Thora

Thora-rollen

De Thora (תורה, ook gespeld als Tora, Torah en Thorah; uitspraak ook wel Toireh, Soireh, Soiruh) is een Hebreeuws woord dat leer, instructie of wet betekent. Joden gebruiken het woord meestal voor het eerste deel van de Tenach — de vijf boeken van Mozes. Deze vijf boeken zijn:

• Genesis (Bereshiet),
• Exodus (Sjemot),
• Leviticus (Wajikra),
• Numeri (Bamidbar) en
• Deuteronomium (Dewariem).

Tezamen staan ze ook bekend als Pentateuch of Chamisja Choemsjee Torah (חמשה חומשי תורה, Hebreeuws voor de "vijf gedeelten van de Thora") of als Choemasj (חומש, afgeleid van vijf, chameesj).

Met het woord Thora duiden Joden soms ook het hele spectrum van gezaghebbende joodse boeken aan. Vanuit dat kader bezien bestaat de Thora dan uit de Tenach, de Misjna, de Talmoed en de Midrasj. Deze worden vaak weer onderverdeeld in de Geschreven Thora (Tenach) en de Mondelinge Thora (de rabbijnse boeken — Misjna, Talmoed en Midrasj). Op zijn breedst kan het woord worden gebruikt om een leer of filosofie aan te duiden.

Inhoud 1 Thora-rollen 2 Commentaren 3 Parasha 4 Spelling 5 Betekenis voor niet-joodse religies

[bewerk] Thora-rollen

De Thora wordt geschreven op een rol, die gemaakt is van perkament van de huid van een koosjer dier. De verschillende delen perkament worden met een pees aan elkaar bevestigd. De tekst van de Thora wordt met de hand met inkt op het perkament geschreven, waarbij er geen enkele fout gemaakt mag worden. Al duizenden jaren houden masoreten zich zeer nauwkeurig bezig met het op deze manier kopiëren van de teksten. Ter controle van de betrouwbaarheid van de overgeschreven teksten, maakten zij zelfs berekeningen die op de checksums van het moderne computertijdperk lijken.

De Thora-rollen worden bedekt bewaard, zodat het perkament niet beschadigt.

Jaarlijks wordt er tijdens het Simchat Thora-feest de lezing van de Thora gevierd en in veel synagoges wordt de Thora dan tijdens processies rondgedragen. Tijdens dat feest worden de laatste en de eerste parasja gelezen.

[bewerk] Commentaren

Er zijn vele commentaren op de Tora geschreven door beroemde rabbijnen door de eeuwen heen. Enkelen ervan zijn:

• Perush Rashi al ha-Torah

Zowel de persoon als zijn voornaamste commentaar, een immens commentaar op de gehele Talmoed en Tora, staan bekend als 'Rashi', wat een afkorting is voor Rav Shlomo ben Yitzchak, ofwel rabbijn Solomoon zoon van Isaac. Dit commentaar werd in eerste instantie door hem geschreven om in het onderwijs aan 5-jarigen gebruikt te worden, maar wordt nu door de gehele joodse wereld gebruikt, tot aan de grootste rabbijnen toe. Er zijn vertalingen van de Tora met het commentaar van Rashi naar het Engels en ook naar het Nederlands.

• Perush Ramban al ha-Torah

Geschreven door Rav Moshe ben Nachman ofwel rabbijn Mozes zoon van Nachman; ook bekend als Nachmanides.

[bewerk] Parasha

De Tora is verdeeld in verschillende parshios (sefardisch: parshiot).

Parasha (Ashkenazisch)	Parasha (Sefardisch)	Parasha (Nederlands)
Bereishis	Bereishit	Bereesjiet	Genesis	1:1 - 6:8
Noiach	Noach	Noach		6:9 - 11:32
Lech Lecho	Lech Lecha	Lech Lecha		12:1 - 17:27
Vayeiro	Vayera	Wajeera		18:1 - 22:24
Chayei Soroh	Chayei Sarah	Chajee Sara		23:1 - 25:18
Toldois	Toldot	Toledot		25:19 - 28:9
Vayeitzei	Vayeitzei	Wajeetsee		28:10 - 32:3
Vayishlach	Vayishlach	Wajisjlach		32:4 - 36:43
Vayeshev	Vayeshev	Wajeesjev		37:1 - 40:23
Mikeitz	Mikeitz	Mikeets		41:1 - 44:17
Vayigash	Vayigash	Wajigasj		44:18 - 47:27
Vayechi	Vayechi	Wajechi		47:28 - 50:26
Shemois	Shemot	Sjemot	Exodus	1:1 - 6:1
Vo'eiro	Va'eira	Wa'era		6:2 - 9:35
Boi	Bo	Bo		10:1 - 13:16
Beshalach	Beshalach	Besjallach		13:17 - 17:16
Yisroi	Yitro	Jitro		18:1 - 20:23
Mishpotim	Mishpatim	Misjpatiem		21:1 - 24:18
Terumoh	Terumah	Teroema		25:1 - 27:19
Tetzaveh	Tetzaveh	Tetsawe		27:20 - 30:10
Ki Siso	Ki Tisa	Ki Tisa		30:11 - 34:35
Vayakhel	Vayakhel	Wajakeel		35:1 - 38:20
Pekoedei	Pekudei	Pekoedee		38:21 - 40:38
Vayikro	Vayikra	Wajikra	Leviticus	1:1 - 5:26
Tzav	Tzav	Tsaw		6:1 - 8:36
Shemini	Shemini	Sjeminie		9:11 - 11:47
Tazria	Tazria	Tazria		12:1 - 13:59
Metzoiro	Metzora	Metsora		14:1 - 15:33
Acharei Mois	Acharei Mot	Achare Mot		16:1 - 18:30
Kedoishim	Kedoshim	Kedosjiem		19:1 - 20:27
Emor	Emor	Emor		21:1 - 24:23
Behar	Behar	Behar		25:1 - 26:2
Bechukoisai	Bechukotai	Bechoekotai		26:3 - 27:34
Bamidbar	Bamidbar	Bemidbar	Numeri	1:1 - 4:20
Nossoi	Nasso	Nasso		4:21 - 7:89
Beha'aloisecho	Beha'alotecha	Beha'alotecha		8:1 - 12:16
Shelach Lecho	Shlach	Sjelach Lecha		13:1 - 15:41
Koirach	Korach	Korach		16:1 - 18:32
Choekas	Chukat	Choekat		19:1 - 22:1
Bolok	Balak	Balak		22:2 - 25:9
Pinchos	Pinchas	Pinchas		25:10 - 30:1
Mattos	Mattot	Matot		30:2 - 32:42
Masei	Masei	Masa'ee		33:1 - 36:13
Devorim	Devarim	Dewariem	Deuteronomium	1:1 - 3:22
VoEschonon	VaEtchanan	We'etchanan		3:23 - 7:11
Eikev	Eikev	Ekev		7:12 - 11:25
Re'eh	Re'eh	Re'ee		11:26 - 16:17
Shoiftim	Shoftim	Sjoftiem		16:18 - 21:9
Ki Seitzei	Ki Teitzei	Kie Teetsee		21:10 - 25:19
Ki Sovoi	Ki Tavo	Kie Tawo		26:1 - 29:8
Nitzovim	Nitzavim	Nitsaviem		29:9 - 30:20
Vayeilech	Vayeilech	Wajelech		31:1 - 31:30
Ho'azinoe	Ha'azinu	Ha-azinoe		32:1 - 32:52
VeZois HaBrochoh	VeZot HaBerachah	WeZot HaBracha		33:1 - 34:12

[bewerk] Spelling

Volgens het Groene Boekje (editie 1995) spelt men 'thora', dus met een 'h' na de 't'. Traditioneel werd de Hebreeuwse letter 'tav' bij veel woorden als 'th' weergegeven, zoals in Esther en Judith. Tegenwoordig is dit niet meer gebruikelijk.

De reden voor de keuze van de spellingswijze met 'h' is overigens onduidelijk, etymologisch gezien is het beter zonder 'h', maar sinds de 19e eeuw na Christus is de spelling met 'h' in het Nederlandse taalgebied het gebruikelijkst, en een eerdere versie van het Groene Boekje had beide spellingswijzen, zowel met als zonder 'h'.

De 'h' aan het einde van het woord, kan volgens gangbare conventies worden weggelaten. Al met al zijn er dus vier schrijfvormen in omloop: Thora, Thorah, Tora en Torah.

In het nieuwe Groene Boekje (editie 2005) werd gekozen voor de spelling 'Thora', dus met een hoofdletter die voorgeschreven is bij titels van (heilige) boeken.

[bewerk] Betekenis voor niet-joodse religies

In het christendom wordt de tekst van de Thora - daar vaak Pentateuch of de boeken van Mozes genoemd - gezien als een onderdeel van de Bijbel. De erin genoemde geboden horen bij het verbond tussen God en het Joodse volk, dat volgens de christelijke leer met de kruisdood van Jezus Christus verbroken is. Christenen hoeven zich niet aan die geboden (het gaat dan om de spijswetten, rituele reinheid, kleding, offers, de tempeldienst etc.) te houden om daardoor gerechtvaardigd te worden. Er zijn tegenwoordig ook christenen die vinden dat de vroeg-christelijke kerk de Mozaïsche wetten ten onrechte heeft afgeschaft.

De islam erkent de Thora, in het Arabisch "Taura" geheten, als een heilig geschrift. Volgens de koran heeft God de Thora aan Mozes gegeven. Echter volgens de islamitische leer is de Thora in de loop der eeuwen door mensenhanden veranderd en zou niet meer duidelijk zijn wat oorspronkelijk Gods woord was. Door moslims wordt alleen de Koran als het zuivere woord van God gezien.

{{{afb_links}}}	Jodendom (Portaal)	{{{afb_rechts}}}
Joden - Thora - Tenach - Talmoed - Kabbala - Literatuur - Halacha - Mitswa - Tsedaka - Kasjroet - Briet - Sjabbat - Gebed - Feestdagen - Maanden - Jaartelling - Geschiedenis - Tempel - Synagoge - Rabbijn - Chazan - A tot Z