Edgar Allan Poe
Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije
| Edgar Allan Poe | |
|---|---|
 Američki književnik |
|
| rođen: | 19. januar, 1809. Boston, SAD |
| preminuo: | 7. oktobar, 1849. Baltimore, SAD |
Edgar Allan Poe (Boston, 19. januar 1809. - Baltimore , 7. oktobar 1849.), američki književnik koji je stvorio žanr kriminalističkog romana.
Sadržaj |
[izmijeni] Biografija
Njegov otac i majka, David Poe ml. i Elizabeth Hopkins Poe (oboje zanimanjem glumci) preminuli su u roku od dvije godine (otac 1810., majka 1811.) nakon njegova rođenja - nakon toga, Poe je odveden u Richmond, gdje je živio kod Johna Allana, te onda poslan u Englesku gdje je od 1815. do 1820. pohađao Manor School u Swindon Newingtonu. Nikad legalno usvojen, prezime Allan uzeo je kao srednje ime.
Godine 1826., Poe odlazi na studij na virdžinijski univerzitet pod imenom University of Virginia, ali je izbačen zbog kockarskih dugova, što ga dovodi u svađu s Johnom Allanom koji ga se tada odrekao kao sina. Godine 1827. pridružio se vojsci, lagavši o svom imenu i dobi; 1830. stiže do West Pointa, ali je izbačen godinu kasnije zbog neizvršavanja dužnosti.
O slijedećem periodu Poeova života malo se zna, osim da je 1833. živio s očevom sestrom u Baltimoreu. Nakon što je s kratkom pričom Poruka u Boci osvojio 50 dolara, započinje karijeru pisca: u časopisima Southern Literary Messenger (u Richmondu, gdje je stvarao od 1835. do 1837.), te philadephijskim Burton's Gentleman's Magazine i Graham's Magazine (1839.-1843.), izlaze neka od njegovih najpoznatijih djela.
Godine 1836., Poe ženi trinestogodišnju rođakinju Virginiju Clemm, koja će kasnije od posljedica tuberkuloze postati invalidom, te naposlijetku i preminuti, što se smatra uzrokom Poeovog neobuzdanog alkoholizma. Slavna pjesma Annabel Lee (1849.) posvećena je Virginiji.
Njegova prva zbirka, Priče iz Groteske i Arabeske, pojavila se 1840. godine, a sadrži jedno od njegovih najpoznatijih djela, Pad kuće Usherovih. U ranim 1840ima, izlazi i Školjkareva prva knjiga, njegovo najprodavanije djelo.
Mračna poema o izgubljenoj ljubavi, Gavran donijela je Poeu svjetsku slavu kad je izdana 1845., a Ubistva u Rue Morgue te Ukradeno pismo, također iz tog perioda, smatraju se Poeovim najpoznatijim kriminalstičkim romanima. Također, bio je aktivan književni novinar.
Godine 1848., depresivan i u očaju, Poe pokušava samoubistvo. Poslije je na putu novoj zaručnici nestao na tri dana. Pojavi se u vrlo čudnom stanju u Baltimoreu, gdje je i na koncu prminuo 7. oktobra 1849.
[izmijeni] Djela
Poeov opus obiluje romanima, kratkim pričama te pjesmama i smatra se ogromnim doprinosom svjetskoj književnosti, pogotovo u žanru horora i kriminalistike.
[izmijeni] Kratke priče
- Ubistvo
- Berenica
- Crni mačak
- Bačva amontillada
- A Descent into the Maelstrom
- The Devil in the Belfry
- Anđeo svega čudnog
- Posjed Arnheim
- Eleonora
- Činjenice o slučaju gospodina Valdemara
- Pad kuće Usher
- Zlatni kukac
- Đavao perverznosti
- The Island of the Fay
- Landorov ljetnikovac
- Krabulja crvene smrti
- Mesmeričko otkrivenje
- Umorstva u ulici Morgue
- Duguljasti sanduk
- Jama i njihalo
- Prijevremeni pokop
- Ukradeno pismo
- Tišina
- Izdajničko srce
- The Thousand-and-Second Tale of Scheherezade
- Von Kempelen i njegovo otkriće
- William Wilson
- Čovjek svjetine
- Rukopis pronađen u boci
- Ligeja
[izmijeni] Romani
- Doživljaji Arthura Gordona Pyma
- Sfinga
- The System of Dr. Tarr and Professor Fether
- A Tale of the Ragged Mountains
- The haunted Palace
[izmijeni] Pjesme
- Alone
- Annabel Lee
- Eldorado
- Lenore
- Sonnet: To Science
- Zvona
- Gavran
- To Helen
- Ulalume
