Togo
Z Wikipedii
Togo, Republika Togijska – państwo w zachodniej Afryce nad Zatoką Gwinejską. Graniczy z Ghaną, Beninem i Burkina Faso.
Republique Togolaise | |||||
|
|||||
Dewiza: (fr.) Travail, Liberté, Patrie (Praca, Wolność, Ojczyzna) |
|||||
Język urzędowy | francuski | ||||
Stolica | Lomé | ||||
Ustrój polityczny | republika | ||||
Głowa państwa | prezydent Faure Eyadema | ||||
Szef rządu | premier Yawovi Agboyibo |
||||
Powierzchnia • całkowita • wody śródlądowe |
122. na świecie 56 785 km² ~4,2% |
||||
Liczba ludności • całkowita (2005) • gęstość zaludnienia |
108. na świecie 5 399 991 95 osób/km² |
||||
Niepodległość | od Francji 27 kwietnia 1960 |
||||
Jednostka monetarna | frank CFA (XOF) | ||||
Strefa czasowa | UTC ±0 | ||||
Hymn państwowy | Salut à toi, pays de nos aïeux (Pozdrawiamy Ciebie, kraju naszych pradziadów) | ||||
Kod ISO 3166 | TG | ||||
Domena internetowa | .tg | ||||
Kod samochodowy | RT | ||||
Kod telefoniczny | +228 | ||||
Spis treści |
[edytuj] Ustrój polityczny
Togo to republika. Według konstytucji z 1992 głową państwa jest prezydent, wybierany w głosowaniu powszechnym na 5 lat. Władza ustawodawcza należy do 1-izbowego Zgromadzenia Narodowego z wyborów powszechnych, o kadencji 5-letniej. Władzę wykonawczą sprawuje rząd z premierem na czele, powoływanym przez prezydenta spośród większości parlamentarnej.
[edytuj] Podział administracyjny
Togo dzieli się na 5 regionów i stolicę, razem stanowi to 30 prefektur i jedną gminę.
[edytuj] Geografia
Togo położone jest w zachodniej Afryce, nad Zatoką Gwinejską. Graniczy od wschodu z Beninem, od zachodu z Ghaną, a od północy z Burkina Faso. Większość powierzchni państwa zajmują góry i tereny wyżynne. Na południu kraju znajduje się aluwialna nizina nadbrzeżna stopniowo przechodząc na północy w wyżynę. Na południowo zachódnim brzegu kraju znajdują się pasma gór: Togo i Atakora. Togo posiada piaszczyste wybrzeże z licznymi lagunami i mierzejami. Średnie temperatury miesięczne wahają się w granicach 23-32°C.
[edytuj] Historia
Do 1918 Togo było kolonią niemiecką, którą przejęła Francja. 27 kwietnia 1960 roku Togo uzyskało niepodległość. 5 lutego 2005 zmarł rządzący tym państwem od 38 lat prezydent Gnassingbé Eyadema. Władzę w kraju przejął po nim jego syn Faure Gnassingbé.
[edytuj] Gospodarka
Kraj jest słabo rozwinięty gospodarczo. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca — 446 dolarów amerykańskich (2004). Podstawą gospodarki jest rolnictwo — wytwarza ok. 34% produktu krajowego brutto i zatrudnia ok. 69% zawodowo czynnych. Grunty orne zajmują 11,3% powierzchni kraju, większość zajęta pod uprawę roślin żywieniowych, głównie manioku, jamu, ryżu, kukurydzy, sorga, na pn. — prosa. Na eksport uprawia się kawę, bawełnę oraz orzeszki ziemne, orzeszki karité, kakaowiec (dawniej gł. uprawa eksportowa). Hodowla trzody chlewnej na pd., bydła na pn. Hoduje się też owce i kozy. Połowy ryb w lagunach i na morzu. Togo posiada jedne z największych na świecie złóż fosforytów (na pd. w Akoupamé i Hahotoé) — wydobycie 2,1 mln ton, 2000 (754 tysięcy t w przeliczeniu na czysty składnik). Eksploatuje się także wapienie, marmury, sól. Produkcja energii elektrycznej w elektrowniach wodnych. Przemysł wytwarza tylko 20,4% produktu krajowego brutto, obejmuje głównie niewielkie zakłady spożywcze i włókiennicze oraz cementownie. Rzemieślnicy wyrabiają tkaniny, produktów z liści palmowych i słomy, garncarstwo. Sieć komunikacyjna słabo rozwinięta. Linie kolejowe (dł. 568 km) głównie w pd. części kraju. 7,9 tys. km dróg kołowych, w tym 2,5 tys. km o utwardzonej nawierzchni głównie port morski i lotnisko w Lomé, port wywozu fosforytów — Kpemé. Wywóz fosforytów (48% wartości eksportu — 1991), kawy (3,6%), kakao, bawełny do Holandii, Francji, Hiszpanii, USA. Import maszyn i środków transportu, żywności, tkanin bawełnianych, produktów naftowych z Chin Indii, Francji, Holandii, Niemiec oraz Wielkiej Brytanii.
[edytuj] Demografia
(2005) | |
Liczba ludności | 5.681.519 |
Ludność według wieku | |
0 - 14 lat | 43,2% |
15 - 64 lat | 54,2% |
ponad 64 lata | 2,6% |
Wiek (mediana) | |
W całej populacji | 17,78 lat |
Mężczyzn | 17,42 lat |
Kobiet | 18,14 lat |
Przyrost naturalny | 2,17% |
Współczynnik urodzeń | 33,48 urodzin/1000 mieszkańców |
Współczynnik zgonów | 11,8 zgonów/1000 mieszkańców |
Współczynnik migracji | 0,0 migrantów/1000 mieszkańców |
Ludność według płci | |
przy narodzeniu | 1,03 mężczyzn/kobiet |
poniżej 15 lat | 1,01 mężczyzn/kobiet |
15 - 64 lat | 0,96 mężczyzn/kobiet |
powyżej 64 lat | 0,70 mężczyzn/kobiet |
Umieralność noworodków | |
W całej populacji | 66,61 śmiertelnych/1000 żywych |
płci męskiej | 74,24 śmiertelnych/1000 żywych |
płci żeńskiej | 58,76 śmiertelnych/1000 żywych |
Oczekiwana długość życia | |
W całej populacji | 52,64 lat |
Mężczyzn | 50,64 lat |
Kobiet | 54,70 lat |
Rozrodczość | 4,61 urodzin/kobietę |
[edytuj] Kultura
Podstawowe informacje o kulturze i odsyłacz do artykuły o kulturze kraju
Data | Polska nazwa | Oryginalna nazwa |
1 stycznia | Nowy Rok | |
27 kwietnia | Świeto Niepodległości | Indépendance |
Algieria • Angola • Benin • Botswana • Burkina Faso • Burundi • Czad • Demokratyczna Republika Konga • Dżibuti • Egipt • Erytrea • Etiopia • Gabon • Gambia • Ghana • Gwinea • Gwinea Bissau • Gwinea Równikowa • Kamerun • Kenia • Komory • Kongo • Lesotho • Liberia • Libia • Madagaskar • Malawi • Mali • Maroko • Mauretania • Mauritius • Mozambik • Namibia • Niger • Nigeria • Republika Południowej Afryki • Republika Środkowoafrykańska • Republika Zielonego Przylądka • Rwanda • Senegal • Seszele • Sierra Leone • Somalia • Suazi • Sudan • Tanzania • Togo • Tunezja • Uganda • Wybrzeże Kości Słoniowej • Wyspy Świętego Tomasza i Książęca • Zambia • Zimbabwe
Terytoria autonomiczne i zależne
Madera • Majotta • Reunion • Sahara Zachodnia • Somaliland • Święta Helena • Wyspy Kanaryjskie