Rabbijnse literatuur
De Rabbijnse literatuur is een zeer uitgebreide collectie van commentaren, codes, mystiek, vragen en antwoorden en zelfs poëzie, geschreven voornamelijk door rabbijnen vanaf de 4e eeuw voor de gangbare jaartelling tot heden ten dage. Alle werken zijn gefundeerd in de Tenach, ook wel eens de "Hebreeuwse Bijbel" genoemd. De Tenach zelf alsook de apocriefe boeken behoren niet tot de Rabbijnse literatuur. In dit artikel staat een globaal overzicht van de hoofdwerken uit deze literatuur.
Inhoud |
[bewerk] Mishna
Zie Misjna voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Toen volgens het orthodoxe jodendom God de Thora aan Mozes gaf, zou hij eveneens mondelinge toelichting daarop hebben gegeven; deze mondelinge leer, plus later daaraan toegevoegde commentaren, worden de Misjna genoemd.
Verzamelingen hiervan zijn in latere tijden op schrift gesteld en uiteindelijk rond 200 van de gangbare jaartelling. Het werd tot één geheel samengesmeed door Jehoeda HaNassi. De Mishna is in het Hebreeuws geschreven.
[bewerk] Talmoed
Zie Talmoed voor het hoofdartikel over dit onderwerp.De Talmoed omvat de bovengenoemde Misjna plus de Gemara.
Er zijn twee talmoeds, een in Babylonië vervaardigde en een in Palestina vervaardigde. De eerste heeft het meeste gewicht en wanneer men spreekt over dé Talmoed dan bedoelt men de Babylonische Talmoed.
De Gemara zijn verslagleggingen van discussies tussen joodse geleerden uit de derde tot en met de zesde eeuw van de gangbare jaartelling. Talmoed en Gemara betekenen beide 'onderricht'.
De debatten in de Gemara zijn zeer uitgebreid en gaan over allerlei onderwerpen zoals wiskunde, recht, geschiedenis enzovoorts. Betreffen het uitspraken over de leer dan spreekt men van 'halacha' waar de term 'halachisch' van is afgeleid. Andere uitspraken worden 'agada' genoemd en behelzen meer verhalende zaken.
De Gemara is in het Aramees geschreven.
[bewerk] Codes van de Halacha
De Talmoed is van zeer groot belang voor het joodse leven. Daar hij enorm is uitgebreid zijn er in de loop der tijd een aantal toelichtingen op gemaakt, in de vorm van codes van de Halacha. Hieronder vallen:
[bewerk] Misjnee Thora
Misjnee Thora, de herhaling van de Thora, door Maimonides (twaalfde eeuw) is encyclopedisch van opzet en omvat het halacha-gedeelte.
[bewerk] Sjoelchan Aroech
De Sjoelchan Aroech (gedekte tafel) door Karo (zestiende eeuw) betreft een algemeen aanvaarde codificatie van de leefregels voor het jodendom. Omdat deze vooral bedoeld was voor de Sefardische joden is er door Isserles (zelfde eeuw) een variant van gemaakt toegespitst op de situatie van de Askenazische joden, genaamd Mappa (tafelkleed). Later is van beide in de negentiende eeuw door rabbijn Ganzfried een verkorte versie geconstrueerd die als alledaags handboek dienst doet bij orthodoxe joden, de zogeheten Kitsoer (Sjoelchan Aroech) (de verkorte Sjoelchan Aroech).
[bewerk] Midrasj
Zie Midrasj voor het hoofdartikel over dit onderwerp.De Midrasj zijn oude verzamelingen van allerlei rabbijnse verklaringen van de Tenach.
Hierbij probeerden dezen op allerlei manieren (bijvoorbeeld door gelijkenissen of preken) door te dringen tot de diepere betekenissen die achter de teksten van de Tenach verborgen zouden liggen. Deze Midrash-verzamelingen beslaan grofweg de periode van de Middeleeuwen.
[bewerk] Kabbala
Zie Kabbala voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Binnen de Kabbala, de mystieke stroming in het jodendom, werd een aantal boeken geschreven. Hieronder een behandeling van wellicht de bekendste.
[bewerk] Zohar
De Zohar (glans) is een soort mystieke Midrash. Als schrijver van de Zohar wordt Rabbi Shimon bar Yochai beschouwd.
Kern van de Zohar is dat men door het beoefenen van gebed en dergelijke zich boven het aardse bestaan tracht 'uit te werken' teneinde een vereniging met God te verkrijgen en voorts dat men door middel van de Zohar probeert zo goed mogelijk te leven wat van invloed zou zijn op een versnelling van de komst van de Messias (Moshiach in het Hebreeuws) en Zijn rijk.
De Zohar heeft een grote invloed op het jodendom gehad.
[bewerk] Responsa
De Responsa, in het Hebreeuws She'elot en Teshoevot (vragen en antwoorden), behandelt actuele vraagstukken.
Na de afsluiting van de Talmoed blijven zich allerlei kwesties voordoen die niet afdoende zijn opgelost in de Talmoed en waarover vele rabbijnen zich hebben gebogen (en zich blijven buigen) om die alsnog bevredigend op te lossen. Hiervan zijn, evenals bij de Midrash het geval is, allerlei verzamelingen aangelegd.
Omdat er steeds nieuwe ontwikkelingen opduiken gaat het proces van Responsa nog steeds door, bijvoorbeeld in actuele kwesties als kunstmatige inseminatie en de problemen aangaande de moderne staat Israël. Het betreffen in de regel zaken van wetgevende aard, dus halachische onderwerpen.
| {{{afb_links}}} | Jodendom (Portaal) | {{{afb_rechts}}} |  |
|---|---|---|---|
|
Joden - Thora - Tenach - Talmoed - Kabbala - Literatuur - Halacha - Mitswa - Tsedaka - Kasjroet - Briet - Sjabbat - Gebed - Feestdagen - Maanden - Jaartelling - Geschiedenis - Tempel - Synagoge - Rabbijn - Chazan - A tot Z |
