Gamal Abdel Naser
Z Wikipedii
Gamal Abdel Naser Husajn, znany jako Gamal Abdel Naser lub Dżamal Abdel Naser ar.: جمال عبد الناصر (ur. 15 stycznia 1918 w Aleksandrii, zm. 28 września 1970 w Kairze) - egipski oficer i polityk, prezydent Egiptu w latach 1954-70, uważany za jednego z najwybitniejszych przywódców arabskich w historii.
W 1942 roku założył i przewodził konspiracyjnemu Ruchowi Wolnych Oficerów wymierzonemu przeciw monarchii i Brytyjczykom. Jako oficer (podpułkownik) brał udział w wojnie z Izraelem w 1948r, gdzie został ranny i oblężonym w jednym z najdłuższych oblężeń (135 dni) w regionie miejscowości na południu Palestyny, która nazywa się Al-Faludża, po powrocie dostał najwyższy order bohaterstwa wojskowego z rąk samego króla.
23 lipca 1952 roku stanął na czele przewrotu, który doprowadził do obalenia króla Faruka I. Po abdykacji Faruka I utworzono republikę, na czele państwa stanęła Rada Rewolucyjna z Muhammadem Nadżibem na czele.
Od tego czasu Naser był najważniejszą osobą w państwie, choć formalnie sprawował tylko urząd ministra spraw wewnętrznych. W 1954 roku aresztował prezydenta kraju Muhammad Nadżiba, a 25 lutego został premierem. Jego rządy naznaczyły walka z fundamentalistycznym Bractwem Muzułmańskim, które przeprowadziło kilka zamachów na jego życie, dążenie do zjednoczenia świata arabskiego oraz walka o wyzwolenie Palestyny. Początkowo uważany za sojusznika Zachodu, po ogłoszeniu nacjonalizacji Kanału Sueskiego (26 lipca 1956) zbliżył się do ZSRR, który udzielił mu pomocy w modernizacji armii oraz w budowie Tamy Asuańskiej na Nilu. Nacjonalizacja kanału doprowadziła do wojny z koalicją izraelsko-brytyjsko-francuską (tzw. wojna sueska), która mimo sukcesów militarnych dzięki zręcznej dyplomacji Nasera musiała się wycofać z Egiptu. Od tego czasu uważany za bohatera i najważniejszego przywódcę świata arabskiego, z wizją jego zjednoczenia w jedną nowoczesną, świecką, socjalistyczną republikę (ten ruch nosił nazwę naseryzm). W 1958 powstała Zjednoczona Republika Arabska złożona z Egiptu i Syrii jako zalążek nowego państwa, jednak upadła w 1961 roku (Egipt nosił tę nazwę do 1971 roku).
Naser zamierzał doprowadzić do rewanżu militarnego i wyzwolenia ziem palestyńskich, stopniowo zaostrzając stosunki z Izraelem. Remilitaryzacja półwyspu Synaj oraz zablokowanie cieśnin dla izraelskich statków Izrael potraktował jako casus belli - wojna zwana jako sześciodniowa (1967) była jednak porażką i Naser publicznie rozważał dymisję. Jednak po demonstracjach z wyrazami poparcia powrócił do rządów.
W kilka dni po podpisaniu zawieszenia broni 28 września 1970 zmarł na atak serca.
 |
Prezydenci Egiptu |
|
Muhammad Naguib • Gamal Abdel Naser • Anwar Sadat • Hosni Mubarak |
