Mao Cedung

Из пројекта Википедија

Mao Cedung ili Mao Tse-tung ili Mao Zedong (26.12. 1893. - 9.9. 1976.) je kineski političar, vojskovođa, revolucionarni vođa i državnik koji se smatra najvažnijom ličnošću u modernoj kineskoj istoriji i jednom od najvećih ličnosti 20. vijeka.

Kao dijete imućnih seljaka tokom školovanja se uključio u radikalnu politiku, da bi godine 1921. postao član KP Kine. Kao jedan od vođa KP Kine izbjegao je bijeli teror godine 1927. U planinama jugoistočne Kine je započeo ustanak i stvorio Kinesku sovjetsku republiku te razvio vlastitu marksističko-lenjinističku doktrinu koja će se poslije nazvati maoizam. Njegovo inzistiranje na seljacima kao bazi revolucionarnog pokreta i gerilskoj strategiji je dovelo do sukoba s dogmatima koji su inzistirali na oslanjanju na radničku klasu i borbu u gradovima. Mao je taj sukob izgubio, pa su kineski komunisti, odbacivši njegovu strategiju poraženi u sukobu s nacionalističkom vojskom Čang Kaj Šeka i prisiljeni na Dugi marš u Jenan. Tamo se Mao ponovno nametnuo kao vođa i iz te baze rukovodio borbom protiv Čanga i japanskih osvajača koji su napali Kinu godine 1937. Nakon japanskog poraza u drugom svjetskom ratu komunisti i nacionalisti su nastavili rat, da bi krajem 1949. komunisti odnijeli konačnu pobjedu. 1. oktobra 1949. je proglašena NR Kina, a preživjeli nacionalisti su pobjegli na ostrvo Tajvan, koji se danas službeno smatra "otpadnutom" kineskom provincijom.

Mao Cedung je tako nakon više od jednog vijeka po prvi put uspio sve kineske teritorije staviti pod jednu vlast i okončati građanske ratove, ustanke i revolucije. Godinu dana kasnije je uspješna kineska intervencija u korejskom ratu povećala prestiž mlade države. Prvih devet godina pod Mao Cetungom su takođe zapamćene po uvođenju niza reformi - pojednostavljanju kineske abecede u svrhu povećanja pismenosti, zaustavljanju inflacije i agrarnoj reformi. No, sva su ta dostignuća zasjenjena ekonomskom katastrofom u koju se pretvorio Veliki korak naprijed. Nešto kasnije se NR Kina odmetnula od svog tradicionalnog saveznika SSSR-a i postala jednom od najizolovanijih država svijeta. Pod Mao Cedungom Kina je stvorila i testirala nuklearno oružje i tako postala velikom svjetskom silom. U nastojanju da suzbije opoziciju svojoj vlasti, Mao je godine 1966. pokrenuo Kulturnu revoluciju koja je dovela do opšteg ekonomskog i društvenog haosa. Haos je zaustavljen tek nekoliko godina kasnije.

Kult ličnosti koji je započeo za Maovog života u NR Kini je nastavljen i nakon njegove smrti. Dok ga se u Kini smatra najvećim nacionalnim junakom, dotle ga u ostatku svijeta, pogotovo među antikomunističkom javnošću, smatraju jednim od najvećih zlotvora 20. vijeka. S druge strane, mnogi njegovu revolucionarnu strategiju smatraju jednim od najblistavijih primjera vojne teorije.

Овај незавршени чланак Mao Cedung, везан је за биографије. Користећи правила Википедије, допринесите допунивши га.