Racibórz

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Współrzędne: 50°05' N 018°14' E

Racibórz

Gmina
- rodzaj

Racibórz
miejska

Prawa miejskie

1217

Prezydent miasta

Mirosław Lenk

Powierzchnia

74,96 km²

Położenie

50° 05' N
18° 14' E

Liczba mieszkańców (2006)
- liczba ludności
- gęstość
- aglomeracja

57 987
777,9 os./km²
115 164 (Powiat raciborski)

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

47-400 do 47-445

Tablice rejestracyjne

SRC

TERC10
(TERYT)

2244511011

Miasta partnerskie

Opawa

Leverkusen

Roth

Kaliningrad

Tyśmienica

Kędzierzyn Koźle

Położenie na mapie Polski

Urząd miejski³

ul. Batorego 6
47-400 Racibórz
tel. 32 415-45-25; faks 32 415-49-21
(e-mail)

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Strona internetowa miasta

Racibórz (czes. Ratiboř, niem. Ratibor) to miasto i gmina położone w południowo-zachodniej Polsce, w województwie śląskim, w powiecie raciborskim. W latach 1950-1975 miasto administracyjnie należało do województwa opolskiego, natomiast w latach 1975-1998 do województwa katowickiego. Według danych z 28 lutego 2006², miasto miało 60 218 mieszkańców.

Racibórz jest historyczną stolicą Górnego Śląska, gdzie rezydowali książęta opolsko-raciborscy. Do dzisiaj zachowało się wiele cennych zabytków, m.in. kaplica zamkowa pw. św. Tomasza Kantuaryjskiego, którą zwą perłą gotyku śląskiego. Miasto jako pierwsze w Polsce i Europie otrzymało certyfikat ISO 14001.

Spis treści

1 Geografia
2 Historia
- 2.1 Nazwa miasta
- 2.2 Najważniejsze daty
3 Wyznania
4 Gospodarka
5 Edukacja
6 Transport
7 Kultura
- 7.1 Cykliczne imprezy kulturalne
8 Media
9 Ekologia
10 Sport
- 10.1 Kluby sportowe
11 Zabytki i atrakcje turystyczne
12 Polityka
13 Znani ludzie
- 13.1 Znane osoby urodzone w Raciborzu
- 13.2 Znane osoby związane z Raciborzem
14 Miasta partnerskie
15 Sąsiednie gminy
16 Bibliografia
17 Linki zewnętrzne

[edytuj] Geografia

Panorama Raciborza

Stan alarmowy na Odrze

[edytuj] Położenie

Ziemia raciborska leży w dolinie górnej Odry. Sąsiaduje ona z Kotliną Raciborską, która otoczona jest od południa przez Pogórze Karpackie, od zachodu przez Góry Opawskie, należące do Sudetów Wschodnich, a od północy przez próg Wyżyny Śląskiej. Między tymi wzniesieniami istnieją naturalne obniżenia terenu zwane bramami. I tak na południe w kierunku Czech prowadzi Brama Morawska, stanowiąca przejście pomiędzy Sudetami Wschodnimi i Pogórzem Karpackim, na północny zachód otwiera się Brama Krapkowicka, prowadząca do Kotliny Śląskiej, a na wschód wiedzie Brama Krakowska. Przez te obniżenia terenu prowadziły najstarsze szlaki handlowe. Wysokość terenu na poziomie rynku wynosi 182 m.n.p.m., najwyższy punkt - 212 m.n.p.m.,najniższy - 164 m.n.p.m.

Racibórz i ziemia raciborska stanowią najdalej wysunięty na południe obszar tzw. Równin Środkowopolskich i należą do makroregionu Niziny Śląskiej, będąc jej najdalej na południowy wschód wysuniętą częścią.

Pod względem administracyjnym Racibórz leży w południowo-zachodniej części województwa śląskiego. Racibórz jest centralnym miastem powiatu, który tworzą obok Raciborza miasta Kuźnia Raciborska i Krzanowice, jak również duże gminy wiejskie Krzyżanowice, Nędza, Rudnik, Kornowac i Pietrowice Wielkie.

[edytuj] Geomorfologia

Obszar miasta pod względem morfologicznym podzielony jest na dwie odrębne struktury. Pod względem powierzchni zdecydowanie dominuje podprowincja Niziny Śląskiej, która obejmuje całą zachodnią i środkową część gminy wraz z doliną Odry, a składają się na nią dwa mezoregiony – Płaskowyż Głubczycki i Kotlina Raciborska. Znacznie mniejsza, zachodnia część gminy leży na terenie podprowincji Wyżyny Śląsko-Krakowskiej, której najdalej na południe wysuniętym mezoregionem obejmującym fragment gminy jest Płaskowyż Rybnicki.

[edytuj] Geologia

Kotlina Raciborsko-Oświęcimska jest zapadliskiem tektonicznym, które powstało na północnym przedpolu Karpat podczas orogonezy hercyńskiej (karbon). Ogólnie budowa geologiczna ziemi raciborskiej powiązana jest w dużej mierze z historią geologiczną takich gór jak Sudety, Karpaty, a także Wyżyny Śląskiej. Obszar ziemi raciborskiej uległ wypiętrzeniu wraz z Sudetami w okresie karbonu, a później ulegał zjawisku erozji. Podczas kenozoiku teren ziemi raciborskiej uległ obniżeniu, a następnie został zalany. Po wycofaniu się wody na terenie ziemi raciborskiej pozostały duże pokłady piasków, wapieni, iłu. Zlodowacenia spowodowały, że obszar jest bardzo urozmaicony pod względem ukształtowania powierzchni.

Karbon

Utwory karbońskie są fundamentem sedymentacyjnym w obrębie miasta i należą one do serii nieprodukcyjnej, tzw. kulm. Są to m.in.: piaskowce, zlepieńce szarogłazowe, które są w dolnej części silnie zmetamorfizowane, a zalegają na głębokości od 150 do 200 metrów w części południowej, a w północnej sięgają do ponad 500 metrów. Utwory karbońskie charakteryzują liczne deformacje tektoniczne z zachowaniem ciągłości

Trzeciorzęd

Utwory trzeciorzędowe znajdują się na całym terenie powiatu raciborskiego, które wyrównują wysokościowe głębszego podłoża i są to utwory pochodzenia morskiego i lądowego. Skały te wypełniają tzw. rów tektoniczny Kędzierzyna Koźla, który sięga swymi najgłębszymi głębokościami po gminę Nędza i Racibórz. Skały osadowe pochodzenia morskiego, pochodzące z tortonu (środkowy miocen) reprezentują iły, iły margliste z przewarstwieniami piasków, gipsów, wapieni i margli, które występują na głębokości od około 130 metrów do 220 metrów, a ich miąższość wynosi 100-150 metrów. Powyżej skał osadowych pochodzenia morskiego występują skały osadowe pochodzenia lądowego z sarmatu górny miocen), bowiem jest to gruba, występująca na głębokości 20-150 metrów, około stumetrowa seria niewarstwowych, plastycznych lub zwięzłych iłów z wkładkami: iłów węglowych i węgli brunatnych. W tej serii występują warstwy piasków drobnoziarnistych i pylastych, a rzadziej średnioziarnistych i gruboziarnistych. Wkraczają one daleko poza rów tektoniczny, a ich miąższość nie przekracza 40 metrów. Najmłodsze osady trzeciorzędu zwane serią Gozdnicy to kompleks osadów gruboplastycznych złożonych z różnoziarnistych żwirów i piasków przeławiconych iłami i glinami kaolinowymi, a osady te tworzą rozległe pokrywy na wysoczyznach.

Czwartorzęd

Utwory czwartorzędowe pokrywają całą powierzchnię miasta i reprezentowane są przez osady plejstocenu i holocenu. Utwory najstarszego południowopolskiego zlodowacenia zostały przykryte przez osady zlodowacenia środkowopolskiego są to utwory reprezentowane głownie przez piaski i żwiry wodnolodowcowe oraz gliny morenowe, które spotykane są na wysoczyznach - Płaskowyż Głubczycki i Płaskowyż Rybnicki, mają one zróżnicowaną, ale na ogół znaczną miąższość. Na obszarze Płaskowyżu Głubczyckiego wyróżniono dwa poziomy gliny morenowej z rozdzielającymi je piaszczystymi osadami interglacjalnymi, a na Płaskowyżu Rybnickim występuje jeden poziom gliny morenowej, którą przykrywa miąższe serii piasków wodnolodowcowych. Utwory zaliczane do zlodowacenia północnopolskiego reprezentowane są przez warstwy glin lessopodobnych, które pokrywają oba płaskowyże, o miąższości kilku metrów.

Dolina Odry stanowi holoceńskie utwory czwartorzędowe reprezentowane przez mady, gliny pylaste, namuły i torfy, a kształtowała się w fazie recesji lądolodu stadiału maksymalnego zlodowacenia środkowopolskiego. Przed tym okresem płynęła ona bardziej na wschód niż obecnie, a procesy erozyjne w czasie recesji lądolodu spowodowały wcięcie rzeki do głębokości 100 m poniżej obecnego dna doliny. Wypełnienie doliny materiałem żwirowo-piaszczystym jest rezultatem kilku kolejnych cykli akumulacyjno-erozyjnych, które zaznaczyły się w czwartorzędzie. Ostatnim etapem rozwoju doliny Odry było powstanie systemu tarasów zalewowych i nadzalewowych wyróżniających się w morfologii terenu.

[edytuj] Odra

Przez Racibórz przepływa druga, co do wielkości rzeka Polski, która swój początek bierze w Czechach, a mianowicie w Górach Oderskich, na stoku Kozłowej Góry, który znajduję się 634 m n.p.m. W okolicach miasta Odra jest rzeką nizinną o dużych wahaniach wodostanu, co doprowadziło w 1997 roku do olbrzymiej powodzi i olbrzymich strat materialnych.

[edytuj] Środowisko przyrodnicze

Park zamkowy

Traszka grzebieniasta

Klimat

Racibórz należy do podsudeckiej dzielnicy klimatycznej, czyli występuje tam stosunkowo łagodny klimat. Związane jest to z usytuowaniem na przedpolu Sudetów oraz położeniem na północnej stronie Bramy Morawskiej.

Średnia roczna temperatura powietrza waha się między 6°C a 9°C. W lipcu, który jest najcieplejszym miesiącem, wynosi 19°C, a w najzimniejszym - lutym -3°C. Średnia temperatura stycznia jest wyższa niż w innych miastach w Polsce i wynosi -2°C - 0°C

Czas trwania okresu wegetacyjnego wynosi około 210-220 dni, a pokrywa śnieżna zalega przeciętnie 60-75 dni.

Opad śródroczny oscyluje wokół 695 mm, w półroczu letnim wynosi on około 495 mm, a w półroczu zimowym około 236 mm. W lipcu osiągany jest maksymalny opad, a w lutym i marcu minimalny. Wilgotność powietrza waha się między 75% a 82,5%. Można zaobserwować wiatry z kierunków: południowo-zachodniego, północno-zachodniego, zachodniego oraz północno-wschodniego. Ostatnich jest najmniej, około 6%. Wiatry są przeważnie słabe i stanowią około 60% całości, 35% stanowią wiatry bardzo słabe i umiarkowane, a 5% to wiatry silne i bardzo silne.

Gleby

Klimat, który jest łagodny, działa bardzo sprzyjająco dla rolnictwa. Wraz z dobrymi glebami stawia Racibórz w czołówce pod względem produkcji rolnej w województwie śląskim. 59% ogólnej powierzchni gruntów ornych ziemi raciborskiej stanowią gleby o klasie I-III. Występują głownie gleby pyłowe pochodzenia wodnego, gliniaste, a także lessowe i lessopodobne. Mniej urodzajne gleby to mady, a nieurodzajne to gleby piaszczyste.

Szata roślinna

Zobacz więcej w osobnym artykule: Pomniki przyrody Raciborza.

Duża lesistość charakteryzowała pierwotny krajobraz Raciborza. W ciągu wieków na ukształtowanie szaty roślinnej miasta znaczący wpływ wywarł człowiek. Lasy zachowały się w formie szczątkowej.

Zieleń na terenie Raciborza tworzą:

Rezerwat leśno-stawowy Łężczok,
Arboretum Bramy Morawskiej, o powierzchni 181,12 ha (dęby o 4-metrowym obwodzie),
zieleńce i skwery, o pow. 28,65 ha (magnolie, tulipanowce, derenie),
zieleń osiedlowa, o pow. 38,51 ha,
ogródki działkowe, o pow. 96,65 ha,
parki miejskie, o pow. 21,12 ha (topole, grzębiny, sosny, buki, graby, topole, miłorzęby, dęby białe i błotne).

Świat zwierząt

Łagodny klimat oraz urozmaicona szata roślina sprzyjają rozwojowi fauny. W związku z tym w mieście i na ziemiach raciborskich występuje około 50 gatunków dziko żyjących ssaków, 250 gatunków ptaków, 15 gatunków płazów oraz kilkaset bezkręgowców.

Na terenie ziemi raciborskiej występuję 13 gatunków chronionych:

ssaki: jeż, kret, łasica, ryjówka, wiewiórka
płazy: ślimak winniczek, ropucha zwyczajna i zielona, traszka grzebieniasta, kumak nizinny, rzekotka drzewna, huczek ziemny
gady: zaskrońce, jaszczurka zwinka

[edytuj] Podział administracyjny

Dzielnice Raciborza

Miasto Racibórz składa się z 11 dzielnic

[edytuj] Struktura demograficzna

Rok	Liczba ludności	Kobiety	Mężczyźni	Gęstość zaludnienia
1998	64 273
1999	64 093	33 259	30 834	855,0
2000	63 484	32 975	30 509	846,9
2001	62 964	32 680	30 284	840,0
2002	59 495	31 005	28 490	793,7
2003	58 778	30 672	28 106	784,1
2004	58 835	30 532	27 792	777,9

Według danych z roku 2002⁶, średni dochód na mieszkańca wynosił 1294,31 zł.

[edytuj] Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002⁶, Racibórz ma obszar 74,96 km^(2), w tym:

użytki rolne: 66%
użytki leśne: 5%

Miasto stanowi 13,78% powierzchni powiatu.

[edytuj] Historia

Zobacz więcej w osobnym artykule: Historia Raciborza.

Widokówka z początku XX wieku przedstawiająca rynek raciborski

Zajazd

Pomnik Zgody

Zamek piastowski

Budynek Sądu

[edytuj] Nazwa miasta

Nazwa miasta pochodziła najprawdopodobniej od słowiańskiego imienia "Racibor" ("Ratibor" - forma zgermanizowana). Według Weltzla pochodziła ona od czasownika "rati" = orać i "bor" = bór, las. Inne źródła nadają temu imieniu znaczenie "walczący na wojnie" bądź "chętny do boju"., co jest zgodnie z ostatnimi badaniami onomastycznymi nazwa miasta pochodzi od dwóch znaczeniowo tożsamych słów "rati=walczyć" oraz "boriti=walczyć" i oznacza "walczący na wojnie". Imię Racibor było charakterystyczne we wczesnym średniowieczu dla książąt pomorskich oraz obodrzyckich. Nadawano władcom imię Racibor być może na dobrą wróżbę, aby "walczyli i zwyciężali w boju".

[edytuj] Najważniejsze daty

1108 - historyczna wzmianka o Raciborzu w kronice Galla Anonima,
1172-1173 - Mieszko Plątonogi otrzymuje udzielne Księstwo Raciborskie,
1211-1217 - lokacja Raciborza na prawie flamandzkim przez księcia Kazimierza I,
1241- zwycięska obrona miasta przed tatarami,według legendy pod dowództwem Bartka Lasoty,
1246 - powstanie klasztoru dominikanów, w którym zapisano pierwsze polskie zdanie "Gorze szą nam stało", czyli "Gorzej się nam stało"
1280-1287 - budowa gotyckiego zamku i kaplicy na Ostrogu,
1296 - datacja zachowanej pieczęci z herbem miasta: pół orła i pół koła,
1297- konflikt na terenie Raciborza biskupa Tomasza II i księcia śląskiego,
1299 - książę Przemysław przekazuje władzę w Raciborzu radzie miejskiej według prawa magdeburskiego: miasto otoczone jest murami obronnymi z trzema bramami; założenie klasztoru dominikanek,
XIII wiek - w Raciborzu bito monetę z napisem "MILOST", mennica z przerwami działała do 1715 r.,
1302 - wzmianka o szkole parafialnej,
1336 - umiera ostatni piastowski książę raciborski Leszek III; księstwo przechodzi w ręce czeskich Przemyślidów,
1532 - po śmierci księcia Jana Opolskiego Księstwo Raciborskie przechodzi w ręce Hohenzollernów, potem Habsburgów,
1567 - wzmianka o istnieniu browaru zamkowego, obecnie najstarszego browaru w Polsce,
1586 - przywilej cesarza Rudolfa II porządkuje żeglugę na Odrze; Racibórz do końca XIX w. jest miastem portowym,
1670 - wzmianka o działaniu poczty,
1683 - Jan III Sobieski ucztuje na zamku w drodze na odsiecz Wiednia,
1727 - wzniesienie na Rynku Kolumny Maryjnej dłuta Jana Österreicha,
1742 - Racibórz wraz ze Śląskiem staje się częścią Prus,
1788 - nieudana próba zabójstwa króla pruskiego Fryderyka II,
1819 - otwarcie gimnazjum,
1826 - oddanie do użytku budynku sądu według projektu Schinkla,
1846 - miasto uzyskało połączenie kolejowe z Wrocławiem,
1849 - uruchomienie linii telegraficznej Wiedeń - Racibórz - Berlin,
1858 - oddanie do użytku gazowni miejskiej,
1882 - w gimnazjum uczył się poeta Jan Kasprowicz,
1889 - ukazał się pierwszy numer polskich "Nowin Raciborskich",
1904 - uruchomienie elektrowni miejskiej,
1911 - otwarcie Domu Polskiego "Strzecha",
1921 - przeprowadzono plebiscyt na Górnym Śląsku i wybuchło III powstanie śląskie, w którego wyniku 437 ha obszaru miasta przekazano Polsce,
1939- w mieście stacjonuje przed atakiem na Polskę niemiecka 14 Armia,
1945 - wojska radzieckie 31 marca zdobywają (po dwu miesięcznym oblężeniu) Racibórz; 9 maja polska administracja obejmuje władzę,
1946 - powstanie pierwszej polskiej szkoły podstawowej SP 1,
1958 - obchody IX wieków Raciborza; otwarcie odbudowanego Domu Kultury "Strzecha",
1975 - miasto wraz z powiatem raciborskim zostały włączone do województwa katowickiego,
1986- otwarcie Młodzieżowego Domu Kultury.
1990 - przeprowadzono pierwsze demokratyczne wybory do Rady Miejskiej,
1991 - podpisano umowę partnerską z miastem Opawa w Czechach,
1992 - podpisano umowę partnerską z Roth w Niemczech,
1993 - otwarto przejście graniczne Pietraszyn - Sudice,
1997 - Racibórz został dotknięty największą od stuleci klęską powodzi,
1999 - ukształtował się nowy podział administracyjny kraju - powstał powiat raciborski (1 września), powstał Euroregion Silesia (20 września),
2001 - jako pierwsze miasto w Polsce i Europie uzyskano certyfikat Zarządzania Środowiskowego wg normy ISO 14001,
2002 - podpisano umowę partnerską z miastem Kaliningrad w Rosji (5 marca), podpisano umowę partnerską z miastem Leverkusen w Niemczech (18 marca), zorganizowano III Dożynki Województwa Śląskiego, przeprowadzono pierwsze bezpośrednie wybory na prezydenta, burmistrza, wójta,
2005 - reaktywowano browar raciborski i podpisano umowę partnerską z miastem Kędzierzyn Koźle.

[edytuj] Wyznania

[edytuj] Katolicy

Przeważająca większość mieszkańców Raciborza (97%) jest katolikami. W mieście istnieje 11 parafii. Racibórz posiada również sanktuarium, do którego rokrocznie przybywa wielu pielgrzymów, natomiast w Brzeziu znajduje się grób błogosławionej Dulcissimy. W połowie sierpnia rokrocznie wyrusza raciborski nurt opolskiej pieszej pielgrzymki do Częstochowy.

Parafie

Zobacz więcej w osobnym artykule: Parafie katolickie w Raciborzu.

Raciborskie parafie należą głównie do dekanatu raciborskiego, którego jest siedzibą, lecz również jedna parafia należy do dekanatu tworkowskiego, natomiast parafia w Brzeziu należy do archidiecezji katowickiej. Przy parafiach działa wiele grup, m.in. Róże Różańcowe, Liturgiczna Służba Ołtarza, Dzieci Maryi oraz Duszpasterstwo Młodzieży Miasta Racibórz "Linia Najwyższego Napięcia".

Cmentarze

Zobacz więcej w osobnym artykule: Cmentarze katolickie w Raciborzu.

Cmentarz na Ostrogu

Nekropolia pochodzi najprawdopodobniej z XIV wieku, lecz nagrobki na nim się znajdujące pochodzą z pierwszej połowy XIX wieku. Na cmentarzu znajdują się dwie kaplice. Pierwsza, murowana, pochodzi z początku XIX wieku, natomiast druga - drewniana w stylu neogotyckim pochodzi prawdopodobnie z 1869 roku.

[edytuj] Żydzi

Tak wyglądała raciborska synagoga

Zobacz więcej w osobnym artykule: Gmina żydowska w Raciborzu.

Pierwsze wzmianki o ludności żydowskiej w Raciborzu pojawiły się około XI wieku, kiedy to, według podań ludowych, na miejscu obecnego kościoła św. Mikołaja miała istnieć bożnica. Jednak podczas II wojny światowej Żydzi opuścili Racibórz, emigrując lub trafiając do obozów koncentracyjnych, nigdy już nie wracając do rodzinnego miasta. Po wojnie nastąpiła kolejna fala ucieczki z miasta ze względu na represje władz komunistycznych. W Raciborzu istniała synagoga oraz cmentarz żydowski, a oba miejsca zostały rozebrane po wojnie.Obecnie w Raciborzu mieszka zaledwie 570 żydów.

Synagoga

Zobacz więcej w osobnym artykule: Synagoga w Raciborzu.

W mieście istniały prawdopodobnie trzy synagogi, żadna z nich nie przetrwała do dzisiaj. Pierwsza, według podań ludowych znajdowała się na miejscu obecnego kościoła św. Mikołaja, druga przy ul. Sukienniczej, obecnie róg ul. Solnej i Leczniczej, a ostatnia, rozebrana w latach pięćdziesiątych przy Szewskiej.

Kirkut

Zobacz więcej w osobnym artykule: Cmentarz żydowski w Raciborzu.

Pozostałości po cmentarzu żydowskim znajdują się na obecnej ulicy Głubczyckiej i Fojcika, za mleczarnią. Nekropolia założona została w 1814 roku i zajmowała łącznie powierzchnię 2,03 hektara.

[edytuj] Ewangelicy

Obecnie parafia i jedyny ocalały cmentarz wraz z kaplicą należą do parafii ewangelicko-augsburskiej w Rybniku. Cmentarz jak i kaplica jest świadectwem współistnienia wiary protestanckiej z wiarą katolicką na przestrzeni wieków w Raciborzu.

Cmentarze

Zobacz więcej w osobnym artykule: Cmentarze ewangelickie w Raciborzu.

W mieście istniało pięć cmentarzy ewangelickich, lecz do dziś ocalał tylko jeden, przy ul. Starowiejskiej. Pozostałe znajdowały się przy ulicach: Zborowej i Mickiewicza, Nowej, Opawskiej, placu Długosza i na Płoni.

[edytuj] Gospodarka

Miasto jest centralnym ośrodkiem powiatu raciborskiego, który jest regionem o charakterze rolniczo - przemysłowym. Przemysł jest skupiony przede wszystkim w mieście Racibórz.

[edytuj] Rolnictwo

Bardzo ważną rolę odgrywało rolnictwo w mieście, bowiem sprzyjały temu korzystne warunki naturalne, m.in. urodzajne gleby oraz sprzyjające warunki klimatyczne z długim okresem wegetacyjnym. Około 60% użytków rolnych na terenie gminy Racibórz to gleby w klasach bonitacyjnych od I do III. Na terenie miasta działa kilka organizacji i instytucji, które wspierają rozwój rolnictwa, są to m.in.: Agencja Rozwoju Rolnictwa i Przemysłu Przetwórczego Regionu Raciborskiego, Ośrodek Doradztwa Rolniczego, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz Zrzeszenie Plantatorów Roślin Okopowych w Raciborzu.

[edytuj] Handel

Dzięki zmianom ustrojowym, które zaszły kilkanaście lat temu, w Raciborzu rozwinął się handel. Wolny rynek wyzwolił w ludziach inicjatywę i przedsiębiorczość. Szybko i na szeroką skalę przeprowadzono prywatyzację uspołecznionego handlu, przy jednoczesnym rozwinięciu sieci placówek prywatnych. Polityka władz miejskich sprzyjała temu rozwojowi - przekazano lokale na potrzeby handlu. W Raciborzu istnieje ponad 750 sklepów, z czego 98% stanowią sklepy prywatne. Istnieją także dwa duże targowiska, jedno obok rynku, a drugie obok placu Arki Bożka. W ostatnich latach w Raciborzu zaczęły powstawać większe sklepy, są to m.in.:

Billa (dawny Minimal),
Biedronka,
Eko (2 sklepy), ul. Opawska i ul. Siwonia.
Albert,
Kaufland,
Plus (3 sklepy), ul. Słowackiego, ul. Reymonta i ul. Bosacka.
Dy-wy-ta
Oman (2 sklepy), ul. Polna i ul. Zamkowa.
Auchan (w budowie),
Castorama (w budowie),
Jysk,
Handel 2000,
Społem,
psb Mrówka

[edytuj] Firmy i przedsiębiorstwa

Pod koniec 2002 roku w ewidencji Urzędu Miasta było zarejestrowanych 4108 przedsiębiorców, natomiast w 2003 roku już tylko 3982 - 126 przedsiębiorców zrezygnowało z prowadzenia działalności gospodarczej lub zmieniło prawną formę prowadzenia działalności gospodarczej. Raciborzan w wieku przedprodukcyjnym jest 26%, w produkcyjnym 58%, a w poprodukcyjnym 16%. Bezrobotnych w Raciborzu jest 2968, a stopa bezrobocia wynosi 6%. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto kształtuje się na poziomie 1,4 tys. zł.

[edytuj] Przemysł

Ziemia raciborska jak i sam Racibórz nie są bogate w kopaliny jak sąsiadujący z nimi Rybnicki Okręg Węglowy, mimo to dysponują dużymi zasobami piasków i żwirów eksploatowanych na południe od miasta oraz pokładami gliny, która służy do produkcji cegieł. Pomimo braku bogactw naturalnych Racibórz zawsze był miastem zasobnym w zakłady przemysłowe. To właśnie tutaj powstały pierwszy na ziemiach polskich browar Racibor, czy fabryka elektrod - jedna z najstarszych na świecie (obydwa zakłady pracują do dziś). O poziomie raciborskiego przemysłu i jakości jego produktów świadczą certyfikaty ISO oraz nagrody i wyróżnienia zdobywane na targach na całym świecie. Ważniejsze zakłady przemysłowe:

SGL CARBON POLSKA S.A.,
Fabryka Kotłów "RAFAKO",
Mieszko,
Henkel Polska,
Rameta Spółdzielnia Meblarska.

[edytuj] Edukacja

Zobacz więcej w osobnym artykule: Edukacja w Raciborzu.

W Raciborzu znajduje się 1 żłobek, 15 przedszkoli, 14 szkół podstawowych, 6 szkół gimnazjalnych, 9 szkół ponadgimnazjalnych oraz jedna uczelnia wyższa. W roku 2006 decyzją Rady Miasta zlikwidowane zostały dwie placówki: Szkoła Podstawowa nr 11 oraz Gimnazjum nr 4. Edukacja w mieście stoi na bardzo wysokim poziomie, I Liceum Ogólnokształcące im. Jana Kasprowicza w Raciborzu od lat zajmuje czołową pozycję w rankingach szkół średnich. Niestety istnieją też czarne karty w historii raciborskiego szkolnictwa, m.in. wstrząsające otrzęsiny zgotowane pierwszoklasistom przez drugoklasistów w II LO.

[edytuj] Transport

Dawny dworzec kolejowy

Bardzo korzystne gospodarczo jest położenie Raciborza, bowiem miasto leży w obrębie Euroregionu Silesia, gdzie zlokalizowanych jest 21 przejść granicznych z Republiką Czeską: 3 ogólnodostępne, 1 kolejowe i 17 przejść małego ruchu. W odległości około 40 kilometrów od Raciborza znajduje się lotnisko międzynarodowe w Ostrawie, ponadto w niewielkiej odległości od miasta, około 30 kilometrów planowana jest budowa autostrady A-1.

[edytuj] Komunikacja miejska

Komunikacja miejska obejmuje przewóz pasażerów na terenie Gminy Racibórz oraz na terenie Gmin: Pietrowice Wielkie, Krzanowice, Lubomia, Rudnik, Kornowac, Rydułtowy, Pszów. Istnieje 10 linii autobusowych, które obsługuje Przedsiębiorstwo Komunalne. Są to linie: 1, 2, 3, 4, 6, 7, 8, 9, A, 14. W związku z posiadaniem certyfikatu ISO 14001 wszystkie autobusy przystosowane są do używania biopaliwa.

[edytuj] Transport kolejowy

Zobacz więcej w osobnym artykule: Kolej w Raciborzu.

W 1846 roku wybudowano pierwszą linię kolejową, która dwa lata później połączyła Berlin z Wiedniem. Racibórz był ważnym węzłem kolejowym. Z Raciborza odjeżdża 27 pociągów osobowych, głownie do Rybnika, Kędzierzyna Koźla, Pszczyny, Chałupek oraz jeden pociąg pośpieszny do Warszawy.

[edytuj] Tranzyt

Dworzec PKS

Przez miasto przebiegają drogowe szlaki komunikacyjne. Są to m.in.:

45 Chałupki - Racibórz - Opole - Kluczbork - Praszka - Wieluń - Złoczew
416 Krapkowice - Głogówek - Głubczyce - Kietrz - Racibórz
915 Racibórz - Zawada Książęca - Ciechowice
916 Samborowice - Racibórz
917 Krzanowice - Racibórz-Sudół
919 Racibórz - Rudy -Gliwice
935 Racibórz - Rybnik - Żory - Pszczyna

Planowane drogi

A1 E75 Autostrada A1 (Gdańsk - Toruń - Łódź - Piotrków Trybunalski - Częstochowa - Gliwice - Rybnik - Gorzyczki)

[edytuj] Kultura

Racibórz zawsze był kulturalną stolicą regionu, do dziś tę tradycję kontynuują Dom Kultury "Strzecha", Muzeum, Raciborskie Centrum Kultury, Miejska Biblioteka Publiczna oraz Towarzystwo Miłośników Ziemi Raciborskiej. Działalność tych instytucji obejmuje, bowiem nie tylko miasto, ale również placówki kulturalno-oświatowe ziemi raciborskiej. Największą instytucją kulturalną jest jednak Raciborskie Centrum Kultury

Kina

Kino "Przemko",
Kino "Bałtyk".

Domy Kultury

Raciborskie Centrum Kultury,
Dom Kultury "Strzecha",
Młodzieżowy Dom Kultury.

Inne

Muzeum

[edytuj] Cykliczne imprezy kulturalne

Dni Opawy w Raciborzu,
Dni Raciborza.
Konwent Miłośników Fantastyki i RPG Goblikon
Memoriał imienia młodszego kapitana Andrzeja Kaczyny i druha Andrzeja Malinowskiego (miesiąc sierpień)

[edytuj] Media

W mieście wydawane są dwa tygodniki i jeden miesięcznik, które traktują o sprawach związanych z regionem, nadaje także jedna lokalna stacja radiowa i telewizja.

Prasa

"Tygodnik Regionalny Nowiny" - strona,
"Nowiny Raciborskie" - strona,
"Oblicza Ziemi Raciborskiej" - strona.
"Gazeta: Informator Raciborski"

Radio

Radio "Vanessa" - strona.
Polsko-Niemieckie Radio "MITTENDRIN" - strona.

Telewizja

Raciborska Telewizja Kablowa.

Portale informacyjne

Raciborski Portal Internetowy - strona,
Informator miejski - strona,
Racibórz, Powiat Raciborski - strona.

[edytuj] Ekologia

Racibórz jest pierwszą gminą w Polsce i w Europie, która zdobyła certyfikat ISO 14001. Miasto znane jest z nowatorskich rozwiązań w zakresie ochrony środowiska, m.in. w zakresie gospodarki odpadami, edukacji ekologicznej i ochrony przyrody. W mieście na każdym osiedlu znajdują się odpowiednie kontenery do segregacji odpadów, natomiast w domach jednorodzinnych dostarczane są odpowiednie worki. W Raciborzu jako w jednym z nielicznych miast autobusy komunikacji miejskiej poruszają się na ekologicznym paliwie produkowanym z rzepaku, który sprowadza się z Czech.

[edytuj] Sport

Racibórz jest miastem, w którym stworzone zostały właściwe warunki dla rozwoju sportu i rekreacji ruchowej oraz wychowania fizycznego. Na terenie miasta znajdują się m.in.:

10 stadionów i dużych boisk sportowych,
3 hale sportowe,
2 kryte pływalnie,
8 kortów tenisowych,
26 sal gimnastycznych,
lodowisko odkryte,
strzelnica sportowa.

W mieście działa ponad 14 klubów sportowych, 30 stowarzyszeń i organizacji, które skupiają około 1 300 osób uprawiających 17 dyscyplin sportowych. Raciborscy sportowcy odnoszą sukcesy indywidualnie jak i zespołowo. Największym osiągnięciem było zdobycie złotego medalu na Igrzyskach Olimpijskich w Atlancie w 1996 roku przez zapaśnika Ryszarda Wolnego.

Wielu raciborskich zapaśników, pływaków, lekkoatletów i szachistów reprezentowało nasz kraj na Mistrzostwach Świata i Europy, zdobywali również tytuły i medale Mistrzostw Kraju w różnych kategoriach sportowych.

Największym kompleksem obiektów sportowych w mieście zarządza Ośrodek Sportu i Rekreacji, który w 1995 roku oddał do użytku pole minigolfa, a w 1996 roku dokonał gruntownego remontu basenu. W latach 1995-1997 Ośrodek Sportu i Rekreacji przeprowadził 329 imprez sportowych, w których wzięło udział 125 tysięcy uczestników.

Miasto od wielu lat jest miejscem, gdzie są rozgrywane mistrzostwa kraju w pływaniu, zapasach oraz ogólnopolskie i międzynarodowe wyścigi kolarskie i turniejów szachowych. To tutaj odbywa się wojewódzka inauguracja Dni Olimpijczyka. W poprzednich latach w Raciborzu odbyły się Mistrzostwa Polski w szachach i akrobatyce, Ogólnopolskie Dni Kultury Fizycznej, a także Centralna Inauguracja Sportowego Roku Szkolnego.

Racibórz jest miastem, w którym funkcjonuje zamknięty cykl szkolenia sportowego, który rozpoczyna się od klas sportowych, poprzez doskonalenie umiejętności w Zespole Szkół Ogólnokształcących Mistrzostwa Sportowego, kończąc na możliwości kontynuowania nauki w Kolegium Nauczycielskim. Miasto organizuje (w tym roku XIV) Memoriał im.młodszego kapitana.A.Kaczyny i druha A.Malinowskiego (strażaków poległych w gaszeniu dużego pożaru lasu w Kuźni Raciborskiej w sierpniu 1992), dawniej wyścig kolarski, a obecnie zawody zapaśnicze. Z Raciborza wywodzi się pływaczka Katarzyna Dulian oraz złoty medalista z Atlanty, zapaśnik Ryszard Wolny.

[edytuj] Kluby sportowe

Pływacki: Victoria SMS Racibórz
Piłkarskie: RTP Unia Racibórz,KP Polonia Racibórz
Sport zapaśniczy: MKZ Unia Racibórz
Siatkarski: KS Rafako
Tenisowy: TKKF Rafako

[edytuj] Zabytki i atrakcje turystyczne

Miasto od wieków zaliczało się do najznamienitszych miast śląskich, które miały duże znaczenie gospodarcze, komunikacyjne i kulturalne. Niemal wszystkie epoki zapisały się w nim bogatą architekturą i sztuką, której część możemy podziwiać do dzisiaj.

[edytuj] Zabytki

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi - gotycki, pochodzi z 1205 roku.
Kościół św. Jakuba - gotycki, pochodzi sprzed 1285 roku, podomiknański.
- Kaplica Gaszynów - barokowa, wykonana między 1637 a 1665 rokiem.
Kościół św. Ducha - gotycki, pochodzi z 1327 roku, podomiknański.
Kaplica zamkowa pw. św. Tomasza Kantuaryjskiego - tzw. perła gotyku śląskiego, pochodzi po 1287 roku.
Baszta więzienna - pochodzi z XVI wieku.
Kościół św. Jana Chrzciciela na Ostrogu - neogotycki, pochodzi z 1856 roku.
Kościół św. Mikołaja na Starej Wsi - neogotycki, pochodzi z 1902 roku.
Kościół Matki Bożej - barokowy, pochodzi z 1727 roku.
Rynek
- Kolumna Matki Boskiej, tzw. Kolumna Maryjna wykonana w latach 1725 - 1727 przez Jana Melchiora Oesterreicha.
Zamek książąt raciborskich - wzniesiony w latach 1281-1287.
Mury obronne - powstałe w latach 1287-1290.
Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa - wzniesiony w latach 1934-1935.
Statua Zgody - wybudowana na przełomie XVIII i XIX wieku.
Budynek Sądu - późnoklasyczny, wybudowany w latach 1823-1826 według projektu Karla Friedricha Schinkla.
Zespół budynków więzienia - neogotycki, wybudowany w latach 1845-1851.
Zakład Poprawczy - dawniej budynek Sadu Krajowego, neorenesansowy, wybudowany w latach 1889-1892.
Budynek Poczty - neorenesansowy, pochodzący z 1889 roku.

[edytuj] Szlaki turystyczne

Szlak im. Polskich Szkół Mniejszościowych

Trasa: Chałupki - Tworków - Racibórz - Markowice - Łęg - Kuźnia Raciborska - Bierawa

Szlak im. Husarii Polskiej

Trasa: Będzin - Bytom - Tarnowskie Góry - Gliwice - Rudy - rezerwat Łężczok - Racibórz - Pietrowice Wielkie - Krzanowice

Szlak im. Młodości J. Von Eichendorffa

Trasa: Brzezie - Pogrzebień - Kobyla - Markowice - Łubowice

Szlak Gołeszyców

Trasa: Racibórz Kamieniok - Brzezie - Kobyla - Grodzisko - Syrynia

[edytuj] Trasy rowerowe

Trasa rowerowa Racibórz - Krzanowice - jest częścią trasy rowerowej nr 6, która prowadzi z Krakowa do Opavy. Częściowo prowadzi szlakiem im. Husarii Polskiej, a ukazuje walory przyrodnicze i architektoniczne terenu przez który prowadzi. Jej długość to 19 kilometrów.
- Trasa: Racibórz - Ocice - Wojnowice - Bojanów - Krzanowice - Pietraszyn

[edytuj] Noclegi

Hotele i Motele:
- Hotel Polonia (***), Plac Dworcowy 16
- Hotel Ragos (**), ul.Kościuszki 38
- Motel Daro (***), ul.Rybnicka 112
Inne:
- Dom Sportowca OSiR, ul.Łąkowa 33
- Pokoje Gościnne, ul.Staszica 20
- Dom Studenta 1, ul.Słowackiego 57
- Dom Studenta 2, ul.Matejki 10
- Dom Sportowca, ul.Zamkowa 4
- Dom Gościnny "IZA", ul.Bosacka 28

[edytuj] Polityka

Urząd Miasta

[edytuj] Urzędy i instytucje

W Raciborzu jako siedzibie powiatu raciborskiego znajduje się wiele ważnych urzędów i instytucji, takich jak:

Starostwo Powiatowe,
Urząd Miasta,
Urząd Stanu Cywilnego,
Urząd Skarbowy,
Powiatowy Urząd Pracy,
Powiatowy Zarząd Dróg,
Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego,
Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej,
Komenda Powiatowa Policji,
Sąd Rejonowy,
Prokuratura Rejonowa,
Straż Graniczna,
Urząd Celny.

[edytuj] Prezydent

Zobacz więcej w osobnym artykule: Prezydenci miasta Racibórz.

Obecnym prezydentem miasta Racibórz jest Mirosław Lenk. Od wyzwolenia miasta przez wojska radzieckie w marcu 1945 roku miasto miało 17 prezydentów i 24 wiceprezydentów. Najważniejsze stanowisko we władzach wykonawczych Raciborza było na przestrzeni lat różnie nazywane: od 9 maja 1950 zwano ich przewodniczącymi rady miejskiej, od 15 maja 1963 roku zwano ich naczelnikami, a od 30 czerwca 1975 roku przywrócono nazwę prezydent, która jest w użyciu do dziś.

[edytuj] Rada Miasta

Zobacz więcej w osobnym artykule: Rada Miejska miasta Racibórz.

Obecnie przewodniczącym rady miejskiej jest Tadeusz Wojnar, a w jej skład wchodzi 23, wybieranych w wyborach bezpośrednich radnych. W roku 2002, po nowelizacji Ustawy o samorządzie lokalnym rada miasta utraciła prawo wyboru prezydenta. Zgodnie z tą ustawą 27 października 2002 odbyły się wybory powszechne na prezydenta Raciborza, w których został wybrany Jan Osuchowski.

[edytuj] Znani ludzie

[edytuj] Znane osoby urodzone w Raciborzu

[edytuj] Znane osoby związane z Raciborzem

[edytuj] Miasta partnerskie

Opawa - umowę podpisano: 1 czerwca 1991 w Opavie,
Kaliningrad - umowę podpisano: 5 marca 2002 w Kaliningradzie,
Leverkusen - umowę podpisano: 18 marca 2002 w Raciborzu,
Roth - umowę podpisano: 19 lutego 1992 w Raciborzu,
Tyśmienica - umowę podpisano: 8 maja 2004 w Raciborzu,
Kędzierzyn Koźle - umowę podpisano: 22 lipca 2005 w Raciborzu.

[edytuj] Sąsiednie gminy

Kornowac, Krzanowice, Krzyżanowice, Lubomia, Lyski, Nędza, Pietrowice Wielkie, Rudnik.

[edytuj] Bibliografia

praca zbiorowa, Racibórz wczoraj i dziś..., Racibórz 1998, wyd. R.A.F. SCRIBA, ISBN 83-87151-01-7
Szczęsny J., Racibórz w fotografii Bolesława Stachowa, Katowice 1998, wyd. Infomax Katowice
Wawoczny G., Dawny Racibórz, Racibórz 2002, wyd. WAW
Wawoczny G., Racibórz nieznany, Racibórz 2003, wyd. WAW