Koolhydraat

In de scheikunde is een koolhydraat (ook wel suiker of saccharide genoemd) een bepaald type verbinding van koolstof-, waterstof- en zuurstofatomen waarbij de waterstof en zuurstofatomen in een verhouding 2:1 voorkomen. Ook derivaten met andere atoomtypen en andere verhoudingen worden wel onder de suikers gerekend zolang ze dezelfde basisstructuur hebben.

Suiker is in het dagelijks gebruik de naam van een zoetsmakende chemische verbinding die veel in de keuken wordt gebruikt. Deze verbinding wordt beschreven onder sucrose.

Inhoud 1 Indeling van koolhydraten 1.1 Indeling op grootte van het molecule 1.2 Indeling op aantal koolstofatomen 1.3 Indeling op basis van reactiviteit

[bewerk] Indeling van koolhydraten

Er zijn, afhankelijk van de belangstelling van de indeler, meerdere manieren om de veelheid van suikers in groepen onder te verdelen:

• op grootte van de moleculen.
• op aantal koolstofatomen in het molecule
• op chemische reactiviteit

[bewerk] Indeling op grootte van het molecule

Koolhydraten kunnen bestaan uit 1, 2, enkele of vele monosacharide-eenheden.

• monosachariden, monomeren
• disachariden, dimeren
• oligosachariden, oligomeren
• polysachariden, biopolymeren

[bewerk] Indeling op aantal koolstofatomen

Om de koolhydraten in groepen te verdelen op basis van het aantal koolstofatomen wordt gebruikgemaakt van de in de chemie gebruikelijke telwoorden tri-; tetr-; pent-; hex- en hept-. Deze telwoorden worden dan gevolgd door de uitgang -ose. Met de term hexose worden dus alle koolhydraten aangeduid met zes koolstofatomen.

[bewerk] Indeling op basis van reactiviteit

Koolhydraten bevatten in de open keten structuur altijd een dubbelgebonden zuurstofatoom. Als dit zuurstofatoom aan het eind van de keten, dan is de verbinding dus een aldehyde en spreken we van een aldose, zit het dubbel gebonden zuurstofatoom in het midden van de keten, een keton dus, dan wordt van een ketose gesproken. Aldosen reageren makkelijk met oxiderende reagentia, ketosen niet. Aldosen worden ook reducerende suikers genoemd. Glucose is de bekendste aldose. Als oxiderende reagentia worden gebruikt:

• Tollens, op basis van Ag⁺
• Benedict, op basis van Cu²⁺
• Fehlings, ook op basis van Cu²⁺, andere manier van oplossen van het koperzout

Koolhydraten op basis van aantal koolstofatomen en reactiviteit
?-ose	Aldose	Ketose
triose	Glyceraldehyde	1,3-dydoxyaceton
tetrose	Erythrose Threose
pentose	Arabinose Lyxose Ribose Xylose
hexose	Allose Altrose Galactose Glucose Gulose Idose Mannose Talose	Fructose Sorbose Tagatose
heptose