Huis Stuart
Het Huis Stuart (vaak ook: Steward of Stewart maar nadien verfranst tot Stuart) is een adellijk huis afkomstig uit Groot-Brittannië, meer bepaald uit Schotland. Het huis verenigde Engeland en Schotland tot één koninkrijk, en regeerde ook over Ierland.
De naam is oorspronkelijk afkomstig van een functie, de High Steward van Schotland, een titel die werd gedragen door Walter de Steward (overleden in 1177). Walter was de zoon van Alan Fitz Flaad, een Normandische veroveraar, en was aldus de stamvader.
De 6e Steward van Schotland, ook Walter, trouwde met de dochter van Robert the Bruce, koning van Schotland, en zo kwamen de Stewards terecht in de koninklijke familie van Schotland. Al snel zouden zij de dynastie worden die de Schotse monarchen leverde. Aangezien Bruce stierf zonder een zoon achter te laten, werd de 7e Steward van Schotland, Robert, gekroond als koning Robert II van Schotland in 1371. Tot het einde van de 17e eeuw zouden de Stewards, of Stuarts zoals men ging schrijven, de koningen leveren van Schotland.
Toen Elizabeth I van Engeland in 1603 stierf zonder directe erfgenaam, was Jacobus VI van Schotland via een huwelijk van Margaret Tudor (dochter van Hendrik VII van Engeland) met Jacobus IV van Schotland in 1503 de rechtstreekse kandidaat om Elizabeth op te volgen. James werd zodoende koning van Schotland en van Engeland, en deze dynastieke toevalligheid zou in 1707 uiteindelijk uitmonden in de Act of Union, die de twee koninkrijken verenigde in Groot-Brittannië.
Jacobus VII/II was echter een katholieke monarch, en dat wekte onrust in de protestantse Lowlands van Schotland en in Engeland. In 1688 werd hij vervangen door zijn dochter Maria Stuart -een protestantse- die gehuwd was met de Nederlandse stadhouder Willem III. Willem III werd zo dus medekoning van Engeland, Ierland en Schotland, naast stadhouder van de Republiek. Deze personele unie tussen Nederland en Groot-Brittannië kwam echter tot een einde in 1702, toen Willem plotseling stierf na een val van zijn paard. In de wetten door de Britten gestemd bij het aantreden van William and Mary was bepaald, dat de troon over zou erven naar Maria's zus, Anne.
Op het hoogtepunt van de crisis rond Jacobus II in 1688 was echter plotseling uit diens tweede huwelijk een prinsje geboren, James Edward Stuart. De (protestantse) tegenstanders van Jacobus beschouwden dit als bedrog, de baby zou door derden het paleis zijn binnengesmokkeld. Maar in de 18e eeuw ontstond rond deze "Jacobus III" het Jacobitisme, dat steun vond in katholieke kring. Hieruit rezen twee grote opstanden, in 1715, geleid door de Old Pretender, nl. James Edward Stuart en in 1745, geleid door diens zoon, Charles Edward Stuart, de Young Pretender, beter bekend onder de bijnaam Bonnie Prince Charlie.
In 1700 stierf de laatste van Annes kinderen, waarna de act of settlement werd gemaakt. Prinses Sophia, nicht van Mary en Anne en gemalin van de keurvorst van Hannover, werd in deze wet aangewezen als erfgenaam van de Britse troon. Zij stierf in 1714, kort voor Anne, zodat haar zoon George I koning van Groot-Brittannië werd toen op 1 augustus 1714 Anne overleed.
Henry Benedict Stuart, broer van de Young Pretender, was de laatste Stuart die een claim maakte op de Britse troon. Hij was een Rooms-katholieke kardinaal en had dus geen kinderen om hem op te volgen. Met zijn dood in 1807 stierf de directe lijn van het huis Stuart daarom uit.
