Dienstweigering
Dienstweigering is het weigeren om deel te nemen aan de verplichte militaire dienstplicht. Dienstweigering kan gebeuren op bepaalde gronden, bijvoorbeeld religieuze, politieke of andere levensbeschouwelijke gronden. Een religieuze groep die consequent dienst weigert is de Jehova's getuigen.
Inhoud |
[bewerk] Dienstweigeren in Nederland
In Nederland is de opkomstplicht sinds 1997 opgeschort. Aanvankelijk was weigering van de opkomst voor militaire dienst strafbaar. Vele dienstweigeraars werden gevangen gezet. Na de Tweede Wereldoorlog is in het gevangenisdorp Veenhuizen één van de drie hoofdgebouwen geheel ter beschikking gesteld voor de detentie van dienstweigeraars.
In 1962 werd de Wet Gewetensbezwaren Militaire Dienst aangenomen. Als vastgesteld werd dat een dienstplichtige "onoverkomelijke gewetensbezwaren tegen de persoonlijke vervulling van de militaire dienst in verband met het gebruik van middelen van geweld waarbij men door dienstvervulling in de Nederlandse krijgsmacht kan worden betrokken" had, kon hij erkend gewetensbezwaarde worden.
De normale procedure was dat de dienstplichtige een brief schreef naar het Bureau Gewetensbezwaren van het Ministerie van Defensie, met daarin het beroep op de wet GMD en een motivatie daarvoor. Vervolgens werd de dienstplichtige opgeroepen voor de Commissie van Advies. Deze commissie bestond eerst uit drie militairen, later uit drie onafhankelijke burgers. Zij bevroegen de dienstplichtigen op hun argumenten en brachten advies uit of er volgens hen sprake was van onoverkomelijke gewetensbezwaren in de zin van de wet.
Erkend gewetensbezwaarden kregen een vervangende dienstplicht opgelegd. Deze duurde in principe even lang als de reguliere dienstplicht (inclusief herhalingsoproepen). Omdat de meeste militairen niet voor alle herhalingen werden opgeroepen, duurde de vervangende dienst in de praktijk langer. De vervangende dienstplicht moest worden vervuld ten gunste van het algemeen belang. De meeste dienstweigeraars werkten in de zorg of het welzijnswerk. De tewerkstelling van erkend gewetensbezwaarden was eerst een taak van het Ministerie van Defensie, maar werd na protesten van dienstweigeraars ondergebracht bij het Ministerie van Sociale Zaken als de afdeling Tewerkstelling Erkende Gewetensbezwaarden (TEG).
Totaalweigeraars waren mensen die ook aan dit systeem niet wilden meewerken. Zij belandden meestal in de gevangenis, voor ongeveer de periode van de dienstplicht.
[bewerk] Dienstweigeren in België
In België is de dienstplicht sinds 1994 opgeschort.
[bewerk] Dienstweigeren in de rest van de Wereld
Dienstweigeren is in sommige landen nog steeds een reden om mensen te veroordelen tot gevangenisstraf.
