Timişoara

Gemeente Timişoara

(Wapen van Timişoara) (Vlag van Timişoara)
Regio	Banaat
District	Timiş
Status	Districtshoofdstad
Oppervlakte	130,5 km²
Inwoners Bevolkingsdichtheid	325.997 (2002) 2.345 inw./km²
Belangrijke verkeersaders
Officiële website	www.primariatm.ro
Politiek
Burgemeester	Gheorghe Ciuhandu
Zetels {{{partijen}}}	{{{zetels}}}

Timişoara (Duits: Temeswar of Temeschburg, Hongaars: Temesvár, Servisch: Temišvar) is een stad in het westen van Roemenië in het district (judeţ) Timiş en de voornaamste stad van het Banaat. De stad had in het jaar 2000 een inwonertal van 330.000. De stad ligt aan de Bega, een zijrivier van de Timiş Timişoara, dat tot 1920 tot Hongarije behoorde, herbergt een groot aantal minderheden. De Hongaarse is met ruim 7% de grootste, daarna volgen de Duitsers en de Serven. De stad is een belangrijk regionaal centrum en beschikt over de op een na grootste luchthaven van Roemenië. Timişoara speelde eind 1989 een hoofdrol in de opstand tegen dictator Nicolae Ceauşescu. Johnny Weissmuller, de olympisch zwemkampioen die bekend werd door zijn rol als Tarzan, werd er in 1904 geboren.

[bewerk] Geschiedenis

Timişoara dankt zijn naam aan een burcht (Hongaars: vár) aan de Timiş die in 1154 voor het eerst door de Arabische geograaf al-Idrisi werd genoemd.

In 1552 kwam de tot dan toe Hongaarse stad aan het Ottomaanse Rijk. Het werd de hoofdstad van een van de twee vilayets die de Turken in hun Hongaarse territoria inrichtten. De stad behoorde tot de laatste gebieden die de Turken in Hongarije wisten te behouden: pas in 1716 werd de vesting door Eugenius van Savoye veroverd en kwam de stad in Oostenrijkse handen (Vrede van Passarowitz, 1718). Timişoara werd de hoofdplaats van het militair bestuurde Banaat van Temesvar. De streeknaam Banaat dateert uit deze periode. Vanaf 1778 viel de stad met de rest van het Banaat weer onder Hongarije (dat in 1867 een gelijkwaardige partner werd in de Oostenrijks-Hongaarse Dubbelmonarchie).

De tweede helft van de 19de eeuw was voor Timişoara een bloeiperiode. De stad kreeg aansluiting op het spoorwegnet, de Bega werd gekanaliseerd en de stad kreeg op 12 november 1884 als eerste stad in Europa elektrische straatverlichting, een feit waarop de stad nog steeds trots is.

Sinds het einde van de Eerste Wereldoorlog en de opheffing van de Dubbelmonarchie (Vrede van Trianon, 1920) behoort Timişoara tot Roemenië. Eind 1989 leidden protesten in deze stad, waarbij met name de Hongaarse dominee László Tőkés een grote rol speelde, tot de revolutie die de communistische dictator Nicolae Ceauşescu ten val bracht.

[bewerk] Stadsbeeld

Timişoara wordt wel Klein Wenen genoemd: de beeldbepalende gebouwen van Timişoara dateren uit de barok en uit de tweede helft van de 19de eeuw. Ze zijn geconcentreerd aan een aantal grote boulevards en pleinen: het langgerekte Overwinningsplein (Piaţa Victoriei) wordt aan de zuidkant afgesloten door de grootste Roemeens-orthodoxe kathedraal van het land (1936-1946, neo-byzantijnse stijl). Aan de andere kant bevindt zich de Opera (1875). Ten noorden van dit plein bevindt zich het Vrijheidsplein (Piaţa Libertǎţii), waaraan zich het Oude Stadhuis bevindt, dat tussen 1713 en 1734 tot stand kwam. Nog noordelijker ligt het grote Eenheidsplein (Piaţa Unirii). Hier staat de Rooms-Katholieke domkerk, een creatie van de Weense architect Emanuel Fischer von Erlach die in 1773 gereedkwam. De bisschopszetel was in 1736 van het door de Turken verwoeste Csanád naar Timişoara verplaatst. Aan het plein staat ook de Servisch-orthodoxe kathedraal. De eveneens barokke pestzuil dateert uit 1740. Ten slotte bevindt zich hier een Artesische fontein die warm mineraalwater levert.

Van de ooit geduchte citadel, gebouwd volgens de inzichten van Vauban, resteert weinig meer dan het bastion dat genoemd is naar Maria Theresia.

Weinig is meer over van de stad zoals ze voor de Turkse tijd was. Het huidige gebouw van het Museum van het Banaat (Huniadekasteel) is een paleis dat dateert uit 1306 en later werd bewoond door de veldheer Johannes Hunyadi. Het is nadien sterk verbouwd en is in zijn huidige staat neo-gotisch.

Timişoara is rijk aan gebouwen in secessiestijl. Veel ervan zijn ontworpen door László Székely. Een van de bruggen over de gekanaliseerde Bega is ontworpen door Gustave Eiffel. Langs dit water strekt zich een aantal van de vele parken in de stad uit.

{{{afb_links}}}	Grootste steden van Roemenië		{{{afb_groot}}}
Alba Iulia - Alexandria - Arad - Bacău - Baia Mare - Bârlad - Bistriţa - Botoşani - Braşov - Brăila - Bucureşti (Boekarest) - Buzău - Călăraşi - Cluj-Napoca - Constanţa - Craiova - Deva - Drobeta-Turnu Severin - Focşani - Galaţi - Giurgiu - Hunedoara - Iaşi - Mediaş - Oradea - Piatra Neamţ - Piteşti - Ploieşti - Râmnicu Vâlcea - Reşiţa - Roman - Satu Mare - Sfântu Gheorghe - Sibiu - Slatina - Slobozia - Suceava - Târgovişte - Târgu Jiu - Târgu Mureş - Timişoara - Tulcea - Turda - Vaslui - Zalău

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Timişoara op Wikimedia Commons.