Nasser
El Vikipedio
Ĝamal Abd al-Nasser aŭ Gamal Abdel Nasser (dialekte egipta), arabe: جمال عبد الناصر, (de 1918 ĝis 1970) estis prezidento de Egipto inter 1956 kaj 1970. En 1952, li komplotis kun Anwar al-SADAT kaj aliaj por renversi la reĝon. Nasser fariĝis ĉefministro en 1954 kaj prezidento en 1956. Nasser diktatore faris Egipton socialista (ĉefe pere de agra reformo kaj subvenciado la prezojn de bazaj varoj), kaj naciista nacio kun registaro nereligia kaj politika sistemo kun ununura partio (lia). Tiuj eltransformoj renkontis jen grandajn malserenon, jen entuziasmon en la popolo. Opozicioj favorigis la diktatorecajn emojn de Nasser kaj la reĝimo iĝis pli kaj pli policeca. Sed Nasser estis ankaŭ politikisto de granda karismo, kiu restis populara eĉ post malvenko en milito (dufoje: en 1956 kaj 1967). En 1955 li estis inter la ĉefaj iniciatintoj de la Bandunga konferenco, kaj idearo "kontraŭimperialisma".
Je 1956, Nasser naciigis la Kanalon Suez, la posedaĵo plejparte de britaj akciuloj ekde ĝia konstruado en 1875. Britio, Francio kaj Israelo tiam atakis Egipton kaj prenis la kanalon. Sed, pro timo de la Tria Mondmilito, UNO, Usono kaj la Sovetunio negociis la donadon de la kanalo al Egipto. Tiel la dekomenca malvenko de Nasser fariĝis en la okuloj de la popolo venko, kaj estigis fervoran entuziasmon.
Inter 1958 kaj 1961, Egipto unuiĝis kun Sirio por fariĝi la UAR (la Unuiĝinta Araba Respubliko), sed la unio ne estis solida kaj malkonsetoj kauzis ties baldaŭan kadukiĝon kaj disfalon.
En 1967, Egipto atakis Israelon, sed perdis Gazon en la Milito de Ses Tagoj.
Nasser ankaŭ konstruis la Baraĵo Aswan.
Li mortis je 1970. Anwar al-SADAT fariĝis la sekvinta prezidento.
Vidu ankaŭ: Qutb
 |
 |
 |
 |
