Afryka

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Ten artykuł dotyczy kontynentu. Zobacz też: miejscowość w Polsce o tej nazwie.

Zdjęcie satelitarne Afryki

Afryka – drugi pod względem wielkości kontynent na Ziemi, ma 30,316 mln km² powierzchni, czyli 20,3 % ogólnej powierzchni lądowej naszego globu. Zamieszkuje go jedna ósma populacji Ziemi, 813 mln ludzi. Mówi się o nim, iż jest oryginalnie położony, gdyż przechodzi przez niego południk 0°, obydwa zwrotniki, a także równik. Jest najbiedniejszym kontynentem na kuli ziemskiej, dotkniętym wieloma plagami – takimi jak malaria oraz AIDS – a także miejscem, gdzie największa część ludności cierpi niedożywienie lub nawet głód. W ciągu ostatniego dziesięciolecia Afrykę przeszła fala demokratyzacji i stabilizacji wewnętrznej, choć w niektórych najgroźniejszych punktach zapalnych wciąż trwają wojny domowe. Tym niemniej zakończenie długoletniej wojny domowej w Angoli i procesy pokojowe w Demokratycznej Republice Konga i w Sudanie spowodowały, że zaczęto mówić o „Afrykańskim Renesansie” (termin uknuty przez obecnego prezydenta RPA Thabo Mbeki). Najgroźniejszymi punktami zapalnymi pozostają Burundi, Demokratyczna Republika Konga, Wybrzeże Kości Słoniowej, Liberia, Sudan, Somalia, Zimbabwe oraz południowo-wschodnia Nigeria.

Geografia

Mapa Afryki

Patrz: Geografia Afryki

Na północy leży największa pustynia świata – Sahara, a na południu najstarsza pustynia świata – Kalahari. Najdalej wysuniętym na północ punktem Afryki jest przylądek Ras al-Ghiran (37°20' N), na południe Przylądek Igielny (34°50' S), na wschód Przylądek Hafun (51°29' E) a na zachód Przylądek Almadi, położony na Półwyspie Przylądka Zielonego (17°33' W).

Największy szczyt to wulkan Kibo (5895 m.n.p.m.) leżący w masywie Kilimandżaro. Najdłuższa rzeka to Nil (6 671 km długosci), a największe jezioro to Jezioro Wiktorii (pow. 68,8 tys. km²). Najniższy punkt to depresja jeziora Assal (150 m ppm). Średnia wysokość kontynentu wynosi 658 m.

Geologia i tektonika

Płyta afrykańska złożona jest z trzech głównych platform tektonicznych: występującej na północy Platformy Saharyjskiej, położonej na południe od równika Platformy Afrykańskiej i obniżenia tektonicznego wypełnionego wodami Morza Czerwonego – Tarczy Nubijsko-Arabskiej.

Na znacznej części obszaru obserwujemy wychodnie tarcz prekambryjskich, pokryte gdzieniegdzie mezozoicznymi i kenozoicznymi pokrywami osadowymi. Na południu występują hercynidy – Góry Smocze, zaś na północy najmłodsze tektonicznie alpidy – góry Atlas wypiętrzone podczas fałdowań alpejskich.

Od Europy Afryka oddzielona jest Morzem Śródziemnym (najmniejsza odległość w Cieśninie Gibraltarskiej — 14 km), od Azji Kanałem Sueskim i Morzem Czerwonym; od zachodu Afrykę oblewa Ocean Atlantycki, od wschodu Ocean Indyjski; największa rozciągłość południkowa 8 tys. km, równoleżnikowa - 7,5 tys. km.

We wschodniej części kontynentu, na styku płyt afrykańskiej i somalijskiej, wskutek rozwiniętej działalności endogenicznej uformował się potężny system rowów tektonicznych, ciągnących się od Morza Czerwonego aż do ujścia Zambezi, nazywany Ryftem Afrykańskim. Obszar ten nadal jest obszarem aktywnym tektonicznie, występują tu katastrofalne trzęsienia ziemi oraz wybuchy wulkanów (Kamerun 1959 r., Nyiragongo Zair 1977 r.)