Calciumcarbonaat

Calciumcarbonaat
Chemische formule en molecuulmodel
Structuur
Algemeen
Molecuulformule	CaCO3
Smiles
IUPAC
Andere namen	kalksteen, aragoniet, calciet, aeromatt, akadama, albacar, albafil, albaglos, atomite, AX 363, BF 200, brilliant 15, brilliant 1500, britomya, calcene, calcicoll, calcidar 40, calcilit, calmos, calmote, calofil, calofort, calopake, calseeds, caltec, carbium, durkal
CAS-nummer	471-34-1
EINECS-nummer	207-439-9
EG-nummer
VN-nummer
Beschrijving	wit poeder
Vergelijkbaar met	calciumbicarbonaat, calciumoxide, gips, natriumbicarbonaat, natriumcarbonaat
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
Carcinogeen
Hygroscopisch
Risico (R) en veiligheid (S)	R-zinnen: R37, R38, R41 S-zinnen: S26, S36
Omgang
Opslag
ADR-klasse
MAC-waarde
LD50 (ratten)	6450 mg/kg
LD50 (konijnen)	mg/kg
MSDS-fiches
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vast
Kleur	wit
Dichtheid	2,93 g/cm³
Molmassa	100,1 g/mol
Smeltpunt	(ontleedt bij 899°C) 1339 °C
Kookpunt	°C
Vlampunt	°C
Zelfontbrandingstemperatuur	°C
Dampdruk	Pa
Andere eigenschappen
Oplosbaarheid in water	g/L
Goed oplosbaar in
Slecht oplosbaar in
Onoplosbaar in	water
Dipoolmoment	D
Viscositeit	Pa·S	Kristallen
Kristalstructuur	tetrahedraal
ΔfGog	kJ/mol
ΔfGol	kJ/mol
ΔfGos	kJ/mol
ΔfHog	kJ/mol
ΔfHol	kJ/mol
ΔfHos	kJ/mol
Sog, 1 bar	J/mol·K
Sol, 1 bar	J/mol·K
Sos	J/mol·K
Cop,m	J/mol·K
Evenwichtsconstanten
Klassieke analyse
Spectra
Waar mogelijk zijn SI-eenheden gebruikt. Tenzij anders vermeld zijn standaard omstandigheden gebruikt (298,15K of 25°C, 1 bar)

Calciumcarbonaat (chemische formule: CaCO₃) is het koolzure zout van calcium.

Inhoud 1 Voorkomen 2 Eigenschappen 3 Gebruik 3.1 bouwmateriaal 3.2 Landbouw 3.3 Scheikunde

[bewerk] Voorkomen

Het komt in de natuur zeer verbreid voor als het mineraal calciet, het sedimentaire gesteente kalksteen en in metamorfe vorm hiervan als marmer. De schaal van eieren van vogels en de schelp van slakken en schelpdieren bestaat grotendeels uit calciumcarbonaat. Het is ook een versterkend mineraal in de schalen van kreeften, andere schaaldieren en veel insecten. Chemisch gezien zijn de natuurlijke voorkomens verontreinigd met allerlei andere stoffen.

In het huishouden kent men calciumcarbonaat als ketelsteen.

[bewerk] Eigenschappen

Calciumcarbonaat is een zout en dus een polaire stof. In zuivere toestand is het een witte vaste stof, die slecht oplosbaar is in water. In zuren is de stof wel oplosbaar.

Het lage ontledingspunt (899^oC) in vergelijking met het smeltpunt (1339^oC) heeft te maken met het feit dat bij de ontledingstemperatuur de evenwichtsdruk van CO₂ boven CaCO₃ standaarddruk bereikt. De verbinding wordt dan omgezet in calciumoxide, (CaO). Door te zorgen dat het gasvormige kooldioxide niet kan ontsnappen kan het smeltpunt van calciumcarbonaat bereikt worden.

[bewerk] Gebruik

[bewerk] bouwmateriaal

Calciumcarbonaat wordt veel als bouwmateriaal gebruikt. Zowel als structureel element als om de bij sommige soorten kalksteen en marmer hoge decoratieve waarde. Kalksteen bevat vaak goed herkenbare fossielen (de kalk in kalksteen is afkomstig van de schalen van grote of kleine schelpdieren).

[bewerk] Landbouw

In de landbouw wordt calciumcarbonaat onder de naam kalk gebruikt als bodemverbeteraar. De kalk neutraliseert de aanwezige zuren in de bodem en verhoogt zo de pH. Meestal wordt koolzure magnesiakalk (Dolokal) of schuimaarde (Betacal) gebruikt. Dolokal bevat zo'n 80% kalk (CaCO₃) en 10% magnesiumcarbonaat (MgCO₃); Dolomiet respektievelijk 60% en 8%.

[bewerk] Scheikunde

Wordt kalksteen in een zuur gebracht, zoals azijn of zoutzuur, dan ontleedt het snel onder ontwikkeling van koolzuurgas, CO₂. Hieraan is het gemakkelijk te herkennen, al treedt de reactie op bij alle carbonaten. Omdat calciumcarbonaat makkelijk in zuiver vorm te verkrijgen is wordt het als oertiterstof gebruikt.

Het ionrooster van calciumcarbonaat heet kubisch vlakgecentreerd.