Wikipedia:Uitgelicht/juli

Vandaag gaat in Straatsburg de 93e Ronde van Frankrijk van start. De Tour geldt als het belangrijkste, meest veeleisende en meest eervolle wielerevenement van het jaar en telt ook mee voor het regelmatigheidsklassement, de UCI ProTour. De Ronde van Frankrijk is ontstaan in 1903 onder impuls van Henri Desgrange, hoofdredacteur van het tijdschrift l'Auto. Onder de grootste Tourwinnaars aller tijden zijn de Fransen Jacques Anquetil en Bernard Hinault, de Belg Eddy Merckx en de Spanjaard Miguel Induráin, die elk 5 maal de Tour wonnen. De Amerikaan Lance Armstrong verbrak dit record door 7 maal achterenvolgens de Ronde van Frankrijk te winnen. (lees verder)

Vandaag precies 45 jaar geleden, in 1961, overleed de Amerikaanse schrijver Ernest Hemingway. De schrijver werd bekend door zijn korte verhalen en een unieke laconieke manier van vertellen in zijn boeken. In 1953 ontving bij de Pulitzer Prize voor zijn boek De oude man en de zee en in 1954 de Nobelprijs voor de Literatuur voor hetzelfde boek. De laatste jaren van zijn leven woonde hij op Cuba, waar hij zich op 2 juli 1961 van het leven beroofde. (lees verder)

Basketbal is een sport die volgens de officiële regels van de FIBA gespeeld wordt door twee ploegen van vijf spelers. Het doel is om te scoren in de korf (basket in het Engels) van de tegenstander en te verhinderen dat de tegenstander controle krijgt over de bal of kan scoren. Basketbal is één van de weinige sporten die uit het niets werd uitgevonden. Dat gebeurde in 1891 door James Naismith, die als sportleraar werkte aan de Young Men's Christian Association (YMCA) in Springfield, Massachusetts. Zijn bedoeling was een intensieve sport uit te vinden die door buitensporters beoefend kon worden tijdens de wintermaanden. Het basketbal vond meteen een grote aanhang en verspreidde zich snel over de hele Verenigde Staten. (lees verder)

De westerse filosofie of occidentaalse filosofie heeft betrekking op de filosofische tradities van de westerse wereld. Hiermee wordt van oudsher Europa bedoeld en later kwam de Nieuwe Wereld met Noord- en Zuid-Amerika daarbij. De westerse filosofie begint vorm te krijgen vanaf de zevende eeuw voor onze jaartelling en is voor een belangrijk deel geworteld in de religies van het westen, het jodendom en het christendom, en de cultuur van het klassieke Griekenland en het Romeinse Rijk. Ze kan grofweg worden ingedeeld in vier perioden: de klassieke filosofie, de middeleeuwse filosofie, de moderne filosofie en de hedendaagse filosofie. De westerse filosofie wordt onderscheiden van de oosterse filosofie die zijn oorsprong heeft in Azië. (lees verder)

De bruine rat (Rattus norvegicus) is een zoogdier, behorende tot de orde van de knaagdieren. De soort is ook wel bekend onder de namen Noorse rat, rioolrat, waterrat, stadsrat, laboratoriumrat, tamme rat en gewoon als rat. Met de naam "waterrat" wordt echter vaker de woelrat bedoeld. De bruine rat is één van de meest succesvolle zoogdieren ter wereld en komt tegenwoordig over bijna de gehele wereld voor. De wetenschappelijke naam norvegicus, die in het Nederlands Noors betekent, heeft niets te maken met de oorsprong van de bruine rat. Zijn oorspronkelijke verspreidingsgebied was waarschijnlijk een deel van Noord-China. Zijn nauwste verwanten zijn de Aziatische soorten Rattus pyctoris en Rattus nitidus. (lees verder)

De Grote of Sint-Janskerk in Gouda is een grote kruiskerk in gotische stijl. De kerk is beroemd vooral vanwege de bijzondere reeks gebrandschilderde glazen. Het kerkgebouw zelf heeft een schilderachtig uiterlijk door de karakteristieke overkappingen en is het langste kerkgebouw in Nederland met 123 meter, buitenwerks. In hoofdzaak dagtekent de kerk uit de 15e en 16e eeuw, maar de historie van het gebouw gaat verder terug. De voorloper van de huidige Sint-Janskerk, in het hart van Gouda, was naar men aanneemt een kerkje in een vroege nederzetting in de voormalige Ambacht Bloemendaal. Deze oude nederzetting is waarschijnlijk eerder ontstaan dan de stad en kan een zekere rol hebben gespeeld bij de stadswording van Gouda. (lees verder)

Een hittegolf is een periode die gekenmerkt wordt door uitzonderlijk hoge temperaturen. Wat er precies onder een hittegolf verstaan wordt, hangt sterk af van waar men zich op aarde bevindt. Voor België en Nederland geldt een officiële definitie van een hittegolf, die door onder andere het KNMI en sinds 2003 door het KMI wordt gehanteerd. De definitie luidt als volgt: "Ten minste vijf dagen achtereen waarop de maximum temperatuur 25,0 ºC of meer bedraagt (een zomerse dag); waarbij ten minste op drie dagen de maximum temperatuur 30,0 ºC of meer bedraagt (een tropische dag). Deze temperaturen worden op anderhalve meter boven het maaiveld gemeten in een zogenaamde weerhut." (lees verder)

De San Fermin-feesten (Spaans: Fiestas de San Fermín) zijn jaarlijks terugkerende feesten ter ere van de Spaanse heilige San Fermín. Ze worden gehouden van 6 tot 14 juli in het Spaanse Pamplona. Een beroemd onderdeel van de feesten is het stierenrennen, waar sinds 1591 elke dag 6 vechtstieren om acht uur 's ochtends door de nauwe straten van Pamplona worden gejaagd. Het is vooral populair bij (veelal dronken) jongemannen die door het voorblijven op de stieren hun mannelijkheid proberen te bewijzen. Het hele spektakel duurt meestal niet langer dan drie minuten, maar voor de deelnemers draagt de intensiteit genoeg bij aan de adrenaline. Door het relatief "diervriendelijke" karakter (vergeleken met de klassieke stierengevechten, de corrida's) trekt het vele toeristen. (lees verder)

Italië is een land in Zuid-Europa, behorend tot de Europese Unie. Aan de noordelijke grenzen liggen Frankrijk, Zwitserland, Oostenrijk en Slovenië. De rest van de "laars", zoals het land vanwege de vorm wordt genoemd, wordt omringd door de Tyrreense Zee, de Middellandse Zee, de Ionische Zee en de Adriatische Zee. De eilanden Sicilië, Sardinië en Elba en een reeks kleinere eilanden behoren eveneens tot Italië. De hoofdstad van Italië is Rome. Andere belangrijke steden zijn Milaan, Turijn, Genua, Venetië, Florence, Bologna, Verona, Napels, Ancona, Bari, Messina en Palermo. (lees verder)

11 juli is de Feestdag van de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaams Gewest. Het is de herdenking van de Guldensporenslag op 11 juli 1302 bij Kortrijk. Hierbij werd het reguliere Franse leger verslagen door een burgerleger, voornamelijk bestaande uit ambachtslui en landbouwers.

Het begrip Vlaamse Gemeenschap (vroeger ook Nederlandstalige Gemeenschap genoemd) heeft twee onderscheiden, maar nauw verwante betekenissen:

1. maatschappelijk is het de groep of gemeenschap van de Vlamingen; die bestaat uit de inwoners van het Vlaams Gewest en de inwoners van het tweetalig hoofdstedelijk gebied die Nederlands sprekend zijn en/of zichzelf Vlaming beschouwen; in deze betekenis spreekt men ook van de Vlaamse natie.
2. institutioneel is de 'Vlaamse gemeenschap' één van de deelstatelijke instellingen in België. (lees verder)

Balthasar Gerards (±1557 te Vuillafans - 13 juli 1584 te Delft) was de moordenaar van prins Willem de Zwijger. Hij was afkomstig uit het Franse Vuillafans bij Besançon en heette eigenlijk Balthasar Gérard. Balthasar was het negende kind van Jean Gérard en Barbe d'Emskerque en werd streng katholiek opgevoed. Van het protestantisme moest hij niets hebben. (lees verder)

De Franse Revolutie vond plaats in het laatste decennium van het achttiende-eeuwse Frankrijk. Als beginpunt geldt juni 1789 wanneer na meer dan 175 jaar de Staten-Generaal bijeen wordt geroepen en op 14 juli de staatsgevangenis van Parijs, de Bastille wordt bestormd. De revolutie eindigt wanneer Napoleon Bonaparte door middel van een staatsgreep in 1799 de macht grijpt en de Napoleontische tijd begint. De revolutie wordt in Frankrijk ieder jaar herdacht op de nationale feestdag op 14 juli, ('le quatorze juillet'), dit gaat niet terug op 14 juli 1789 zoals vaak wordt gedacht, maar op 14 juli van 1790, een jaar later, wanneer er het "fête des fédérées" (feest van de verzoening) werd gevierd. (lees verder)

Rembrandt Harmenszoon van Rijn (Leiden, 15 juli 1606 – Amsterdam, 4 oktober 1669) was een Nederlands kunstschilder. Rembrandt wordt algemeen beschouwd als de belangrijkste Nederlandse schilder van de 17e eeuw. Rembrandt vervaardigde in totaal ongeveer 600 schilderijen, 300 etsen en 2000 tekeningen. Hij maakte een groot aantal zelfportretten, in totaal bijna 100. Zijn beheersing van licht en donker, waarbij hij vaak scherpe contrasten neerzette, om zo de toeschouwer in het schilderij binnen te leiden, zijn levendige scènes vol dramatiek, en geheel zonder de strakke formaliteit die andere kunstenaars in die tijd vaak hanteerden, zijn zichtbare betrokkenheid en compassie voor de medemens, ongeacht rijkdom, leeftijd of afkomst, dit zijn zo een aantal kenmerken die maken dat Rembrandt overal ter wereld begrepen en gewaardeerd wordt. Rembrands beroemdste werk is De compagnie van Frans Banning Cocq beter bekend als De Nachtwacht. (lees verder)

Willemstad is de hoofdstad van Curaçao, en van de Nederlandse Antillen. Er wonen ongeveer 125.000 mensen en is daarmee de grootste stad van de Kleine Antillen. Door de "Hollandse" architectuur wordt Willemstad soms wel het "Amsterdam van het westelijk halfrond" genoemd. De stad ligt aan de zuidwestkant van Curaçao, aan een natuurlijke haven, Schottegat genaamd, die van zee gescheiden wordt door de Sint Annabaai. Aan weerszijden hiervan liggen de stadsdelen Otrabanda en Punda, deze worden sinds 1886 verbonden door de Koningin Emmabrug (in de volksmond pontjesbrug genoemd). Tegenwoordig gaat het meeste verkeer over de Koningin Julianabrug. (lees verder)

Amaterasu (天照) is in de Japanse mythologie de godin van de zon. Haar volledige naam is Amaterasu-o-mi-kami (天照大神) hetgeen betekent: glorieuze godin die in de hemelen schijnt. Zij is een directe voorouder van de Japanse keizerlijke familie.

De dag van Amaterasu wordt elk jaar gevierd op 17 juli, met processies over het gehele land. Ook zijn er feesten op 21 december, midwinter.

Aan Amaterasu wordt de uitvinding van de rijst- en graanteelt toegeschreven, evenals de zijdeteelt en de uitvinding van het weefgetouw. Het belangrijkste heiligdom staat in Ise, op het eiland Honshu. Deze tempel wordt elke twintig jaar afgebroken en weer opgebouwd. In de tempel wordt Amaterasu voorgesteld met een spiegel. De tempel is niet voor het publiek toegankelijk. (lees verder)

De Nijmeegse Vierdaagse is een jaarlijks wandelevenement in Nijmegen dat vier dagen duurt en begint op de derde dinsdag van juli. De Nijmeegse vierdaagse is het grootste wandelevenement ter wereld; jaarlijks komen er een kleine 50.000 mensen over de hele wereld naar Nijmegen om mee te lopen.

De Vierdaagse ontstond in 1909 als oefening voor de militairen, toen nog startte men vanuit de eigen kazerne verdeeld over het hele land. Vanaf 1910 was er één beginplek voor alle deelnemers, elk jaar in een andere stad. In 1925 vestigde de Vierdaagse zich definitief in Nijmegen, drie jaar later mochten de eerste buitenlanders meedoen.

De vier wandeldagen zijn onderverdeeld in vier steden: De dag van Elst, De dag van Wijchen, De dag van Groesbeek en De dag van Cuijk. Op de dag van Groesbeek is ook de bevreesde zevenheuvelenloop, een scherprechter in de vierdaagse. Op de laatste dag wordt de St. Annastraat tijdelijk omgedoopt in de Via Gladiola waar de deelnemers door familie en vrienden naar de finish worden aangemoedigd. (lees verder)

Henricus Jacobus Jut (19 juli 1851 - 12 juni 1878) was een 19e-eeuwse moordenaar uit Den Haag.

Op 13 december 1872 toog hij samen met zijn vrouw naar het huis van mevrouw Van der Kouwen aan de Bocht van Guinee te Den Haag en stak zowel haar als haar nieuwe dienstbode dood. Ze gingen er met alle juwelen en waardepapieren vandoor. Moord was in die dagen in Nederland een zeldzaamheid en dubbele moord al helemaal. Jut kreeg levenslang voor dubbele moord. Twee jaar later, op 12 juni 1878, overleed hij.

Een kermisexploitant bedacht een attractie met de naam Kop van Jut waarop de mensen met mokerslagen hun woede konden afreageren. De échte "kop" van Jut werd na zijn dood op sterk water gezet en is jarenlang te zien geweest in het anatomisch museum van de Rijks Universiteit Groningen. (lees verder)

Apollo 11 was de missie van het Apollo-programma die het doel had als eerste op de maan te landen. De bemanning van Apollo 11 bestond uit de astronauten Neil Armstrong, Edwin Aldrin en Michael Collins.

Op 20 juli scheidde de maanlander met Armstrong en Aldrin van de CSM, waarin Collins alleen achter bleef. Om 16:18 landde de maanlander in de Mare Tranquillitatis.

Om 22:56 zette Armstrong als eerste mens een voet op de maan met de legendarische woorden It's one small step for (a) man, one giant leap for mankind. 1). (bron: NASA) Tien minuten later volgde Aldrin. Na een kleine twee uur waarin maanstenen werden verzameld, enkele meetinstumenten werden opgesteld en een gesprek werd gevoerd met de Amerikaanse president Nixon gingen ze beide weer terug aan boord van de maanlander. (lees verder)

Vandaag is het de Belgische Nationale Feestdag. Op 21 juli 1831 legde Leopold I, de eerste Koning der Belgen, de grondwettelijke eed af. België werd op 25 augustus 1830 na de Omwenteling van 1830 onafhankelijk verklaard. Sindsdien is België geëvolueerd van een Constitutionele monarchie naar een Federale monarchie met bijhorende gewesten en gemeenschappen. (lees verder)

Giuseppe Piazzi

Vandaag is het de sterfdatum van Giuseppe Piazzi, een Italiaanse astronoom die stierf in 1826. Piazzi is het meest bekend om de ontdekking die hij op 1 januari 1801 deed: een object dat scheen te bewegen tegen de achtergrond van stilstaande sterren. Piazzi noemde zijn ontdekking Ceres Ferdinandea, naar de oud-Griekse en Sicilliaanse godin van het graan en naar koning Ferdinand IV van Napels en Sicilië. Het Ferdinandea-deel van deze naam kwam later om politieke redenen te vervallen. Ceres bleek de eerste en grootste van de planetoïden in de planetoïdengordel. (lees verder)

De Rastafaribeweging viert vandaag de verjaardag van hun god van de incarnatie Haile Selassie, de keizer van Ethiopië in de periodes 1930-1936 en 1941-1974, en leefde van 1892 tot 1975. De man is geboren als Ras Tafari Makonnen, waar de rastafaribeweging zijn naam ook van ontleent. Toen hij tot keizer van Ethiopië was gekroond kreeg hij de naam Haile Selassie, die staat voor Heilige drievuldigheid. Hij moderniseerde zijn land met onder meer een nieuw belastingstelsel en een democratische grondwet en liet het mede de Verenigde Naties oprichten. (lees verder)

Louis Blériot

Op 25 juli 1909 vloog de Fransman Louis Blériot als eerste Het Kanaal over in een vliegtuig. Hij gebruikte daarbij een zelfontworpen toestel, de Blériot XI met een driecilindermotor die 25 pk leverde.

£1.000,- was de prijs die de Londense Daily Mail uitloofde voor diegene die als eerste het Kanaal zou overvliegen. Dat moedigde Blériot aan om zijn vierde ééndekker te ontwikkelen, de Blériot XI. Nadat hij een Europees record had gevestigd waarbij hij 36 minuten en 55 seconden in de lucht was gebleven had hij genoeg vertrouwen om deze trip aan te durven. Zijn vlucht van Calais naar Dover over een afstand van circa 45 km duurde 37 minuten. De Fransen waren enthousiast terwijl de Britten zich realiseerden dat ze vanaf nu kwetsbaar waren voor luchtaanvallen. (lees verder)

satellietfoto Suezkanaal

Precies 50 jaar geleden nationaliseerde de Egyptische president Gamal Abdel Nasser het Suezkanaal. Tot dan toe viel deze verbinding tussen de Middellandse Zee en de Rode Zee onder het beheer van Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Het kanaal begrenst het schiereiland Sinaï en is tevens de scheiding tussen Afrika en Azië.

De Perzen onder Darius de Grote begonnen aan de bouw van een kanaal tussen de beide zeeën in 500 voor Christus. Daar liet Darius een kanaal graven van de Nijl tot de Rode Zee.

Het huidige kanaal is een rechtstreekse verbinding tussen de Rode Zee en de Middellandse Zee. Naar schatting hebben 1,5 miljoen Egyptische arbeiders meegewerkt aan dit project. 125.000 arbeiders overleden tijdens het project, grotendeels als gevolg van cholera. Het eerste schip voer op 17 februari 1867 door het kanaal. (lees verder)

Bugs Bunny

Op 27 juli 1940 maakt Bugs Bunny zijn entree in de Looney Tunes-cartoon A Wild Hare. In 1938 speelde hij ook al een rol in een filmpje van Porky Pig, maar dit was zijn eerste hoofdrol.

Bugs Bunny is bekend van zijn "Eh, (wortel-kauw-geluid) ... what's up, doc?", en zijn vetes met Elmer Fudd, Yosemite Sam, Marvin the Martian en vele anderen. Bugs Bunny komt vrijwel altijd als winnaar uit de strijd, nadat hij zijn tegenstanders tot wanhoop heeft gedreven.

Bugs Bunny was met Mickey Mouse de eerste tekenfilmfiguur in de Hollywood Walk of Fame. (lees verder)

Plaquette in Sarajevo ter herinnering aan de moord

De moord op Frans Ferdinand in Sarajevo was de aanleiding voor de Eerste Wereldoorlog. Op 28 juni 1914 bracht de Oostenrijkse kroonprins Frans Ferdinand samen met zijn vrouw een bezoek aan Sarajevo, de hoofdstad van de Oostenrijk-Hongaarse provincie Bosnië-Herzegovina.

Deze provincie was in 1878 door Oostenrijk-Hongarije bezet en in 1908 geannexeerd. Ook het naburige Servië had echter een oogje op Bosnië en de Serviërs konden niet verkroppen dat niet zij, maar Oostenrijk-Hongarije het gebied op de Turken had veroverd.

Een groep terroristen uit Bosnië, die gesteund werd vanuit Servië, beraamde een aanslag op de kroonprins. (lees verder)

29 juli 1883 - Giulino di Mezzegra bij Dongo aan het Comomeer, 28 april 1945) was een Italiaans fascistisch dictator van 1922 tot 1943. Hij creëerde een antidemocratisch, fascistisch regime, gebruikmakend van propaganda. Door volledige controle over de media nam hij de bestaande democratische regering over. (Lees verder)

Komkommertijd is een periode van het jaar waarin weinig nieuws te melden is omdat politici en veel anderen op vakantie zijn.

Hoewel sommige mensen denken dat het woord een verbastering is van kommertijd (letterlijk: tijd van 'kommer', ellende) - een periode waarin er slechts armoedig nieuws te melden valt - wordt algemeen aangenomen dat het woord afkomstig is uit de tuinbouw.

In het verleden werden door het warme weer in de zomerperiode veel komkommers aangevoerd, eerst vanonder platglas en later uit de glastuinbouw. Door de enorme aanvoer daalt de prijs drastisch. Bij gebrek aan ander nieuws schreven de dagbladen in deze periode over de prijs van de komkommers. Op de voorpagina's verschenen foto's van de tuinder die de grootste komkommer had gekweekt, breed grijnzend met zijn gigantische product. Vanaf eind twintigste eeuw is de aanvoer van komkommers meer over het jaar gespreid en is niet de grootste komkommer maar eerder de grootste pompoen veelal in het nieuws van lokale nieuwsbladen.....lees verder.