Marcionisme
Marcionisme is het dualistische geloofstelsel dat afstamt van de leer van Marcion van Sinope uit Rome rond het jaar 144 na Christus (115 jaar en 6 maanden na zijn kruisiging, volgens Tertullianus in Adversus Marcionem, XV). Binnen het marcionistische stelsel geloofde men dat het christendom een andere oorsprong heeft dan dat katholieken, protestanten of orthodoxen geloven. De meeste christenen geloven dat het christendom uit het jodendom is voortgekomen. Marcion geloofde echter dat Christus buiten deze context al bestond.
[bewerk] Leer
De leer van Marcion was dat Jezus een tot dusver onbekende God had geopenbaard. De God van het Oude Testament was de auteur van het kwaad, die er alleen was voor de joden. Daar tegenover stond de God van het Nieuwe Testament, die vol was van genade en van iedereen hield en die zichzelf in Jezus openbaarde. Marcion stelt dat Jezus niet geboren is, maar plotseling verscheen in Kapernaüm, rond 29. Jezus' ervaringen en lijden waren slechts schijn. Marcion zag een sterke scheiding tussen geest en materie (dualisme) en aangezien de schepping niet door de goede God was gedaan, en de materie dus slecht was, geloofde hij niet in de wederopstanding des vlezes. Omdat de God van het Oude Testament de joden exclusief bevoordeelde, wees Marcion het complete Oude Testament af. Ook verwierp hij de 'pro-joodse' geschriften van het Nieuwe Testament: Mattheüs, Marcus, Handelingen en Hebreeën (een brief die pas later aan Paulus werd toegeschreven en als zodanig omstreden is). Daarnaast verwijderde hij uit zijn Nieuwe Testament alles wat niet overeenkwam met zijn opvattingen, zodat hij slechts een aangepaste versie van het Lucas en tien brieven van Paulus overhield. Hij zag Paulus als de enige apostel die het Evangelie niet had vervalst. De Marcionieten stichtten hun eigen kerken. In het oosten bestonden die kerken nog tot in de vierde eeuw, in het westen verdween het sneller, aangezien het daar op één lijn werd gesteld met het Manicheïsme.
