Georgi Zjoekov
Georgi Konstantinovitsj Zjoekov (Russisch: Георгий Константинович Жуков) (Strelkovka (gouvernement Kaloega), 1 december 1896 - 18 juni 1974) was de belangrijkste Sovjet generaal uit de Tweede Wereldoorlog. Zjoekov werd geboren in Strekovka ten zuidwesten van Moskou. Op 19 jarige leeftijd werd hij opgeroepen voor dienst in het tsaristische leger waarin hij snel opklom in rang. Na de machtovername van de bolsjevisten sloot hij zich aan bij het Rode Leger.
Zjoekov wist in de jaren 1939-1940 de proefaanvallen van het Japanse leger stop te zetten en terug te dringen tijdens de Sovjet-Japanse Grensoorlog tussen de Sovjet-Unie en Japan op de grens van Mongolië.
Zjoekov overleefde de grote zuiveringen van 1936 - 1937, waarin Stalin uit angst voor ondermijning van zijn machtspositie talloze commandanten liet ombrengen. Net voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog versloegen de Sovjets onder leiding van Zjoekov de Japanners welke oprukten in Mongolië bij Chalkin-Gol. Op 1 februari 1941 werd Zjoekov benoemd tot chef van de generale staf.
Op 21 juni 1941 viel nazi-Duitsland de Sovjet-Unie binnen. De soldaten van het Rode Leger werden in de eerste maanden van de oorlog totaal overrompeld en grote gebieden werden door het Duitse leger veroverd. De belangrijke stad Leningrad dreigde in Duitse handen te vallen. Op 8 september 1941 werd Zjoekov door Stalin benoemd als bevelhebber van het Leningradfront. Hij herstelde de krijgstucht en wist de stad succesvol te verdedigen tegen de Duitse legergroep Noord.
In oktober 1941 was de situatie nabij Moskou echter zo nijpend voor het Rode Leger dat Stalin Zjoekov aanstelde als commandant van het Westfront. Ondanks verwoede Duitse pogingen de stad te veroveren wist Zjoekov deze aanvallen niet alleen te weren, maar voerde ook een tegenoffensief uit die de Duitse legergroep Midden honderden kilometers terug drong. Dit was de eerste grote nederlaag van de Wehrmacht in de Tweede Wereldoorlog.
In 1942 veroverde de Duitse Legergroep Zuid grote delen van zuid Rusland en kwam uiteindelijk voor de poorten van Stalingrad te staan. In september werkte Zjoekov, inmiddels plaatsvervangend opperbevelhebber, aan een plan (Operatie Uranus) om de Duitsers een grote nederlaag toe te brengen, welke op 19 november van start ging. Het Duitse Zesde Leger werd door Zjoekovs troepen omsingeld, uitgehongerd en eind januari 1943 gedwongen zich over te geven. Hoewel de omsingeling van het 6e leger vaak op conto van Zjoekov geschreven wordt dient hier toch enige nuance plaats te vinden. Zjoekov was ten tijde van de omsingeling opperbevelhebber van het Rode leger. De directe strategische planning werd naast Zjoekov sterk bepaald door Generaal Vasilevsky. Zjoekov hield zich ten tijde van het beleg van Stalingrad bezig met een gigantisch tegenoffensief in het middenfront van Rusland. Dit offensief is vreemdgenoeg relatief onbekend gebleven terwijl de omvang van het offensief circa 20% groter was dat de aanval op het 6e leger.
De omsingeling van de Duitse legergroepen in Stalingrad heeft Zjoekov zeer veel eer gebracht. Operatie Mars (de aanval op het middenfront)is uitgelopen op één van de grootste militaire mislukkingen van de 2e wereldoorlog. Het rode leger heeft in een paar dagen circa een kwart miljoen verliezen geleden. Generaal Model die leiding had over enkele buitengewoon ervaren SS-divisies, heeft het rode leger een zeer zware klap toegebracht. Deze enorme nederlaag is zeer beperkt gedocumenteerd. Het heeft de persoon van Zjoekov vreemd genoeg niet geschaad.
Op 18 januari 1943 werd Zjoekov door Stalin gepromoveerd tot Maarschalk van de Sovjet-Unie. Inmiddels gaf hij vorm aan een offensief dat de al jaren durende belegering van Leningrad beindigde. Op 4 juli 1943 viel het Duitse leger aan nabij de Russische sailliant bij Koersk. Zjoekov, die van de Duitse plannen afwist, organiseerde opnieuw de verdediging en plande een tegenoffensief. Er ontstond een gigantische tankslag waarbij uiteindelijk de Duitsers zich terugtrokken. Zjoekov had wederom gezegevierd.
In 1944 dreef het Rode Leger de Duitse Wehrmacht terug tot in Polen en het eerste en tweede Wit-Russische Front van Zjoekov behaalde grote successen. Begin februari stonden Zjoekovs soldaten aan de Oder.
Tijdens de aanval op Berlijn ontstond een wedloop tussen de troepen van Zjoekov en die van zijn grootste rivaal binnen het Rode Leger, maarschalk Konev. Uiteindelijk waren het Zjoekovs soldaten die de op 30 april 1945 de rode Sovjet vlag op het Rijksdaggebouw planten. Op 7 mei 1945 capituleerde nazi-Duitsland onvoorwaardelijk. Zjoekov had gedurende de hele oorlog geen enkele nederlaag geleden, afgezien van operatie Mars.
In de naoorlogse periode stond Zjoekov afwisselend in en uit de gunst van zijn politieke meerderen. Zowel onder Stalin als onder Chroesjtsjov werd de Held van de Sovjet-Unie weggepromoveerd naar onbelangrijke posten. Zijn faam als geniaal legercommandant is echter onuitwisbaar gebleken, al wordt hij in de westerse geschiedenisboeken veel minder genoemd dan bijvoorbeeld Eisenhower.
Na de dood van Stalin werd Zjoekov opgepakt door de vroegere topman van de KGB Lavrenti Beria. Hoewel hij opgepakt was geweest ging de carrière van Zjoekov er op vooruit, want hij werd in 1955 minister van Defensie en in 1956 lid van het Politbureau.
In 1957 werd hij vanwege zijn immense populariteit door de toenmalige sovjet-premier Chroesjtsjov uit al zijn functies ontslagen. Op 7 mei 1965, aan de vooravond van de 20e verjaardag van de Duitse capitulatie en een half jaar na de val van Chroesjtsjov, publiceerde het persbureau Novosti foto's van Zjoekov in uniform, met al zijn onderscheidingen. Daarmee was de bejaarde maarschalk voor de buitenwereld gerehabiliteerd.
