio |
Spektantaj ŝtatoj: Barato | Irano | Mongolio | Pakistano