Oder

Oder
Lengte	860 km
Hoogte van bron	- m
Debiet	540 m³/s
Stroomgebied	119.000 km²
Van	de Karpaten (Tsjechië)
Naar	de Oostzee
Stroomt door	Tsjechië - Polen - Duitsland
De Oder bij Kienitz

De Oder (Tsjechisch en Pools: Odra) is met haar 860 kilometer de dertiende rivier van Europa. Het stroomgebied omvat delen van Tsjechië, Polen en Duitsland en meet 119.000 km2.

De rivier ontspringt in de Karpaten ten oosten van de Tsjechische stad Olomouc in Moravië en stroomt via de Moravische Poort en de stad Ostrava naar Polen, vormt daar de centrale waterloop van Silezië (Opole, Wrocław).

De benedenloop van de Oder vormt vanaf de monding van de Neisse (Pools: Nysa) over een afstand van 162 km sinds 1945 de Duits-Poolse grens, het noordelijke gedeelte van de zogenaamde Oder-Neissegrens. De laatste 59 kilometer stroomt de Oder weer volledig over Pools grondgebied. Voorbij Szczecin bereikt de de Oder het Oderhaf en vervolgens de Oostzee.

De belangrijkste haven aan de Oder is die van Szczecin, dat aan de linkeroever bij het Oderhaf ligt. De voornaamste binnenhaven is die van Wrocław. Andere belangrijke steden aan de Oder zijn Ostrava (Tsjechië), Opole (Polen) en Frankfurt an der Oder (Duitsland). Grotere zijrivieren zijn de Neisse en de Warta.

Het stroomgebied van de Oder levert maar een derde van de hoeveelheid water van dat van de Rijn, terwijl de Rijn met haar 1320 kilometer maar de helft langer is. Oorzaak is de geringere hoeveelheid neerslag in het continentale Polen. De zijrivieren die uit gebergten als de Beskiden komen leveren relatief het meeste regenwater.

Door de onregelmatige verdeling van de neerslag over het jaar heeft de Oder een zeer wisselende waterstand en heeft het stroomgebied regelmatig met overstromingen te kampen. In maart/april en dikwijks in juni/juli is de waterstand het hoogst. In de tweede helft van het jaar kan de waterstand zo laag worden dat de scheepvaart geheel tot stilstand komt. Problematisch voor de scheepvaart is 's winters bovendien de ijsgang.

Zie ook: Oder-Havel-kanaal